Kiszone buraki – nie tylko do wigilijnego barszczu

Wbrew powszechnie panującej opinii do kiszenia nadają się nie tylko ogórki i kapusta. W ten sposób można przerabiać niemal wszystkie warzywa, w tym buraki, które po przejściu procesu fermentacji nabierają ciekawego smaku, a także zyskują jeszcze na wartościach odżywczych. Jak je wykorzystać w kuchni?

Kiszone burakiKiszone buraki to prawdziwa witaminowa bomba
Źródło zdjęć: © 123RF

Polska to potęga w produkcji buraka ćwikłowego – co roku zbiera się go w naszym kraju ponad 350 ton, najwięcej w całej Unii Europejskiej. Jest chętnie wykorzystywany w naszej kuchni, choć walory tego warzywa odkryliśmy dość późno, na szerszą skalę zaczęto je uprawiać dopiero w XVI wieku, mimo, że w innych częściach kontynentu było cenione już w starożytności.

Burak szybko jednak zdobył popularność. Już Mikołaj Rej w "Żywocie człowieka poćciwego" proponował przepis na pyszną ćwikłę: "Nuż ćwikiełki w piec namotawszy, a dobrze przypiekłszy, nadobnie ochędożyć, w talerzyki nakrajać, a także w faseczkę ułożyć, chrzanikiem, co najdrobniej ukrężawszy, przetrząsnąć, bo będzie długo trwała, a także koprem włoskim, trochę przetłukszy, przetrząsać, a octem pokrapiać, a solą też trochę przesalać, tedy to jest tak osobny przysmak; bo i rosołek bardzo smaczny i sama pani ćwikła będzie bardzo smaczna i bardzo pachnęła".

Nasi przodkowie wykorzystywali buraki na wszelkie sposoby. By cieszyć się smakiem i walorami odżywczymi tego warzywa także zimą, chętnie poddawano je kiszeniu, czyli jednej z najpowszechniej stosowanej wówczas metodzie konserwacji żywności. Szczególnie ceniono powstały w wyniku fermentacji kwas buraczany, który wykorzystywano jako bazę barszczu, kapuśniaku i wielu innych potraw. Wspomina o nim Władysław Reymont w powieści "Chłopi", wyliczając danie wigilijne: "Najpierw był buraczany kwas, gotowany na grzybach z ziemniakami całemi, a potem przyszły śledzie w mące obtaczane i smażone w oleju konopnym, (…)".

Kiszone buraki – naturalny probiotyk

Dziś kiszone buraki nie są zbyt popularne. Może czas, by znów wróciły do łask, gdyż to specjał łatwy do wykonania, smaczny, dający duże możliwości wykorzystania w kuchni, a także niezwykle zdrowy.

Kiszone buraki – wartości odżywcze

Jak wszystkie kiszonki, także buraki po przejściu procesu fermentacji stają się silnym probiotykiem, bogatym w dobroczynne szczepy bakterii, które wspierają pracę układu pokarmowego, poprawiają perystaltykę jelit, wzmacniają odporność organizmu i oczyszczają go z toksycznych odpadów, obniżają poziom "złego" cholesterolu LDL, zmniejszają ryzyko rozwoju niektórych nowotworów (szczególnie raka jelita grubego), a także skutecznie powstrzymują procesy starzenia organizmu, w tym skóry.

Kiszone buraki stanowią też prawdziwą bombą witaminową, dostarczają pokaźnej dawki witaminy C (uznawanej za silny antyoksydant) oraz witamin z grupy B uczestniczących w ważnych procesach metabolicznych i odpowiadających za sprawność układu nerwowego oraz nasze samopoczucie. Zawarte w kiszonkach fitoncydy niszczą groźne bakterie i wirusy (m.in. gronkowca złocistego), a także wykazują działanie przeciwzapalne.

Buraki po ukiszeniu dostarczają potężnej dawki błonnika, który pobudza perystaltykę jelit, chroni przed zaparciami i odgrywa ważną rolę w gospodarce lipidowej organizmu (m.in. zmniejsza stężenie "złego" cholesterolu LDL i przyspiesza jego wydalanie).

Kiszone buraki są lekkostrawne i niskokaloryczne, ponieważ w wyniku fermentacji tracą bardzo dużo cukru, przekształcanego m.in. w kwas mlekowy, który uchodzi również za skuteczne remedium na kaca, dlatego buraczany sok warto mieć pod ręką, gdy przesadzimy z alkoholem.

Jak kisić buraki

Przygotowanie kiszonych buraków nie jest trudnym zadaniem. Potrzebujemy do tego kamionkowego naczynia lub po prostu dużego słoja, wcześniej umytego i wyparzonego.

Kiszone buraki
© 123RF

Buraki (około kilograma) myjemy, obieramy ze skórki i kroimy na mniejsze kawałki. Umieszczamy je w przygotowanym naczyniu, razem z kilkoma ząbkami czosnku, 1-2 liśćmi laurowymi oraz kilkoma ziarenkami pieprzu i ziela angielskiego. Możemy też dodać kawałek korzenia chrzanu, kilka ziaren gorczycy, plaster cebuli i solidną szczyptę suszonego kopru. Wszystko zalewamy przestudzoną solanką, czyli roztworem wody (około litra) i soli (1-2 łyżki). Warto dodać też kilka łyżek soku z kiszonych ogórków lub kapusty, ewentualnie skórkę chleba na zakwasie.

Słoik zakręcamy, a kamionkowe naczynie przykrywamy odpowiednio obciążonym talerzem, który będzie dociskał buraki. Odstawiamy na 5-7 dni.

Kiszone buraki i powstały w czasie fermentacji sok to pyszna baza wielu zup, nie tylko czerwonego barszczu, ale również np. kapuśniaku. Można je wykorzystać do przygotowania rozmaitych surówek czy sałatek, świetnie komponują się m.in. z cebulą, jabłkiem, rukolą, serem kozim lub fetą.

Z kiszonych buraków przyrządzimy smaczną pastę do kanapek (wystarczy zblendować je z białą fasolą lub ciecierzycą z puszki, czosnkiem, posiekaną natką pietruszki oraz odrobiną soku z cytryny, doprawiając solą i pieprzem). Możemy je pokroić w cieniutkie plasterki i zaserwować jak carpaccio. posypując pokruszonym kozim serem albo fetą oraz podprażonymi na patelni ziarnami słonecznika. Kiszone buraki warto też podać jako dodatek do mięsnych dań obiadowych.

Sok z kiszonych buraków sprawdzi się podczas przygotowania rozmaitych koktajli.

Zobacz też:

Wybrane dla Ciebie

Jeśli widzisz to na opakowaniu z mięsem, lepiej nie kupuj. Możesz poważnie się zatruć
Jeśli widzisz to na opakowaniu z mięsem, lepiej nie kupuj. Możesz poważnie się zatruć
Wiesz, kiedy pić siemię lniane? Pora dnia ma ogromne znaczenie
Wiesz, kiedy pić siemię lniane? Pora dnia ma ogromne znaczenie
Doświadczony rolnik poradził mi, kiedy podlewać warzywa. Teraz są wielkie, soczyste i nie pękają
Doświadczony rolnik poradził mi, kiedy podlewać warzywa. Teraz są wielkie, soczyste i nie pękają
Gasi pragnienie jak arbuz, pomaga trzymać ciśnienie w ryzach. Tak wybierzesz najsoczystszy okaz
Gasi pragnienie jak arbuz, pomaga trzymać ciśnienie w ryzach. Tak wybierzesz najsoczystszy okaz
Te napoje szkodzą w upały. Eksperci radzą, by ich unikać
Te napoje szkodzą w upały. Eksperci radzą, by ich unikać
Nigdy nie jedz tak arbuza. To połączenie może uszkadzać wątrobę, a wielu tak robi
Nigdy nie jedz tak arbuza. To połączenie może uszkadzać wątrobę, a wielu tak robi
Co się stanie, jeśli będziesz jadł ogórki? Zmiany są zauważalne już przy 1 sztuce dziennie
Co się stanie, jeśli będziesz jadł ogórki? Zmiany są zauważalne już przy 1 sztuce dziennie
To mięso ma mało kalorii, tłuszczu i cholesterolu. W Polsce zjesz je tylko w kilku miejscach
To mięso ma mało kalorii, tłuszczu i cholesterolu. W Polsce zjesz je tylko w kilku miejscach
Zapomnij o chia i siemieniu lnianym. Ten kisiel to balsam na jelita i żoładek
Zapomnij o chia i siemieniu lnianym. Ten kisiel to balsam na jelita i żoładek
Boimy się tak jeść. Dietetyk podkreśla, że to uszczelnia jelita i zmniejsza stany zapalne
Boimy się tak jeść. Dietetyk podkreśla, że to uszczelnia jelita i zmniejsza stany zapalne
Najbardziej zanieczyszczone warzywo, a Polacy zajadają. Niestety wyniki badań nie dają złudzeń
Najbardziej zanieczyszczone warzywo, a Polacy zajadają. Niestety wyniki badań nie dają złudzeń
Mama nie wyrzuca, a robi nawóz. Wszyscy zazdroszczą jej słodkości i rozmiaru pomidorów
Mama nie wyrzuca, a robi nawóz. Wszyscy zazdroszczą jej słodkości i rozmiaru pomidorów