Kiszone buraki – nie tylko do wigilijnego barszczu

Wbrew powszechnie panującej opinii do kiszenia nadają się nie tylko ogórki i kapusta. W ten sposób można przerabiać niemal wszystkie warzywa, w tym buraki, które po przejściu procesu fermentacji nabierają ciekawego smaku, a także zyskują jeszcze na wartościach odżywczych. Jak je wykorzystać w kuchni?

Kiszone burakiKiszone buraki to prawdziwa witaminowa bomba
Źródło zdjęć: © 123RF

Polska to potęga w produkcji buraka ćwikłowego – co roku zbiera się go w naszym kraju ponad 350 ton, najwięcej w całej Unii Europejskiej. Jest chętnie wykorzystywany w naszej kuchni, choć walory tego warzywa odkryliśmy dość późno, na szerszą skalę zaczęto je uprawiać dopiero w XVI wieku, mimo, że w innych częściach kontynentu było cenione już w starożytności.

Burak szybko jednak zdobył popularność. Już Mikołaj Rej w "Żywocie człowieka poćciwego" proponował przepis na pyszną ćwikłę: "Nuż ćwikiełki w piec namotawszy, a dobrze przypiekłszy, nadobnie ochędożyć, w talerzyki nakrajać, a także w faseczkę ułożyć, chrzanikiem, co najdrobniej ukrężawszy, przetrząsnąć, bo będzie długo trwała, a także koprem włoskim, trochę przetłukszy, przetrząsać, a octem pokrapiać, a solą też trochę przesalać, tedy to jest tak osobny przysmak; bo i rosołek bardzo smaczny i sama pani ćwikła będzie bardzo smaczna i bardzo pachnęła".

Nasi przodkowie wykorzystywali buraki na wszelkie sposoby. By cieszyć się smakiem i walorami odżywczymi tego warzywa także zimą, chętnie poddawano je kiszeniu, czyli jednej z najpowszechniej stosowanej wówczas metodzie konserwacji żywności. Szczególnie ceniono powstały w wyniku fermentacji kwas buraczany, który wykorzystywano jako bazę barszczu, kapuśniaku i wielu innych potraw. Wspomina o nim Władysław Reymont w powieści "Chłopi", wyliczając danie wigilijne: "Najpierw był buraczany kwas, gotowany na grzybach z ziemniakami całemi, a potem przyszły śledzie w mące obtaczane i smażone w oleju konopnym, (…)".

Kiszone buraki – naturalny probiotyk

Dziś kiszone buraki nie są zbyt popularne. Może czas, by znów wróciły do łask, gdyż to specjał łatwy do wykonania, smaczny, dający duże możliwości wykorzystania w kuchni, a także niezwykle zdrowy.

Kiszone buraki – wartości odżywcze

Jak wszystkie kiszonki, także buraki po przejściu procesu fermentacji stają się silnym probiotykiem, bogatym w dobroczynne szczepy bakterii, które wspierają pracę układu pokarmowego, poprawiają perystaltykę jelit, wzmacniają odporność organizmu i oczyszczają go z toksycznych odpadów, obniżają poziom "złego" cholesterolu LDL, zmniejszają ryzyko rozwoju niektórych nowotworów (szczególnie raka jelita grubego), a także skutecznie powstrzymują procesy starzenia organizmu, w tym skóry.

Kiszone buraki stanowią też prawdziwą bombą witaminową, dostarczają pokaźnej dawki witaminy C (uznawanej za silny antyoksydant) oraz witamin z grupy B uczestniczących w ważnych procesach metabolicznych i odpowiadających za sprawność układu nerwowego oraz nasze samopoczucie. Zawarte w kiszonkach fitoncydy niszczą groźne bakterie i wirusy (m.in. gronkowca złocistego), a także wykazują działanie przeciwzapalne.

Buraki po ukiszeniu dostarczają potężnej dawki błonnika, który pobudza perystaltykę jelit, chroni przed zaparciami i odgrywa ważną rolę w gospodarce lipidowej organizmu (m.in. zmniejsza stężenie "złego" cholesterolu LDL i przyspiesza jego wydalanie).

Kiszone buraki są lekkostrawne i niskokaloryczne, ponieważ w wyniku fermentacji tracą bardzo dużo cukru, przekształcanego m.in. w kwas mlekowy, który uchodzi również za skuteczne remedium na kaca, dlatego buraczany sok warto mieć pod ręką, gdy przesadzimy z alkoholem.

Jak kisić buraki

Przygotowanie kiszonych buraków nie jest trudnym zadaniem. Potrzebujemy do tego kamionkowego naczynia lub po prostu dużego słoja, wcześniej umytego i wyparzonego.

Kiszone buraki
© 123RF

Buraki (około kilograma) myjemy, obieramy ze skórki i kroimy na mniejsze kawałki. Umieszczamy je w przygotowanym naczyniu, razem z kilkoma ząbkami czosnku, 1-2 liśćmi laurowymi oraz kilkoma ziarenkami pieprzu i ziela angielskiego. Możemy też dodać kawałek korzenia chrzanu, kilka ziaren gorczycy, plaster cebuli i solidną szczyptę suszonego kopru. Wszystko zalewamy przestudzoną solanką, czyli roztworem wody (około litra) i soli (1-2 łyżki). Warto dodać też kilka łyżek soku z kiszonych ogórków lub kapusty, ewentualnie skórkę chleba na zakwasie.

Słoik zakręcamy, a kamionkowe naczynie przykrywamy odpowiednio obciążonym talerzem, który będzie dociskał buraki. Odstawiamy na 5-7 dni.

Kiszone buraki i powstały w czasie fermentacji sok to pyszna baza wielu zup, nie tylko czerwonego barszczu, ale również np. kapuśniaku. Można je wykorzystać do przygotowania rozmaitych surówek czy sałatek, świetnie komponują się m.in. z cebulą, jabłkiem, rukolą, serem kozim lub fetą.

Z kiszonych buraków przyrządzimy smaczną pastę do kanapek (wystarczy zblendować je z białą fasolą lub ciecierzycą z puszki, czosnkiem, posiekaną natką pietruszki oraz odrobiną soku z cytryny, doprawiając solą i pieprzem). Możemy je pokroić w cieniutkie plasterki i zaserwować jak carpaccio. posypując pokruszonym kozim serem albo fetą oraz podprażonymi na patelni ziarnami słonecznika. Kiszone buraki warto też podać jako dodatek do mięsnych dań obiadowych.

Sok z kiszonych buraków sprawdzi się podczas przygotowania rozmaitych koktajli.

Zobacz też:

Wybrane dla Ciebie

Babcia co roku robi zapas na zimę. Ten sok zastępuje pół domowej apteczki
Babcia co roku robi zapas na zimę. Ten sok zastępuje pół domowej apteczki
Wiele osób nie ma świadomości. Wyjaśniamy, czy trzeba obierać pomidory
Wiele osób nie ma świadomości. Wyjaśniamy, czy trzeba obierać pomidory
Lipiec to idealny moment na ten zabieg. Zapewni obfite zbiory malin
Lipiec to idealny moment na ten zabieg. Zapewni obfite zbiory malin
Lubisz cebulę dymkę? Oto jak wpływa na twój organizm, gdy ją jesz
Lubisz cebulę dymkę? Oto jak wpływa na twój organizm, gdy ją jesz
Nasi dziadkowie pili w PRL-u, a my zapomnieliśmy. Oczyszcza organizm i pomaga obniżyć cholesterol
Nasi dziadkowie pili w PRL-u, a my zapomnieliśmy. Oczyszcza organizm i pomaga obniżyć cholesterol
Czy polski jaśmin można wykorzystać w kuchni? Wiele osób się zastanawia
Czy polski jaśmin można wykorzystać w kuchni? Wiele osób się zastanawia
Dziś zapomniane warzywo, kiedyś królowało na polskich stołach. Pomaga obniżyć ciśnienie
Dziś zapomniane warzywo, kiedyś królowało na polskich stołach. Pomaga obniżyć ciśnienie
Dosyp do porannej kawy. Naukowcy zapewniają, że może opóźniać alzheimera
Dosyp do porannej kawy. Naukowcy zapewniają, że może opóźniać alzheimera
Wielu myśli, że jest zdrowsza od pizzy. Ale czy na pewno?
Wielu myśli, że jest zdrowsza od pizzy. Ale czy na pewno?
Znany dietetyk ubolewa. Polacy jedzą go zbyt mało, a ma zbawienny wpływ na jelita i hamuje cukrzycę
Znany dietetyk ubolewa. Polacy jedzą go zbyt mało, a ma zbawienny wpływ na jelita i hamuje cukrzycę
Taką wodę piję w lecie. Cudownie oczyszcza organizm i poprawia samopoczucie
Taką wodę piję w lecie. Cudownie oczyszcza organizm i poprawia samopoczucie
Coraz chętniej te niepozorne listki dorzucamy do dań. Mało kto zastanawia się, jak wpływają na organizm
Coraz chętniej te niepozorne listki dorzucamy do dań. Mało kto zastanawia się, jak wpływają na organizm