Pochrzyn. Egzotyczny ziemniak o niezwykłych właściwościach
Dioscorea to łacińska nazwa rodziny wieloletnich kłączy z bulwiastymi kłączami, jadanych w wielu rejonach świata, a także wykorzystywanych do celów leczniczych. Niektóre z odmian pochrzynu są trujące, inne mają śluzowatą, mało zachęcająco konsystencję, a jeszcze inne są głównym składnikiem potrawy o nazwie "fufu". Czym jest, jakie ma właściwości i jak wykorzystuje się pochrzyn?
Pochrzyn – pochodzenie i odmiany
Pochrzyn jest pnączem o tropikalnym pochodzeniu, które do dziś znane jest w Afryce Zachodniej, Azji, Ameryce Południowej i na Karaibach. Wijące pnącza rodzą jadalne owoce i mają charakterystyczne bulwy – niektóre gatunki wytwarzają po jednej bulwie, inne po kilka, ale co ciekawe, niekiedy bulwy mogą ważyć nawet 50 kg!
Pochrzyn włochaty i chiński znajdują zastosowanie w medycynie, a skrzydlaty oraz także chiński są uprawiane przez wzgląd na wykorzystanie w kuchni – pierwotnie stanowiły główny składnik diety niewolników przewożonych z Afryki, a także mieszkańców Czarnego Kontynentu w czasach głodu. Nic dziwnego – te gigantyczne bulwy można porównać do naszych ziemniaków – sycą na długo dzięki skrobi, a także są źródłem witamin i minerałów, w tym witaminy C.
Dlaczego warto jeść bataty?
Pochrzyn – właściwości
Choć w rzeczywistości w bulwach pochrzynu wcale nie ma zbyt wiele kwasu askorbinowego, to faktycznie w kryzysowych czasach był istotnym orężem w walce ze szkorbutem. W Ameryce przypisywało się pochrzynowi właściwości antykoncepcyjne i przeciw poronne zarazem, a Meksykanki stosowały tę roślinę, by łagodzić dolegliwości menstruacyjne i PMS, a także te związane z menopauzą.
Chińscy medycy wykorzystywali tę niezwykłą roślinę, a konkretnie jej kłącza, do leczenia bólów mięśni i stawów, a około XIX wieku odkryto, że pochrzyn może łagodzić także bóle porodowe.
Ale to nie jedyne właściwości pochrzynu – ma działanie przeciwzapalne, antynowotworowe, łagodzi choroby górnych dróg oddechowych, infekcje gardła, reguluje pracę hormonów i odgrywa istotną rolę w leczeniu chorób metabolicznych!
Pochrzyn – wykorzystanie w kuchni
Skład i zawartość mikro i makroskładników sprawia, że pochrzyn nieodmiennie kojarzy się z ziemniakiem. Spośród 600 gatunków około 7-10 zaledwie jest uprawianych w Azji, Afryce i Ameryce, gdzie stanowi istotny element diety.
Pochrzyn skrzydlaty – Purple jam – a także biały oraz żółty jams są rozpowszechnione w kuchni azjatyckiej i afrykańskiej. Można je, tak samo jak ziemniaki, smażyć, piec lub gotować. W Afryce przygotowuje się z nich "fufu", czyli lepkie ciasto o mdłym smaku, które jest dodatkiem do sosu.
Znany jest także pochrzyn cebulowy, który ma również inną nazwę – powietrzne ziemniaki. Cush-cush jam to z kolei najbardziej znana bulwa w Ameryce Południowej – były źródłem pożywienia dla mieszkańców lasów równikowych, w których dostęp do warzyw skrobiowych był, delikatnie mówiąc, dość trudny.
Jam czy yam lub pochrzyn dodaje się do zup, sosów i wielu potrawek warzywnych, mięsnych, a nawet rybnych. Jest, zupełnie tak samo jak ziemniak, bardzo wszechstronną bulwą, pasującą niemal do wszystkiego. Jej smak określany jest jako lekko słodki, a w konsystencji nie odbiega zanadto zarówno od batata, jak i od ziemniaka.
Pochrzyn – zupa krem z yams
Składniki:
- 800 g bulw pochrzynu
- ½ małego selera korzeniowego
- 1 duża pietruszka - korzeń
- 2 cebule
- 100 g masła klarowanego
- 150 ml śmietany 30 procent
- 1,5 l bulionu warzywnego (może być woda)
- przyprawy: ¼ łyżeczki gałki muszkatołowe, sól i pieprz, ½ łyżeczki suszonego lubczyku, ¼ łyżeczki pieprzu cayenne
Przygotowanie:
- Pochrzyn, seler i pietruszkę należy umyć, obrać i pokroić w niewielką kostkę.
- W dużym rondlu rozgrzać masło i wrzucić posiekaną drobno cebulę, a chwilę później – warzywa.
- Przesmażyć je, aż będą złociste i zalać bulionem z dodatkiem przypraw.
- Gotować, aż warzywa będą miękkie, a następnie wszystko zblendować na gładki krem. Jeśli będzie za gęsty, dodać odrobinę wody.
- Zagotować i dodać śmietankę. Podawać z grzankami z czosnkiem, pokruszonymi jajkiem na twardo lub ulubionymi, świeżymi kiełkami czy ziołami.
Zobacz także: