Nasiona chia - bogactwo zdrowia z natury
Chia, czyli szałwia argentyńska lub hiszpańska, to roślina pochodząca z Meksyku oraz z Gwatemali. Uprawiali ją już Aztekowie w czasach prekolumbijskich. Roślina ta jest bardzo ceniona ze względu na swoje nasiona – można z nich przygotować odżywczą potrawę oraz napoje. Nasiona z tej rośliny poleca się szczególnie osobom poszukującym zdrowej żywności i dbającym o kondycję swojego organizmu. Przyda się też tym, którzy chcą zgubić zbędne kilogramy.
Salvia hispanica L. jest rośliną jednoroczną, która może osiągnąć metr wysokości. Ma szerokie liście i nieduże kwiaty w kolorze bieli lub fioletu. Owoce szałwii hiszpańskiej zawierają dużą ilość owalnych nasion o długości ok. 2 mm. Ich powierzchnia może mieć barwę czarną, brązową, białą lub szarą. Roslinę uprawia się nie tylko w Meksyku i Gwatemali, ale również w Australii, Argentynie, Boliwii, Ekwadorze.
Dla plemion Nahua zamieszkującego środkowy Meksyk nasiona chia były jednym z podstawowych artykułów spożywczych. Z zapisków kronikarzy można się dowiedzieć, że szałwia argentyńska dla Azteków stanowiła trzecią najważniejszą uprawę – po fasoli i kukurydzy. Hołd i podatek dla kapłanów oraz azteckiej szlachty często płacono właśnie nasionami tej rośliny. Aztekowie wierzyli poza tym, że wystarczy jedna łyżka nasion, aby utrzymać wojownika przy życiu przez cały dzień.
Zdrowe kwasy
I jest to całkowicie zrozumiałe. Nasiona chia są bowiem bogate w cenne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 – ich stężenie wynosi blisko 60 proc. Głównie jest to kwas alfa-linolenowy. Stanowi on konieczny składnik diety, ponieważ organizm go nie syntezuje. Z badań wynika, że nasiona chia zawierają aż ośmiokrotnie więcej kwasów omega-3 niż hodowlany łosoś atlantycki, sześciokrotnie więcej wapnia niż mleko, czterokrotnie więcej selenu niż len i trzy razy więcej żelaza niż szpinak. Stanowią także znakomite źródło żelaza, magnezu, fosforu i cynku, zawierają również witaminę E oraz z grupy B.
W nasionach jest 34 proc. tłuszczu, 25 proc. błonnika i 20 proc. łatwo przyswajalnego białka oraz przeciwutleniacze w dużej ilości (takie jak kwas chlorogenowy, kwas kawowy, kwercetyna, mirycetyna, flawonid kamferol). Poza tym nasiona chia nie zawierają glutenu. A ponieważ spowalniają wchłanianie cukrów i pomagają wyregulować ich poziom we krwi, są dobre dla diabetyków. Inną właściwością nasion chia jest spowolnienie rozkładu węglowodanów na cukry proste.
Z badań przeprowadzonych na Uniwersytecie w Toronto na grupie 21 cukrzyków, którzy spożywali nasiona chia jako uzupełnienie diety, wynika, że po upływie trzech miesięcy ciśnienie tętnicze u tych osób wyraźnie spadło.
Na odchudzanie
Amerykanin dr Bob Arnot jest autorem książki „Dieta aztecka. Odchudzająca moc cudownych nasion chia”. Autor proponuje w niej zastosowanie trójfazowej diety. Pierwsza faza polega na przyspieszeniu tempa przemiany materii. W drugiej fazie dr Bob Arnot zaleca spożywanie odżywczych posiłków, które dają mnóstwo energii. Natomiast trzecia faza oznacza powrót do regularnych posiłków. Autor diety przekonuje, że łącząc nasiona chia z produktami, które jemy na co dzień, po tygodniu ubędzie nam 4 kg.
Nasiona chia chłoną i zatrzymują wodę w organizmie. Pod jej wpływem, podobnie jak siemię lniane, wytwarzają żel, co na długo zapewnia uczucie sytości. Ich regularne spożywanie usprawnia funkcjonowanie układu nerwowego, korzystnie wpływa na kości oraz mięśnie, obniża poziom wysokiego cholesterolu i ciśnienie krwi. Poprzez dużą zawartość błonnika nasiona szałwii hiszpańskiej regulują perystaltykę jelit i chronią przed zaparciami.
Porcja nasion daje nam też potężną dawkę energii.
Chia w kuchni
Nasiona chia można kupić w sklepach zielarskich, ze zdrową żywnością oraz przez internet. Są tradycyjnie spożywane w Meksyku i południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych. W 2009 roku Unia Europejska zatwierdziła nasiona chia jako produkt spożywczy. Są one bowiem pożywnym posiłkiem poprawiającym walory spożywcze potraw.
Nasiona szałwii hiszpańskiej można spożywać całe albo zmielone. W tym pierwszym wypadku pasują do potraw wytrawnych, musli, owsianki, jogurtów, surówek i sałatek, naleśników. Zmielone warto dodawać do chleba, wypieków, sosów, koktajli, zagęszczenia zup czy gulaszu itp. Można też zmiksować je z masłem, kremem orzechowym lub czekoladowym. Jeśli zamierzamy zalać je wodą, to najlepsza proporcja wynosi: porcja nasion na dziewięć porcji wody. Śmiało można je też zjadać na surowo jako przekąskę.
W Ameryce Środkowej bardzo popularny jest napój Chia Fresca, który można przygotować według przepisu: wymieszać dwie łyżeczki nasion chia z 250-300 ml niegazowanej wody mineralnej. Dodać sok z cytryny lub limonki, posłodzić do smaku. Gotowe!
Zalecana dawka dziennego spożycia nasion szałwii hiszpańskiej to jedna łyżka.
Ewa Podsiadły-Natorska/mmch/kuchnia.wp.pl