Czym jest korzeń maca?

*Organizacja ds. Żywności i Rolnictwa (FAO) wpisała macę na listę produktów rozwiązujących problemy odżywcze. Macowa mąka znalazła się też w wykazie NASA wśród żywności dla kosmonautów – doceniono ją głównie za wzmacnianie układu nerwowego, kondycji psychofizycznej oraz zachowanie refleksu, niezbędnego w pracy astronautów. Choć w rejonie Andów maca znana jest od stuleci, dopiero teraz dociera na inne kontynenty. *

Macę (Lepidium meyenii), roślinę z rodziny kapustowatych, uprawia się od ponad 2 tys. lat. Rośnie na stromych zboczach szczytów Andów w Peru, występuje też w Boliwii. Nazywana jest „skarbem Inków”. Ma postać jadalnego korzenia. Posiada bardzo wytrzymałą strukturę, co pozwala jej przetrwać niesprzyjające warunki klimatyczne (silny wiatr, zmiany temperatur). Dobrze rośnie nawet na nieurodzajnej glebie. Roślina rozwija się na wysokości nawet 4500 m n.p.m. Ciekawostką może być fakt, że maca jest bliską krewną rzeżuchy.

Długowieczni Indianie Keczua z Peru stosują macę jako środek wzmacniający – korzeń ten znalazł bowiem zastosowanie w stanach wycieńczenia, osłabienia, niedożywienia oraz w okresie rekonwalescencji.

Macę uznaje się za produkt energetyzujący, należy do grupy superżywności. Działa poprzez wpływ na produkcję hormonów w organizmie, dlatego może być alternatywą dla hormonalnej terapii zastępczej. Mieszkańcy Peru już przed wiekami odkryli jej cenne właściwości odżywcze.

Magiczny symbol młodości

Maca wykazuje szeroki wpływ na zdrowie – reguluje trawienie, wzmacnia włosy i paznokcie, podnosi libido i płodność (dlatego nazywana jest „ziołową viagrą), dodaje energii fizycznej i psychicznej, podnosi sprawność umysłu, zwiększa tolerancję na stres, reguluje zaburzenia miesiączkowania, łagodzi objawy menopauzy, chroni przed anemią, zapobiega osteoporozie, wpływa na napięcie zwiotczałych mięśni. Maca poprawia samopoczucie i działa przeciwdepresyjnie. Można ją stosować zewnętrznie jako środek przyspieszający gojenie się ran. Peruwiańscy Indianie uważają macę za magiczny symbol młodości.

Znane są jej właściwości spowalniające procesy starzenia. Maca dostarcza organizmowi wiele cennych witamin (A, E, C, z grupy B), minerałów (głównie fosforu, cynku, jodu i żelaza) i białka, dlatego zalecana jest szczególnie osobom prowadzącym aktywny tryb życia. Znajdują się w niej niezbędne dla zdrowia aminokwasy oraz sterole, które przede wszystkim obniżają poziom cholesterolu LDL. W ok. 60 proc. składa się z węglowodanów, 8,5 proc. stanowi błonnik, a ponad 2 proc. to kwasy tłuszczowe – większość z nich to nienasycone kwasy tłuszczowe. Ich stosunek względem kwasów nasyconych jest tutaj bardzo korzystny. W korzeniu obecna jest arginina, prekursor kreatyny, która wzmacnia naturalną odporność organizmu.

Macę można stosować bez obaw o jej szkodliwość – jest produktem naturalnym, więc nie wywołuje skutków ubocznych, nie można jej też przedawkować.

Słodkawy, korzenny smak

Korzeń macy może być wykorzystany jako warzywo, znajduje też zastosowanie w ziołolecznictwie. W sklepach ze zdrową żywnością można dostać macę żelatynizowaną, która łatwiej rozpuszcza się w wodzie, przez co organizm ją lepiej przyswaja. Możemy również dostać sproszkowany korzeń, który w kuchni ma szerokie zastosowanie. Pasuje do koktajli i napojów, sałatek i surówek, owsianki, deserów, jogurtów, drugich dań, gorącej czekolady, lodów, herbaty.

Ważne jednak, aby nie wsypywać sproszkowanego korzenia do wrzątku, w przeciwnym wypadku może stracić swoje cenne właściwości. Z korzenia upieczemy też smaczny chleb, może być ponadto składnikiem domowych batonów energetycznych. Maca pasuje jako składniki nadzienia albo posypka. Ma delikatny, słodkawy, korzenny smak. Dodana do koktajli, nadaje im kremową konsystencję i podkreśla zapach.

Na słono, na słodko

W Peru maca służy do przygotowania tradycyjnej potrawy zwanej jako watia – korzeń macy umieszcza się w wykopanym dołku i przekłada węgielkami, żeby się uwędził. Peruwiańczycy podają też macę z mlekiem, ziemniakami, owsem czy komosą ryżową. Popularne jest również u nich podawanie macy na słodko, z mlekiem, miodem i cynamonem. Sproszkowany korzeń można też ugotować w wodzie lub mleku – na wzór kaszy czy owsianki.

Z macy robi się chicha de maca – sfermentowany napój, coś na podobieństwo słabego piwa. Wymieszane z mocnym alkoholem daje napój pod nazwą coctel do maca. Liście macy mogą być natomiast dodatkiem do sałatek, zup, drugich dań. Niektórzy producenci dodają sproszkowaną macę do swoich produktów – m.in. czekolad, gotowych zup, win.

Wysuszone korzenie macy można śmiało przechowywać nawet przez kilka lat – bez utraty właściwości odżywczych. W celach farmaceutycznych maca sprzedawana jest w kapsułkach albo tabletkach.

Ewa Podsiadły-Natorska/mmch/kuchnia.wp.pl