Najbardziej zanieczyszczone warzywo, a Polacy zajadają. Niestety wyniki badań nie dają złudzeń

Szpinak, choć od lat uznawany za jedno z najzdrowszych warzyw na świecie, nie wypada dobrze w najnowszym zestawieniu organizacji Environmental Working Group. Amerykański raport alarmuje, że liście szpinaku zawierają wyjątkowo wysokie stężenie pestycydów. To niepokojąca wiadomość, zwłaszcza dla osób, które sięgają po to warzywo z myślą o zdrowej diecie.

Co roku Environmental Working Group (EWG), amerykańska organizacja non-profit, publikuje listę tzw. Brudnej Dwunastki — produktów, które zawierają największe ilości pozostałości środków ochrony roślin. W 2025 roku szpinak znalazł się na jej szczycie, wyprzedzając takie owoce i warzywa jak truskawki, winogrona czy brzoskwinie. Dane zostały opracowane na podstawie analiz Departamentu Rolnictwa USA (USDA), który przebadał 47 różnych rodzajów warzyw i owoców.

W próbkach konwencjonalnego, czyli nieorganicznego, szpinaku wykryto średnio aż siedem rodzajów pestycydów. W jednej próbce badacze znaleźli aż 19 różnych substancji chemicznych. Wśród nich była permetryna — neurotoksyczna substancja, która w Unii Europejskiej została zakazana w uprawach spożywczych już ponad dwie dekady temu. Pomimo to w Stanach Zjednoczonych jej stosowanie wciąż jest legalne.

Permetryna, jedna z najczęściej wykrywanych substancji w próbkach szpinaku, jest związkiem o działaniu neurotoksycznym. Choć w małych dawkach może nie być od razu groźna, przy długotrwałej ekspozycji może negatywnie wpływać na układ nerwowy człowieka. Naukowcy ostrzegają, że nadmierne spożycie pestycydów może wiązać się z ryzykiem wystąpienia poważnych chorób – od wad rozwojowych płodu, przez problemy hormonalne, aż po nowotwory i choroby serca.

Jak wskazuje prof. Darin Detwiler z Northeastern University w Bostonie, skutki zdrowotne zależą nie tylko od rodzaju pestycydu, ale też od jego stężenia i długości ekspozycji. Mimo to, dane z raportu EWG nie pozostawiają złudzeń – problem zanieczyszczenia warzyw, w tym szpinaku, to realne zagrożenie.

Paradoksalnie, mimo niepokojących wyników badań, eksperci nie nawołują do całkowitego wyeliminowania szpinaku z diety. Wręcz przeciwnie – podkreślają jego wysoką wartość odżywczą. Liście szpinaku są bogate w żelazo, magnez, witaminy A, C, E oraz błonnik. Zamiast rezygnować z jego spożywania, warto świadomie wybierać produkty pochodzące z ekologicznych upraw, w których stosowanie chemicznych środków ochrony roślin jest znacząco ograniczone lub całkowicie zakazane.

Jak zaznacza Alexis Temkin, wiceprezes ds. nauki w EWG, przejście na produkty organiczne może znacząco zmniejszyć poziom pestycydów w organizmie już w ciągu kilku dni. Dobrą praktyką jest też dokładne mycie liści szpinaku, a w miarę możliwości – ich blanszowanie, co może dodatkowo ograniczyć ilość pozostałości chemikaliów.