Wekowanie bez tajemnic. Jak wyparzać słoiki na przetwory?
Wekowanie to świetny sposób na przedłużenie przydatności do spożycia różnych produktów i potraw. Zazwyczaj wekujemy przetwory owocowe – dżemy, konfitury, marmolady. Ale wekować można również zupę albo sam wywar mięsno-warzywny, na którym później ugotujemy zupę. Zawekować można nawet niektóre dania, np. pulpety czy gołąbki. Przy wekowaniu kluczowe są sterylne warunki, dzięki którym potrawa nie psuje się przez kilka, kilkanaście dni, a niekiedy nawet miesiące i lata. Jak je osiągnąć? Jak wyparzać i sterylizować słoiki na przetwory?
Artykuł sponsorowany
Co można wekować?
Wekuje się zazwyczaj przetwory owocowe i, nieco rzadziej, warzywne. Musimy jednak wiedzieć, że potrawy wekowane w słoikach powinny być płynne, aby słoik mógł być wypełniony niemal po brzegi (należy zostawić ok. 2 cm wolnego miejsca). Dlatego kawałki owoców wekujemy zawsze zalane np. sokiem z nich bądź kompotem.
Z powodzeniem można wekować również zupy, sosy do mięs i jednogarnkowe dania w sosie, takie jak chilli con carne (albo sin carne), leczo i najróżniejsze gulasze. Wekować można również mięso – oczywiście w sosie, ewentualnie można je też zalać np. rosołem albo bulionem.
Jakie wybrać słoiki na przetwory?
Żeby wekowanie się powiodło, musimy mieć odpowiednie słoiki. Przede wszystkim nie mogą być w żaden sposób uszkodzone. Muszą również być dostosowane rozmiarem do potrawy, którą będziemy wekować – gołąbki czy jabłka na szarlotkę możemy wekować w dużym słoiku, zupę w średnim, a na przetwory najczęściej wystarczy mały słoiczek. Ważne bowiem, by raz otwarty słoik z przetworami został przez nas szybko zużyty. Po otwarciu potrawy te nie mają już tak długiej przydatności do spożycia, jak wtedy, gdy są zawekowane.
Niezwykle istotne są też odpowiednie nakrętki. Muszą być nieuszkodzone i niezużyte (a najlepiej nowe) i idealnie dopasowane do słoika. Trzeba również pilnować, czy nie pojawiły się na nich ślady rdzy. Jeżeli tak – zakrętkę należy bezwzględnie wyrzucić. Można co roku korzystać z tych samych słoików, szczególnie jeśli w przeszłości dobrze nam się sprawdziły przy wekowaniu. Powinno się jedynie zmieniać zakrętki na nowe lub, jeśli są w idealnym stanie, używać ich maksymalnie 3-4 razy.
Istnieją również specjalne słoiki do wekowania (typu „weck”), do których nie stosuje się metalowych nakrętek, bo są już wyposażone w specjalne przykrywki z uszczelkami. Tych uszczelek nie wolno sterylizować w piekarniku, dlatego najlepiej wyparzać je wrzątkiem lub osobno – w piekarniku słoik, a uszczelkę we wrzątku.
W piekarniku, pod wrzątkiem, w zmywarce? Jak wyparzać słoiki?
Przy wekowaniu jedną z pierwszych i najważniejszych czynności jest odpowiednie wyparzenie słoików. Bez tego nic się nie uda – jeśli w środku zostawimy bakterie, to potrawy się zepsują szybciej, niż byśmy chcieli. Jak można wyparzać słoiki?
• wyparzanie słoików w piekarniku – po umyciu słoików wstawiamy je do piekarnika, który rozgrzewamy do 100-160oC. W zależności od wybranej temperatury, należy je sterylizować przez ok. 10-20 minut. To rozwiązanie skuteczne, ale ma i wady – nakrętki i tak musimy wyparzyć gorącą wodą, ponadto nagrzewanie piekarnika zajmuje sporo czasu i pochłania dużo energii elektrycznej. Jeśli akurat nie mamy w planach użycia piekarnika do czegoś jeszcze, warto zapoznać się z innymi metodami wyparzania;
• wyparzanie słoików wrzątkiem – można zalać je wrzącą wodą, a nakrętki chwilę pogotować we wrzątku. Bardziej pewną metodą będzie umieszczenie wszystkich potrzebnych nam słoików w misce lub zatkanym zlewie i wówczas zalanie wrzątkiem. Dzięki temu wyparzą się dokładniej – również na krawędziach. Trzeba pamiętać, że słoiki nie powinny być zbyt zimne, aby po umieszczeniu we wrzątku nie popękały;
• zamiast zalewania wrzątkiem możemy przeprowadzić wygotowywanie słoików w garnku z wodą, na średnim ogniu;
• sposobem na sterylizowanie słoików może być też wyparzanie w mikrofalówce. Należy do umytego słoika nalać nieco wody i wyparzać przez parę minut na największej mocy. Tu jednak również jesteśmy skazani na wyparzanie zakrętek osobno – nie możemy ich umieścić w mikrofalówce;
• słoiki można też wyparzyć w zmywarce. W tym celu wystarczy nastawić program z odpowiednio wysoką temperaturą. Niektóre nowoczesne zmywarki wyposażone są w funkcję sterylizowania, np. w zmywarkach Bosch opcja Higiena Plus gwarantuje wyeliminowanie wszystkich bakterii i może być włączona jako dodatkowa opcja do innych programów, dzięki czemu można łatwo wysterylizować słoiki przy okazji mycia naczyń z danego dnia. Wyparzanie w zmywarce, choć to nietypowe rozwiązanie, okazuje się najwygodniejsze, a przy okazji również ekonomiczne.
Jak wekować słoiki z przetworami? Jak pasteryzować?
Metod wekowania jest kilka, zazwyczaj jednak sprowadzają się do tego, by słoik odpowiednio wysterylizować (np. w zmywarce), następnie umieścić w nim potrawę i zakręcić. Na tym etapie warto jeszcze dokładnie wytrzeć lub nawet zdezynfekować krawędzie słoika oraz zakrętki. Następnie trzeba nasze przetwory wysterylizować jeszcze raz albo nawet kilka razy – poprzez krótkotrwałe podgrzanie do odpowiedniej temperatury. Dzięki temu giną obecne wewnątrz słoika drobnoustroje, a potrawa nie traci smaku ani właściwości odżywczych.
Najczęściej wygotowuje się je w garnku z wodą. Jego dno należy wyłożyć ręcznikiem lub złożoną ściereczką. Słoiki ustawiamy zwyczajnie, czyli do dołu dnem, w takich odległościach, aby się nie stykały. Zalewamy je letnią lub ciepłą wodą poniżej poziomu pokrywki (do ok. ¾ wysokości). Czas pasteryzacji powinien wynosić około 20 min od momentu zagotowania się wody. Następnie zostawiamy je do wystygnięcia lub ostrożnie wyciągamy jeszcze gorące i ustawiamy do góry dnem. Po ostygnięciu powinny już być zassane, czyli mieć wklęsłe wieczka. Jeśli tak się nie stanie, proces należy powtórzyć przy użyciu nowego słoika i wieczka. Warto wiedzieć, że w przypadku słoików weck nigdy ich nie ustawiamy ich do góry nogami. Czekamy aż ostygną i wówczas możemy z przykrywki zdjąć klipsy (jeśli są zdejmowalne).
Przy pasteryzacji można też posiłkować się piekarnikiem. Jeśli przetwory są zimne – należy je podgrzewać stopniowo (czyli np. włożyć do zimnego piekarnika i dopiero wówczas go włączyć). Jeśli są jeszcze gorące – można je wstawić do nagrzanego piekarnika. Czas pasteryzacji wynosi około 30-40 minut, gdy wstawiamy słoiki do nienagrzanego piekarnika, lub ok. 10-20 min w piekarniku nastawionym na temperaturę około 120-130 stopni.
Co ciekawe, można słoiki również pasteryzować w zmywarce. Podobnie jak w przypadku wyparzania słoików, należy je umieścić w urządzeniu i nastawić odpowiedni program myjący – oczywiście bez dodawania jakichkolwiek detergentów. Temperatura pasteryzacji powinna mieścić się w przedziale 60-100 stopni, a słoiki należy umieścić w górnym koszu zmywarki, do góry dnem. Wyjmujemy je dopiero gdy ostygną.
Materiały prasowe Wekowanie – porady. Infografika
Tyndalizacja, czyli wielokrotna pasteryzacja. Co nam daje?
Niekiedy zawekowane już produkty dodatkowo sterylizuje się przez kolejnych parę dni. Dzięki temu, jeśli słoik jest szczelny, to potrawa potrafi przetrwać nawet parę miesięcy. Każda kolejna pasteryzacja przedłuża jej świeżość – po pierwszym razie powinniśmy jedzenie przechowywać w lodówce maksymalnie parę tygodni, po drugim możemy je przechowywać w lodówce do kilku miesięcy, a po trzecim – kilka miesięcy jedzenie powinno wytrzymać nawet gdy nie będzie przechowywane w niskich temperaturach, dzięki czemu świetnie sprawdzi się np. w dłuższej podróży. Ten proces nazywa się tyndalizacją i niektórzy zalecają, aby w ten sposób wekować nie tylko to, co się najszybciej psuje, czyli np. mięso, ale wszystkie potrawy.
Artykuł sponsorowany