Wielkanocne przysmaki w Czechach. Jak świętują nasi sąsiedzi?

Poniżej znajdziecie kilka przepisów na świąteczne smakołyki.

Mazanec

Święta wielkanocne nie mogą obejść się bez słodkiego mazanca, pieczonego tradycyjnie w Wielką Sobotę (w Czechach zwaną Białą Sobotą). Nazwa ciasta pochodzi od dawnego pieczywa wielkanocnego, które kroiło się na kromki i maczało w winie i smarowało (mazało) miodem. Przepisy na mazance różniły się, w zależności od regionu i statusu materialnego gospodarzy. Zwykle przygotowywało się je z ciasta drożdżowego, czasem dodawano migdały i rodzynki lub orzechy i suszone owoce. Wilgotności nadawały ciastu śmietana i twaróg.

Składniki:

• 230 g gładkiej mąki
• 100 g mąki krupczatki
• 1/2 kostki drożdży
• 115 ml letniego mleka
• 60 g cukru
• 1 torebka cukru waniliowego
• 70 g miękkiego masła
• 4 g soli
• 1/2 łyżeczki skórki cytrynowej
• 1 jajko
• 35 g rodzynek
• 35 g posiekanych migdałów
• 1 jajko
• 50 g płatków migdałowych

Przygotowanie: w misce zmieszamy mąkę gładką i krupczatkę, zrobimy w niej dołek, wlejemy 2/3 mleka i dodamy rozdrobnione drożdże. Powoli wymieszamy składniki do uzyskania gęstego ciasta.
Posypiemy ciasto z wierzchu gładką mąką i pozostawimy do wyrośnięcia w ciepłym miejscu na około 30 minut. Dodamy pozostałe składniki, wlejemy resztę mleka i dokładnie wyrobimy. Na końcu wmieszamy rodzynki i migdały.

Ciasto wyjmiemy z miski i pozostawimy na stolnicy na 30 minut, aby odpoczęło. Uformujemy bochenek, i położymy na blachę. Pozostawimy jeszcze przynajmniej na godzinę w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Wyrośnięty mazanec natrzemy roztrzepanym jajkiem, posypiemy płatkami migdałowymi i lekko natniemy powierzchnię na krzyż.

Pieczemy 40–50 minut w piekarniku rozgrzanym do 160 st. C. Po upieczeniu mazanec możemy jeszcze natrzeć rozpuszczonym masłem z dodatkiem rumu i posypać cukrem pudrem.

Judaszki wielkanocne

Ciastka drożdżowe, nacierane miodem, najczęściej w kształcie stryczka lub kręconego sznura, piecze się tradycyjnie wieczorem w Wielką Środę (w Czechach zwaną Szkaradną Środą). Zgodnie z tradycją, ten kto zje judaszka o świcie w Wielki Czwartek (w Czechach zwany Zielonym Czwartkiem), przez cały rok będzie chroniony przed ludzką zdradą, ukąszeniem węża i użądleniem pszczoły. Jeśli nie chce się wam wstać o świcie, wystarczy jeśli zjecie judaszka w Wielki Czwartek na śniadanie.

Składniki:

• 500 g gładkiej mąki
• 70 g masła w temperaturze pokojowej
• 2 żółtka
• 300 ml śmietany do gotowania
• 80 g cukru kryształu
• 25 g drożdży
• 4 g soli
• szczypta startej gałki muszkatołowej
• skórka z 1/4 cytryny

Do natarcia:

• 1 jajko
• 2 łyżki miodu
• 1 łyżka masła

Przygotowanie: wymieszamy drożdże z łyżeczką cukru i zalejemy 100 ml letniej śmietany, wmieszamy łyżkę mąki i pozostawimy do wyrośnięcia.

Wszystkie pozostałe składniki wymieszamy, dodamy zakwas i wyrobimy nie lepiące się ciasto. Ugniatamy około 5-10 minut, aż ciasto będzie gładkie i sprężyste jak plastelina.

Z ciasta uformujemy kulę, włożymy do miski, przykryjemy folią i pozostawimy na około godzinę do wyrośnięcia, powinno podwoić swoją objętość. Wyłożymy ciasto, ugnieciemy, aby uszło z niego powietrze i podzielimy najpierw na cztery części, potem na osiem i w końcu na 24 kawałki takiej samej wielkości.
Z każdego kawałku uformujemy cienki wałeczek około 20-25 cm. Formujemy węzełki i kładziemy na blachę wyłożoną papierem do pieczenia – ciastka powinny się zmieścić na 2 blachach.

Ciastka natrzemy jajkiem roztrzepanym z 2 łyżkami wody i pozostawimy jeszcze 20 minut do wyrośnięcia. Piekarnik nagrzejemy do 190 stopni.

Wyrośnięte ciastka natrzemy ponownie jajkiem i włożymy do piekarnika. Pieczemy 15 minut na złoty kolor.
Podgrzejemy miód, odstawimy, dodamy masło pokrojone na kosteczki i wymieszamy do rozpuszczenia. Powstałą gęstą masą posmarujemy upieczone judaszki zaraz po wyjęciu z piekarnika. Poczekamy aż wystygną i możemy jeść.

Baranek wielkanocny

Baranek z biszkoptowego, ucieranego, serowego lub drożdżowego ciasta jest tradycyjną ozdobą czeskich stołów w Wielkanoc. Do jego upieczenia potrzebujemy specjalną formę i trochę zręczności. Z pewnością warto spróbować!

Składniki:

• 200 g mąki krupczatki
• 120 g cukru kryształu
• 4 łyżki gorącej wody
• 4 jajka
• 1 garść orzechów włoskich
• rum
• 1 cukier waniliowy
• 4 łyżki oleju
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 1 garść rodzynek
• tłuszcz do posmarowania formy, bułka tarta do posypania dna

Przygotowanie: oddzielimy żółtka od białek. Białka ubijemy na gęstą pianę. Żółtka utrzemy z cukrem kryształem i waniliowym, dodamy gorącą wodę i olej. Lekko wymieszamy mąkę z proszkiem do pieczenia, dodamy posiekane orzechy, rodzynki namoczone wcześniej w rumie. Na końcu dodamy ubite białka. Ciasto biszkoptowe wlejemy do formy natartej tłuszczem i posypanej bułką tartą. Przykryjemy drugą połową formy i pieczemy baranka w 180 st. C przez około 40 minut. Po upieczeniu delikatnie oddzielimy ciasto od formy cienkim nożem lub łopatką i pozostawimy do wystygnięcia. Następnie wyjmiemy ciasto. Barankowi zrobimy oczy z rodzynek i polejemy czekoladową lub cytrynową polewą.

Farsz wielkanocny

Święta wielkanocne w Czechach kojarzą się z tradycyjnymi potrawami: w Wielką Środę (w Czechach zwaną Szkaradną Środą) jadło się omlety z porwanego ciasta (czes. trhanec), ponieważ danie powinno tego dnia wyglądać brzydko, jak nieudane.

W Wielki Czwartek (w Czechach zwany Zielonym Czwartkiem) na stole powinny znaleźć się dania, w których dominował kolor zielony (z dodatkiem pietruszki, szpinaku czy młodych pokrzyw). W Wielki Piątek jedzono ryby lub gęste zupy. W Wielką Sobotę (w Czechach zwaną Białą Sobotą) popularną potrawą był farsz wielkanocny. Na Wielkanoc, obok ciast, mazanców, judaszy, baranków wielkanocnych i innych słodkich przysmaków, na stole królował rosół i pieczone mięso. W Poniedziałek Wielkanocny szykowano głównie dania z jajek i pieczono następną porcję farszu wielkanocnego.

Tradycyjnym składnikiem farszu jest mięso wędzone z dodatkiem świeżych ziół.

Składniki:

• 800 g mięsa wędzonego
• 8 rogalików lub 1 bułka paryska
• 8 jajek
• 250 ml mleka
• sól i pieprz
• gałka muszkatołowa
• kilka garści ziół, według uznania – młode pokrzywy, natka, szczypiorek, ...
• smalec i bułka tarta do posypania formy

Przygotowanie: mięso wędzone ugotujemy w wodzie i pozostawimy do wystygnięcia. Pokroimy następnie w kosteczki.

Rogaliki lub bułkę paryską pokroimy w kosteczki i włożymy do większej miski. Żółtka roztrzepiemy w mleku, posolimy, popieprzymy i doprawimy gałką muszkatołową. Wlejemy na pieczywo i pozostawimy do nasiąknięcia. Dodamy pokrojone mięso. Zioła posiekamy, dodamy do miski i wszystko wymieszamy. Na końcu dodamy pianę z białek.

Formę do pieczenia posmarujemy smalcem, posypiemy bułką tartą i wlejemy ciasto. Pieczemy w 200 stopniach przez około 35–40 minut na złoty kolor.

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl