Pij kakao, będziesz zdrowy!

Jak kakao wpływa na nasze zdrowie i dlaczego nas uszczęśliwia? Czy może też zaszkodzić? Wątpliwości na temat tego napoju rozwiewa Agata Białek, specjalistka ds. żywienia człowieka Białek z poradni dietetycznej Dietosfera, która specjalnie dla naszych czytelników poddała kakao drobiazgowej analizie.

Kakao otrzymuje się z nasion drzewa kakaowego Theobroma cacao, które występuje w Ameryce Południowej. Nasiona te składają się w 50 proc. z tłuszczu, w 20 proc. z białka i w 10 proc. ze skrobi. Kakao zawiera też składniki o działaniu pobudzającym, np. kofeinę i teobrominę, dlatego zaliczane jest do kategorii używek. Jeśli chodzi o wartość odżywczą prawdziwego kakao – dostarcza ono wapnia, żelaza, cynku i magnezu, tak więc jak najbardziej może stać się produktem uzupełniającym dietę w te składniki. Nie łudźmy się jednak, że jedna szklanka napoju pokryje zapotrzebowanie na wszystkie te składniki – ponieważ używając standardowych 10 g proszku do sporządzenia szklanki napoju – nie uzyskamy ich dużej ilości. Typowe kakao o zawartości tłuszczu 16 proc. dostarcza około 40 kcal (szklanka bez cukru).

Składniki biologicznie aktywne zawarte w napoju, są uznawane za sprzymierzeńca w profilaktyce i terapii chorób układu krążenia - miażdżycy, dyslipidemii, nadciśnienia - w dużej mierze dzięki dobremu składowi kwasów tłuszczowych oraz związków polifenolowych. Niestety kakao odtłuszczone – chociaż niskokaloryczne – zawiera odpowiednio mniej również tych dobrych substancji. Istnieją także badania, dowodzące że składniki kakao chronią przed niektórymi nowotworami, skutecznie zwalczając szkodliwe wolne rodniki. Ponieważ zawartość kofeiny w kakao nie przekracza 0,12 proc. i co za tym idzie, jest znacznie mniejsza niż w kawie czy nawet herbacie – jest to napój bezpieczny dla dzieci.

Kakao to produkt otrzymywany z miazgi kakaowej. Czekolada to natomiast wyrób uformowany z masy czekoladowej, której głównymi składnikami są (oprócz cukru) miazga i tłuszcz kakaowy. Poza tym, w zależności od rodzaju czekolady, stosuje się rozmaite dodatki (mleko, nadzienia itp.) – im więcej takich dodatków, tym bardziej czekolada - pod względem wartości odżywczej – oddala się od kakao. Napój kakaowy ma działanie regenerujące i relaksujące, co jest po części zasługą zawartych w nim składników, a po części – smaku i aromatu, który większości ludzi wydaje się bardzo atrakcyjny i kojarzy się z przyjemnością i odpoczynkiem. Podobnie działa gorzka, wysokoprocentowa czekolada. Fenyloalanina zawarta w obu produktach, podwyższa poziom serotoniny i endorfin w mózgu, poprawiając nam samopoczucie i przeciwdziałając depresji. Niestety jej wersje mleczne, białe i nadziewane – uboższe w kakao - poprawiają nam humor głównie smakiem.

Gdy wybieramy kakao, lepiej zdecydować się na prawdziwe, dobre kakao – niekoniecznie odtłuszczone. Napoje kakaopodobne adresowane głównie dla dzieci, niestety zawierają przeważnie dużo cukru oraz - czasami - także rozmaite dodatki. Mimo że napoje te są czasem wzbogacane składnikami odżywczymi, takimi jak wapń czy magnez – są też o wiele bardziej kaloryczne i przeważnie mniej wartościowe pod względem odżywczym niż naturalne kakao.
Spożywając szklankę naturalnego kakao, z chudym mlekiem i płaską łyżeczką cukru zamiast napoju kakaopodobnego, „oszczędzamy” 70-80 kcal. Chcąc jeszcze bardziej zmniejszyć kaloryczność napoju, możemy ewentualnie sięgnąć po słodziki pochodzenia naturalnego, np. ksyliytol bądź stewię. Tak robimy będąc na diecie, w przypadku codziennego żywienia – nie ma to jednak uzasadnienia.

Nadużywanie kakao może mieć też swoje konsekwencje negatywne. Po pierwsze – jest kaloryczne i w zbyt dużych ilościach może przyczynić się do otyłości. Po drugie – możemy się od niego uzależnić. Po trzecie – niektóre kakaowce uprawiane na glebach wulkanicznych, mogą poprzez korzenie dostarczać do ziaren toksycznego kadmu. Krótko mówiąc – podstawą jest umiar i różnorodność.

AD/mmch