Czarny ryż – z czym to się je?
Po ugotowaniu ma intrygujący, ciemnofioletowy kolor i łagodny, lekko orzechowy smak. Przed wiekami mógł być spożywany tylko na dworze cesarza Chin, dziś jest znacznie łatwiej dostępny, także w Polsce. Po czarny ryż warto sięgnąć także z powodu jego wartości odżywczych – to jedno z najbogatszych naturalnych źródeł dobroczynnych antocyjanów.
Ryż pojawił się diecie człowieka kilka tysięcy lat przed naszą erą, jego walory jako pierwsi docenili mieszkańcy doliny Rzeki Perłowej (obecnie w jej delcie rozkwita największy na świecie ośrodek przemysłowy łączący kilka chińskich metropolii). Z czasem uprawa tej rośliny upowszechniła się w całej Azji. Dzięki wyprawom Aleksandra Macedońskiego zboże dotarło do Europy, a w późniejszych wiekach, za sprawą kolonizatorów – do obu Ameryk.
Dziś ryż jest podstawą diety jednej trzeciej ludzkości świata. Najczęściej jada się białe odmiany, ale coraz większą popularnością zaczynają cieszyć się także jego "kolorowe formy", w tym czarna. Do tej grupy zalicza się m.in. indonezyjski czarny ryż, filipiński ryż balatinaw i tajski czarny ryż jaśminowy.
To produkt, który cieszy się uznaniem od wieków, zwłaszcza w Chinach, gdzie długo nosił nazwę "zakazany". Dlaczego? Ze względu na wysokie walory smakowe był bowiem zarezerwowany wyłącznie dla cesarza i jego otoczenia, przeciętny konsument mógł o nim tylko pomarzyć.
Co zrobić z przesoloną zupą? Oto kilka prostych trików, aby ją uratować
Współcześnie czarny ryż jest znacznie łatwiej dostępny, zwiększa się także powierzchnia jego upraw, prowadzonych przede wszystkim w Chinach, Indonezji, Tajlandii i na Filipinach. Zapotrzebowanie na ten produkt szybko rośnie, ponieważ cieszy się uznaniem nie tylko miłośników dobrej i zdrowej kuchni, ale również… branży kosmetycznej – stanowi składnik wielu preparatów o działaniu nawilżającym czy przeciwzmarszczkowym.
Czarny ryż – wartości odżywcze
To produkt o bardzo wysokich wartościach odżywczych. Kolor zawdzięcza potężnej dawce antocyjanów. Jest jednym z najbogatszych naturalnych źródeł tych barwników, będących jednocześnie silnymi przeciwutleniaczami stymulującymi system odpornościowy, działającymi przeciwzapalnie, a także wpływającymi ochronnie na układ krwionośny. Badania naukowe wykazały, że antocyjany przeciwdziałają również rozwojowi nowotworów (m.in. płuc, jelita grubego, żołądka) oraz pomagają w ich leczeniu, chociażby łagodząc dolegliwości związane z chemioterapią. Zmniejszają też ryzyko schorzeń serca i poprawiają ostrość widzenia.
W porównaniu z białymi odmianami czarne dostarczają więcej błonnika pokarmowego, nie tylko regulującego perystaltykę jelit, ale również skutecznie obniżającego poziom "złego" cholesterolu LDL, którego nadmiar grozi rozwojem poważnych schorzeń układu krążenia.
Ryż czarny jest bogaty witaminy z grupy B (zwłaszcza B1, B3 i B6), niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych oraz pracy układu nerwowego, mięśni i serca. Zawiera sporo witaminy E, która wpływa na zdolność przeciwzakrzepową, wspomaga właściwe funkcjonowanie wzroku i przekaźnictwa nerwowego, a także poprawia jakość męskiego nasienia (nieprzypadkowo bywa nazywana "witaminą płodności").
Czarne odmiany ryżu to także źródło makro- i mikroelementów: żelaza, magnezu, wapnia, cynku czy miedzi. Kryją wyjątkowo dużo manganu (jako składnik wielu enzymów bierze udział w procesach przemiany węglowodanów, białek i tłuszczów, poza tym wywiera duży wpływ na prawidłową pracę układu nerwowego).
Zaletą czarnego ryżu jest również niższa od białych odmian kaloryczność (100 g ugotowanego produktu dostarcza ok. 170 kcal) oraz mniejszy indeks glikemiczny. Produkt zapewnia natomiast solidną dawkę węglowodanów, co powinniśmy docenić, gdy uprawiamy sport lub wykonujemy pracę wymagającą dużego wysiłku fizycznego.
Czarny ryż – jak go wykorzystać?
Czarny ryż wymaga dłuższe obróbki termicznej niż biały. Przed gotowaniem warto wymoczyć go w wodzie, przez przynajmniej godzinę. Następnie zalewamy świeżą wodą (na jedną szklankę ryżu potrzeba dwóch szklanek płynu) i gotujemy na wolnym ogniu przez około 30-40 minut, co pewien czas mieszając, by nasionka nie przywarły do garnka. Jeśli ryż nie był wcześniej wymoczony wymaga nawet godzinnego gotowania, by osiągnąć pożądaną miękkość.
Po obróbce nabiera fioletowego koloru i przyjemnego, lekko orzechowego smaku. Dzięki temu jest uniwersalnym produktem kulinarnym. Stanowi znakomity zamiennik białego ryżu. Świetnie komponuje się z mięsem (zwłaszcza drobiem), rybami, owocami morza oraz rozmaitymi warzywami. Możemy faszerować nim bakłażana albo cukinię, nadaje się również do przygotowania domowego sushi.
Dzięki niezwykłej barwie czarny ryż sprawdzi się jako składnik wszelkiego typu sałatek, warzywnych czy owocowych. Pasuje także do deserów, szczególnie na bazie mleka.
