Sprawdź, jak czytać oznaczenia na żywności. Krótki przewodnik

Przepisy wskazują dane, które muszą być umieszczone w oznakowaniu oraz przypadki, w których można z nich zrezygnować. Etykieta, co do zasady, powinna zawierać:

Nazwę żywności, którą nie jest nazwa wymyślona dla produktu (Fifi dla napoju jabłkowego). Wyróżnia się trzy rodzaje nazw: wynikającą z przepisów prawa (sok, nektar, masło), zwyczajową (żurek) i opisową (sałatka z gotowanych buraków ćwikłowych z cebulą). Nazwie często muszą towarzyszyć dodatkowe informacje, np. dotyczące warunków fizycznych żywności lub szczegółowego przetwarzania, któremu została poddana (sproszkowany, liofilizowany, zagęszczony, wędzony, głęboko mrożony) lub zawiera substancję słodzącą, lub zawiera cukier i substancję słodzącą obok nazwy.

Wykaz składników – wymieniane są wszystkie składniki w malejącej kolejności ich masy w momencie użycia przy wytworzeniu. Przepisy precyzyjnie określają zasady ich oznakowania. Dla przykładu: składniki stanowiące mniej niż 2 proc. produktu gotowego mogą być wymienione w dowolnej kolejności, po pozostałych składnikach; zamiast nazw przypraw, gdy wszystkie nie przekraczają wagowo 2 proc. produktu, można wpisać przyprawy, mieszanka przypraw. Przy dodatkach do żywności podaje się funkcję technologiczną wraz z podaniem nazwy szczegółowej lub numeru E (kwas: kwas cytrynowy lub kwas: E 330).

Substancje, produkty powodujące alergie lub reakcje nietolerancji: zboża zawierające gluten (pszenica, żyto, jęczmień, owies, orkisz, kamut lub ich odmiany hybrydowe), skorupiaki, jaja, ryby, orzeszki ziemne (arachidowe), soja, mleko, orzechy, tj. migdały (Amygdalus communis L.), orzechy laskowe (Corylus avellana), orzechy włoskie (Juglans regia), orzechy nerkowca (Anacardium occidentale), orzeszki pekan (Carya illinoinensis [Wangenh.] K. Koch), orzechy brazylijskie (Bertholletia excelsa), pistacje/orzechy pistacjowe (Pistacia vera), orzechy makadamia lub orzechy Queensland (Macadamia ternifolia), seler, gorczyca, nasiona sezamu, dwutlenek siarki, siarczyny, łubin, mięczaki. Nazwy tzw. alergenów muszą być odpowiednio wyróżnione, łatwe do rozpoznania dla konsumenta (pogrubienie pisma, podkreślenie, zmiana stylu czcionki).

Ilość określonych składników lub kategorii składników jest obowiązkowa, gdy: występują w nazwie lub są zwykle kojarzone z tą nazwą, są podkreślone w etykietowaniu słownie, obrazowo lub graficznie, są istotne w celu scharakteryzowania żywności i odróżnienia go od produktów, z którymi mógłby być mylony ze względu na jego nazwę lub wygląd. Ilość wyrażana jest procentowo i podaje się w nazwie lub bezpośrednio przy niej lub w wykazie składników. Nie jest wymagane, gdy są użyte w małych ilościach do celów aromatyczno-smakowych. Przykład: Napój jabłkowy z soku zagęszczonego, pasteryzowany. Składniki: woda, 20 proc. sok jabłkowy z zagęszczonego soku jabłkowego, cukier…

Ilość netto żywności wyrażana w jednostkach objętości dla produktów płynnych, w jednostkach masy dla innych produktów. Nazwa i ilość netto muszą znajdować się w tym samym polu widzenia, czyli odczytujemy je widzenia jednym spojrzeniem.

Datę minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia. Data minimalnej trwałości – data, do której żywność zachowuje swoje szczególne właściwości pod warunkiem prawidłowego przechowywania. Na etykiecie rozpoznamy ją po słowach Najlepiej spożyć przed lub Najlepiej spożyć przed końcem. Przepisy wymieniają żywność, która nie musi mieć tego oznaczenia np. ocet, sól kuchenna, gumy do żucia. Dla produktów nietrwałych mikrobiologicznie używa się terminu przydatności do spożycia, po upływie, którego żywność uznawana jest za niebezpieczną. Termin oznaczany jest – Należy spożyć do. Po terminie ważności musi znaleźć się opis warunków przechowywania.

Wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia.

Nazwę lub firmę i adres podmiotu odpowiedzialnego za informację na temat żywności, czyli podmiotu, pod którego nazwą lub firmą wprowadzana jest na rynek żywność.

Kraj lub miejsce pochodzenia, gdyby ich brak mógł wprowadzać konsumenta w błąd co do rzeczywistego kraju lub miejsca pochodzenia**. W szczególności, gdy etykieta sugerowałaby, że produkt pochodzi z innego kraju lub miejsca. Obowiązkowo wskazuje się dla: wołowiny i produktów z wołowiny, świeżego, schłodzonego i zamrożonego mięsa ze świń, z owiec, kóz i drobiu, miodu, owoców i warzyw, ryb, oliwy z oliwek.

Instrukcję użycia, gdy brak takiej instrukcji utrudniłby odpowiednie użycie żywności.

Rzeczywistą zawartość objętościową alkoholu dla napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2 proc. objętościowo.

Informację o wartości odżywczej, tj. wartość energetyczną, ilość tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka oraz soli. Treść może zostać uzupełniona o ilość: kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, kwasów tłuszczowych wielonienasyconych, alkoholi wielowodorotlenowych, skrobi, błonnika, witamin lub składników mineralnych. Wartość energetyczną i ilość składników odżywczych wyraża się w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml, prezentowane są w formacie tabeli z wyrównanymi liczbami lub liniowym.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (…), (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 18) z późn. zm.

Joanna Bilnicka-Janus - wykładowca prawa żywnościowego i kosmetycznego, doradca prawny w Kancelarii Doradztwa Prawnego Carpe Diem specjalizującej się w prawie żywnościowym i kosmetycznym.

Dwumiesięcznik "Żyj Naturalnie" dostępny w sprzedaży

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl