kuchnia bałkańska

Ajwar przygotowuje się z pieczonych warzyw. To zdrowa pasta, która ma w kuchni wiele zastosowań. Już dziś możecie zrobić w domu ten przysmak prosto z Serbii.

Niedoświadczeni smakosze mylą ciasto filo z ciastem francuskim. Tymczasem, mimo kilku podobieństw, są to różne produkty, które nie tylko inaczej wyglądają, ale też mają zupełnie inny smak. Jakie są między nimi różnice i czemu nie należy używać ich zamiennie?

W jej żyłach płynie chorwacka, serbska i czarnogórska krew. Mówi o sobie: "jestem wybuchową yugolską mieszanką". Zdecydowała się jednak zostawić ukochane Bałkany. Głos serca przywiódł ją do Poznania. Dziś przybliża Polakom bałkańską kulturę i kuchnię. Pandemia nie podcięła jej skrzydeł. Wręcz przeciwnie. Tanja Ilic w rozmowie z WP Kuchnią opowiada o tym, dlaczego zdecydowała się zamieszkać w Polsce, czego nauczyły ją mama i babcia oraz czym pachnie bałkańska kuchnia.

Bałkany od kilku lat stały się dla Polaków jednym z najpopularniejszych kierunków wypadowych na majówkę. W tym roku, niestety, z wyjazdów nici. Od czego jednak wyobraźnia i… kuchnia? Nawet nie wychodząc z domu możemy stworzyć sobie namiastkę podróży do Serbii, Chorwacji czy Macedonii. Przygotujmy odpowiednie składniki i zróbmy sobie domową, bałkańską ucztę. Oto kilka przepisów.

Bałkany są dla mnie łatwe - mówię w lokalnym języku, byłam tam wielokrotnie, znam historię i kulturę na tyle dobrze, żeby nie popełniać zbyt wielu faux pas, i generalnie lubię ten region. Jest jednak jeden temat, który łatwy nie jest (no może jeszcze oprócz tego, że wszyscy i wszędzie palą tam papierosy). Co tam jeść, gdy nie je się mięsa?

Biesiadowanie jest ważnym elementem życia mieszkańców Bałkanów. Na ich stołach nie może zabraknąć grillowanych specjałów mięsnych, świeżych sałatek czy słodkich deserów z miodem i orzechami. Taka uczta na pewno zachwyci również Polaków.

Bałkany to pojemny i zróżnicowany termin. Można w niego wrzucić wszystko od Chorwacji po Turcję, Albanię i Grecję. Kulinarnie też znajdzie się tu wiele, od smaków bliskich naszej tradycji, po bardzo egzotyczne przyprawy i aromaty.

Zapach świeżego chleba jest najlepszy. Zawsze i pod każdą szerokością geograficzną. Mam jednak silne wrażenie, że na Bałkanach pachnie najbardziej. Na każdym kroku serbskiej, bośniackiej czy chorwackiej ulicy jest się nęconym zapachami i widokami pełnych lad. Od ciepłego burka, przez chleb kukurydziany i dziesiątki bułek i bułeczek. Nie można oderwać wzroku.

Za to nazwą może kryć się zarówno cząber górski, jak i mieszanka przypraw, w której ma on znaczący udział. Czubryca to obowiązkowy dodatek do wielu potraw bałkańskich, nadający tamtejszym daniom niepowtarzalnego aromatu oraz korzennego smaku. Świetnie sprawdzi się również w naszej kuchni.

Sława Chorwacji opiera się przede wszystkim na jej błękitnym morzu i słonecznej pogodzie, wyspach, winie, oliwkach, no i może jeszcze na piłce nożnej. Jest tam jednak kilka równie, a może nawet i bardziej, błyszczących diamentów, o których często się zapomina.

Jesienna wyprawa do Słowenii wprawiła mnie w osłupienie. Jako zaprzysiężona wyznawczyni nieco bardziej bałkańskiego oblicza byłej Jugosławii, ignorancko niczego się po niej nie spodziewałam. A tu takie miłe zaskoczenie. To maleńkie państwo ma naprawdę zaskakująco dużo do zaoferowania.

Blitva to roślina, która naprawdę potrafi zaskoczyć. Mówią o niej burak liściasty, szpinakowy lub boćwina. Zawsze wydawała mi się nieco tajemnicza. Gdy wiele lat temu zaczynałam swoją przygodę z Chorwacją, sprawiła, że pokochałam to miejsce. To smak, którego nie mogę zapomnieć.

Wydawać by się mogło, że Polacy o kiszonej kapuście wiedzą absolutnie wszystko. I pewnie jest w tym sporo prawdy. Jestem pewna, że w każdych (czysto teoretycznych) kapuścianych mistrzostwach świata Polak stanąłby na podium. Co więcej – byłby to zapewne mój dziadek… (pomyślał pewnie w tej chwili prawie każdy czytelnik). Ale, ale! Kiszona kapusta może nas jeszcze nie raz zaskoczyć i to nie tylko ta z dalekowschodnim paszportem! Na Bałkanach też robią z nią cuda.

W każdym kraju występuje pod inną nazwą, ale jest wykonywane w podobny sposób. Głównym składnikiem jest siekane mięso.

Jeśli dawno nie byliście albo jeszcze nigdy nie byliście w Banjaluce, mamy dla Was kilka powodów, dla których nie ominiesz tego miejsca w sezonie letnim.

Wybierając się na Bałkany, musimy być przygotowani na to, że zamiast herbaty do picia możemy dostać filiżankę zaparzonego gojnika. Co to za roślina? Rośnie dziko w wysokich partiach gór. Jest znana w Bułgarii, Albanii, Macedonii, Grecji oraz Turcji. Jej lecznicze właściwości doceniono już w czasach starożytnych.

Będąc na Bałkanach, powinniśmy obowiązkowo spróbować ajwaru. Co to takiego? Pikantna pasta z pieczonych bakłażanów i papryki z dodatkiem octu, czosnku i ziół. Obłędnie pachnie, ma jedwabistą konsystencję i najlepiej smakuje wyjadany wprost ze słoiczka.