Jak marnować mniej jedzenia? Postaw na domowe konserwowanie żywności

Nie tylko pozwoli zachować na dłużej smak sezonowych przysmaków, ale też pomoże zmniejszyć ilość wyrzucanego jedzenia – w trosce o domowy budżet i środowisko naturalne. Poznaj jedną z najstarszych metod konserwacji żywności – tyndalizację – i sprawdź, jak ją prawidłowo przeprowadzić.

Czym jest tyndalizacja?

Już od starożytności ludzie poszukiwali metod przedłużających trwałość żywności, chcąc przygotować się na mroźną zimę czy zrobić zapasy na gorszy czas. Najczęściej jedzenie wędzono lub suszono na słońcu. Dzięki temu zachowywało ono swoją jakość i było bezpieczne do spożycia nawet po kilku miesiącach. Współcześnie także korzysta się z wielu tradycyjnych metod konserwowania żywności – w tym tyndalizacji – którą z powodzeniem można zastosować w domu w duchu zero waste.

Tyndalizacja jest procesem polegającym na trzykrotnym przeprowadzeniu pasteryzacji w temperaturze ok.100 °C co 24 godziny. Po każdym podgrzaniu produktu chłodzi się go i pozostawia w temperaturze pokojowej. Ma to na celu pozbycie się wszystkich drobnoustrojów:

• pierwsza pasteryzacja niszczy ich formy wegetatywne,
• po upływie doby w temperaturze pokojowej formy przetrwalnikowe przechodzą w wegetatywne, co pozwala je zabić podczas drugiej pasteryzacji,
• trzecia umożliwia zlikwidowanie ewentualnych opóźnionych bakterii1.

Pasteryzacja funkcjonalna, jak inaczej nazywa się tyndalizację, oddziałuje na stabilność mikrobiologiczną produktu i pozwala na wyjaławianie płynów i podłoży hodowli drobnoustrojów, które zawierają substancje wrażliwe na działanie temperatury powyżej 100 °C2.

Sprawdź >>>> Tyndalizacja bez tajemnic – jak wekować obiady?

Mięso do słoików – tyndalizacja mięsa

Tyndalizację stosuje się na szeroką skalę w produkcji konserw mięsnych, co pozwala wydłużyć okres ich przydatności do spożycia o rok. Uznawana za najbezpieczniejszą metodę wekowania mięsa, doskonale sprawdzi się także w domowych warunkach. Warto się na nią zdecydować, ponieważ:

• prawidłowo przeprowadzona gwarantuje zabicie praktycznie wszystkich bakterii, co zapewnia bezpieczeństwo Tobie i Twoim bliskim, niwelując zagrożenie zatrucia groźnym jadem kiełbasianym,
• samodzielnie przygotowując przetwory masz pewność ich składu,
• skomponujesz oraz doprawisz swoje przysmaki dokładnie tak, jak lubisz – używając dowolnych ziół, przypraw i dodatków,
• możesz przechowywać przez długi czas różne dania, np. wędliny, kiełbasy, kotlety, gołąbki, klopsiki czy bigos i zabierać je ze sobą np. na wyjazdy na działkę czy camping, w roli szybkiego posiłku do odgrzania.

Wekowanie mięsa krok po kroku

Do przygotowania domowych mięsnych przetworów potrzebujesz wybranego mięsa oraz zalewy, np. bulionu albo ugotowanego sosu. Jak je wykreować?

1. Do czystych, wyparzonych i suchych słoików przełóż mięso i zalej sosem lub bulionem. Pod nakrętką zostaw kilka centymetrów wolnej przestrzeni.
2. Przetrzyj słoiki – ich gwinty i nakrętki muszą być czyste.
3. Dno garnka wyłóż ściereczką.
4. Dokładnie zakręcone słoiki ustaw w garnku na ściereczce.
5. Zalej wodą tak, aby jej poziom nie dosięgał nakrętek. Jeżeli pasteryzujesz ciepłe mięso, np. ugotowane wcześniej pulpety czy kotlety, użyj gorącej wody. Jeśli zimne – zimnej.
6. Czas gotowania zależny od wielkości słoików. W przypadku tych o pojemności 600 ml pierwsza pasteryzacja zajmuje 60 minut a następne kolejno 40 i 30 minut.
7. Po zakończeniu procesu, wieczka powinny być zassane do środka, co oznacza, że są prawidłowo zawekowane.

Podczas tyndalizacji pasteryzuje się produkty trzykrotnie, a po każdym gotowaniu należy wyjąć słoiki z garnka, wystudzić i odstawić na 24 godziny. Po ostatniej pasteryzacji przetwory mięsne są gotowe i można je przechowywać do 6 miesięcy w ciemnym i chłodnym miejscu, np. spiżarni lub piwnicy. Tak przygotowane świetnie sprawdzą się jako główny składnik obiadu lub kolacji, który możesz zaserwować, gdy nie masz czasu na gotowanie od podstaw lub zjawią się niezapowiedziani goście. Wystarczy je otworzyć, pogrzać i podawać z preferowanymi dodatkami, np. ulubionymi jarzynami.

Aby mieć je zawsze pod ręką – jako zdrowe uzupełnienie posiłku – warto zaopatrzyć domowy zamrażalnik w wysokiej jakości mrożone warzywa. Te wiodących producentów, np. marki Hortex są pyszne i aromatyczne dzięki zbieraniu w szczycie sezonu i specjalistycznemu mrożeniu. Doskonałym dodatkiem do szybkiego obiadu będą np. Szpinak z czosnkiem i solą morską czy Buraczki puree lub różnorodne mieszanki warzywne Hortex.

Wekowanie zup

Wielu osobom trudno wyobrazić sobie dzień bez zupy, a dla niektórych stanowi nie tyle pierwsze danie, co główny posiłek. Jak cieszyć się smakiem ulubionej zupy, gdy nie ma czasu na jej gotowanie? Z pomocą przychodzą wekowanie oraz gotowe mrożone kompozycje.

To pierwsze rozwiązanie sprawdzi się także wtedy, gdy ugotujemy większą porcję dania i nie chcemy jeść tego samego kilka dni z rzędu. Wekować można wszystkie zupy, a jedynym ograniczeniem jest zabielanie. Śmietanę, jogurt czy inne produkty mleczne należy dodać tuż przed podaniem, ponieważ zawekowana z tymi składnikami zupa będzie mniej trwała.

Wekowanie zup jest bardzo proste:

1. Przygotuj słoiki – wyparz i wytrzyj do sucha oraz sprawdź nakrętki. Warunkiem prawidłowego zawekowania jest ich szczelność.
2. Nakrętki również wyparz i wysusz.
3. Słoiki i pokrywki powinny być nadal gorące, podobnie jak zupa. Do słoików należy wlewać świeżo zagotowaną potrawę.
4. W każdym słoiku pozostaw ok. 2-3 cm wolnej przestrzeni.
5. Przed zakręceniem słoików przetrzyj je i wytrzyj do sucha.
6. Aby sprawdzić, czy są szczelnie zamknięte, ustaw je do góry dnem.
7. Poczekaj aż się zawekują.
8. Gdy ostygną, przełóż słoiki do lodówki.

Zawekowaną zupę można przechowywać nawet do 10 dni. Jeśli chcemy przedłużyć termin jej przydatności do spożycia, przed przelaniem jej do słoików należy wyjąć z dania całe mięso.

Jeśli nie masz czasu gotować ani pasteryzować ulubionej zupy, świetnym i szybkim rozwiązaniem będą gotowe mrożone zupy Hortex. W bogatej ofercie zarówno tych tradycyjnych (m.in.: pomidorowej, gulaszowej, jarzynowej czy pieczarkowej), jak i mniej popularnych zup (np. orientalnej, prezydenckiej czy jesienno-zimowej), każdy znajdzie propozycję dla siebie. Ich składniki zostały zamrożone w pełni sezonu, dlatego są pełne witamin, pyszne i aromatyczne.

Jak konserwować żywność w domu – przygotowanie i porady

Tyndalizacja jest niezwykle precyzyjnym procesem, dlatego trzeba dokładnie pilnować czasu podgrzewania słoików i pamiętać o odczekaniu doby między pasteryzacjami. Równie istotne jest wybranie i prawidłowe wyparzenie słoików, co będzie miało wpływ na ich szczelność.

• Wybór słoików do przetworów

Słoiki muszą być czyste i nie mogą być uszkodzone ani wyszczerbione. Możesz korzystać z dowolnego rodzaju:

• słoików typu wek – wyposażonych w gumową uszczelkę oraz metalową klamrę,
• słoików twist-off – zakręcanych klasyczną nakrętką.

Ważne, aby były tej samej pojemności, żeby ich zawartość zapasteryzowała się w podobnym czasie.

• Jak wyparzyć słoiki?

W celu dokładnego wyparzenia słoików i zakrętek można umieścić je w garnku z zimną wodą i gotować przez 10 minut lub zrobić to za pomocą piekarnika. Same słoiki (bez nakrętek, gumowych uszczelek czy metalowych wieczek) umieszcza się w zimnym piekarniku i ustawia grzanie góra-dół na 100°C. Gdy urządzenie osiągnie tę temperaturę, pozostawia się w nim słoiki jeszcze na 20 - 30 minut.

• Tyndalizacja w piekarniku

Tyndalizację mięsa można przeprowadzić nie tylko w garnku, ale również w piekarniku. W tym procesie konserwacji niezwykle ważna jest temperatura, dlatego słoiki pasteryzuje się w urządzeniu nagrzanym do 100°C. Wszystkie kroki przebiegają dokładnie tak samo, jak w przypadku tyndalizacji w garnku. Konieczne są też dobowe przerwy między kolejnymi pasteryzacjami. Suche słoiki z mięsem wystarczy umieścić w zimnym piekarniku, poczekać na jego nagrzanie i od tego momentu odliczać czas pasteryzacji. Po jego upłynięciu, należy wyłączyć grzanie, poczekać aż piekarnik się wystudzi i wyjąć słoiki.

Źródła 

1https://dietetycy.org.pl/tyndalizacja/

2Tamże.