Czy człowiek musi jeść mięso?

W jednym z wywiadów znana aktorka Maja Ostaszewska, która od lat jest wegetarianką i współpracuje z organizacjami działającymi na rzecz humanitarnego traktowania zwierząt, stwierdziła, że nie je mięsa, bo to trucizna. „Zwierzęta są faszerowane sterydami, antybiotykami i hormonami. W trakcie hodowli i uboju pod wpływem stresu i bólu ich ciała produkują substancje toksyczne”.

Pod tą opinią mogłoby podpisać się wielu przeciwników mięsa. Wegetarianie uważają, że takie potrawy nie tylko nie są nam potrzebne, ale wręcz szkodzą. – Wielu lekarzy i specjalistów ds. żywienia przekonuje, że mięso jest niezbędne w diecie dorosłego człowieka. Z tą teorią nie zgadzają się wegetarianie, którzy, jak twierdzą, nie jedząc mięsa, czują się zdecydowanie lepiej, a ich zdaniem białko roślinne jest równie cenne jak zwierzęce – mówi Dominika Sikora, dietetyczka Naturhouse.

Czerwone mięso – samo zło?

Specjalistka powołuje się na wiarygodne statystyki, z których wynika, że zdecydowana większość pacjentów z chorobami układu krążenia czy układu pokarmowego w polskich szpitalach to osoby regularnie spożywające mięso. – Kiedyś ludzie żywili się przede wszystkim tym, co sami zebrali – w ich diecie przeważały świeże owoce, warzywa, produkty zbożowe, natomiast mięso jedli sporadycznie. Byli zdrowsi i szczuplejsi – przyznaje Dominika Sikora.

Coraz więcej jest badań naukowych, z których wynika szkodliwy wpływ mięsa na organizm człowieka. Szczególnie dużo jest raportów dotyczących czerwonego mięsa – chodzi o wieprzowinę, wołowinę, cielęcinę, baraninę, jagnięcinę, koninę, kaczkę, gęś, dziczyznę. Z badań opublikowanych w specjalistycznym magazynie „Nature Medicine” płynie wniosek, że czerwone mięso szkodzi nam, bo bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym przekształcają występującą w mięsie L-karnitynę w N-tlenek trimetyloaminy (TMAO), a ten sprzyja rozwojowi miażdżycy tętnic.

Amerykańscy naukowcy z Massachusetts General Hospital w Bostonie odkryli na przykład, że duże spożycie czerwonego mięsa sprzyja rozwojowi dny moczanowej, z kolei z badań opublikowanych w magazynie „American Journal of Clinical Nutrition” dowiadujemy się, że jedzenie produktów z czerwonego mięsa zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy. Są jeszcze badania brytyjskich uczonych, którzy dowiedli, że częstsze spożywanie czerwonego mięsa w młodości wiąże się z wyższym ryzykiem zachorowania na raka piersi (sutka) o 22 proc.

Bomby kaloryczne

Dietetycy wyklęli czerwone mięso również ze względu na wysoką kaloryczność. Porcja łopatki wieprzowej ma ponad 250 kcal w 100 g – a to liczba kalorii bez dodatków w postaci tłuszczu, soli, panierki itp. Drugi aspekt, na który zwracają uwagę specjaliści, to obecność w mięsie tłuszczów nasyconych, które przyczyniają się do rozwoju otyłości, podnoszą poziom złego cholesterolu LDL i tym samym mogą powodować choroby serca.

Dominika Sikora nie kryje, że odkąd ludzie zaczęli jeść duże ilości mięsa, wzrosła liczba zachorowań na choroby układu krążenia i układu pokarmowego. – Oczywiście na ten aspekt ma wpływ wiele innych czynników środowiskowych, ale spożycie produktów zwierzęcych mocno się do tego przyczyniło – mówi specjalistka.

Jedzenie mięsa mamy we krwi

Jednak opieranie się wyłącznie na badaniach naukowych może wywołać niemały mętlik w naszej głowie. Powód? Podczas gdy jedni uczeni przekonują, że mięso szkodzi, inni są zdania, że… musimy je jeść. Na argumenty tych drugich powołują się przeciwnicy wegetarianizmu. Amerykańscy naukowcy z CDC Centers for Disease Control and Prevention (Centra Kontroli Chorób i Prewencji) na podstawie badań doszli do wniosku, że jedzenie mięsa ludzie mają we krwi. Tłumaczą, że spożywanie czerwonego mięsa… przyczynia się do przywrócenia równowagi cholesterolowej w organizmie człowieka.

Zaskakiwać mogą również najnowsze badania dotyczące tłuszczów nasyconych. Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge odkryli, że ilość tłuszczów nasyconych w naszej diecie oraz ich poziom we krwi… nie mają związku z częstością występowania chorób serca. Do takiego wniosku doszli na podstawie obserwacji 600 tys. osób. Członkowie Europejskiej Rady Informacji o Żywności (EUFIC) zauważają, że wszystkie tłuszcze, również nasycone, dostarczają nam skoncentrowanej formy energii. Są również niezbędne do transportu witamin A, D, E i K.

Te badania przemawiają na korzyść mięsa. Zwolennicy schabowego czy piersi z kurczaka podkreślają, że mięso to bardzo dobre źródło białka i cennych biopierwiastków. Niektórzy naukowcy przekonują, że człowiek od zawsze żywił się mięsem i z natury jesteśmy wszystkożerni – ten ostatni wniosek płynie z badań opublikowanych przez Amerykański Instytut Zdrowia. Eksperci z tego ośrodka tłumaczą, że nasz układ pokarmowy nie jest przystosowany do trawienia błonnika obecnego w roślinach. Badania archeologów potwierdziły, że nasi przodkowie żywili się mięsem już 1,5 mln lat temu.

Wnioski?

Najlepsza jest zasada złotego środka. – Z badań wynika, że możemy zdrowo żyć bez mięsa, nie oznacza to jednak, że trzeba z niego całkowicie zrezygnować. Mięso jest cennym źródłem aminokwasów, które należy dostarczyć organizmowi, oraz łatwo przyswajalnego żelaza – zaznacza Dominika Sikora. Zdaniem dietetyczki kluczem do sukcesu (czyli zdrowia) jest zachowanie umiaru oraz wysoka jakość spożywanego mięsa.

– Odnosząc się do piramidy żywieniowej przyjętej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), podstawę diety powinny stanowić produkty zbożowe oraz warzywa i owoce. Drób, jaja, ryby są na wyższym szczeblu, co pozwala wnioskować, że nie są niezbędnym elementem jadłospisu. Mięso czerwone powinno być spożywane rzadko, powiedzmy dwa razy w miesiącu. Zdecydowanie częściej powinniśmy wybierać mięso ryb, jaja czy drób – wymienia specjalistka.

Ryby morskie, będące źródłem cennych kwasów tłuszczowych, które chronią układ krążenia, powinniśmy jeść minimum 2-3 razy w tygodniu. O ile nie mamy problemu z podwyższonym cholesterolem, jajka możemy jeść nawet codziennie. Z kolei drób dobrej jakości, mięso chude (królik, chuda cielęcina) również możemy spożywać ok. 2-3 razy w tygodniu. Rośliny strączkowe, soja, bób, soczewica i inne są równie cennym źródłem białka, warto więc od czasu do czasu zastąpić nimi mięsny posiłek.

A jaką radę ma dietetyczka dla osób, które wolą wykreślić mięso ze swojego jadłospisu? – Chcąc trzymać się diety wegetariańskiej, polecam skonsultować się ze specjalistą. Taka konsultacja wydaje się niezbędna, ponieważ rezygnacja z produktów mięsnych bez zastąpienia ich produktami zawierającymi te same bądź zbliżone składniki może niekorzystnie wpłynąć na zdrowie – zaznacza Dominika Sikora. I dodaje: – Aby dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych aminokwasów, dieta musi być bogata w produkty z różnych grup: owoce, warzywa, produkty zbożowe, rośliny strączkowe itd.

Garść wskazówek dla miłośników mięsa:

- Wybieraj chude kawałki, a widoczny tłuszcz odkrój nożem.
- Mięso piecz, grilluj lub gotuj na parze; unikaj smażenia.
- Ogranicz spożycie parówek, kiełbas, wędlin (zwłaszcza paczkowanych), konserw mięsnych i innych mięsnych wyrobów o podejrzanym składzie.
- Odlewaj wytopiony tłuszcz.
- Zalecane dzienne maksymalne spożycie tłuszczów nasyconych nie powinno przekraczać 10 proc. całkowitej energii pochodzącej z pożywienia.

Ewa Podsiadły-Natorska/mmch/kuchnia.wp.pl