Świętuj z nami!
Dlaczego bigos „obchodzi” swoje święto 20 stycznia? Nie wiadomo, ale jedno jest pewne – zdecydowanie na to święto zasługuje. „W słowach wydać trudno bigosu smak przedziwny, kolor i woń cudną” - pisał Adam Mickiewicz w "Panu Tadeuszu". I choć od czasów polskiego wieszcza minęło niemal 200 lat, trudno się z nim nie zgodzić. Czy wyobrażasz sobie święta bez bigosu albo imieniny u cioci, na których nie podano tej potrawy? Zapewne nie... Na czym więc polega fenomen bigosu? Dlaczego tak bardzo lubimy go jeść? A czy wiesz, z czego przygotowywano staropolski bigos? Kiedy się dowiesz, będziesz zdziwiony. Zapraszamy do lektury i po najlepszy przepis na tradycyjny bigos!
Bigos - wieloletnia tradycja smaku
Już Adam Mickiewicz pisał o wspaniałym smaku bigosu, ale jego początki sięgają XV wieku, kiedy to, jak wieść gminna niesie, pewna oszczędna gospodyni chciała wykorzystać resztki potraw, które pozostały po świętach i tak powstał bigos. Zapewne zdziwisz się, że w dawnej Polsce bigos przygotowywano bez… kapusty. Dziś gotowana kapusta kiszona jest bazą każdego bigosu, no bo jak to bigos bez kapusty? Ano tak! Czasem i dziś używamy słowa „bigosować”, czyli siekać coś na kawałki, a nasi pradziadowie siekali mięso, dodawali sok z cytryny oraz ocet. I to był właśnie staropolski bigos. Kiszona kapusta „weszła” do bigosu, kiedy chciano przygotowywać uboższe wersje tej potrawy. Dopiero z czasem mięso ustąpiło pierwszeństwa pod względem ilości kapuście kiszonej i dziś bigos składa się głównie z niej.
Wiwat bigos!
Jak powszechnie wiadomo, nasi przodkowie lubili dobrze zjeść, lubili także polowania, więc przy okazji łowów przygotowywano bigos z wiwatem. Dziś nie polecalibyśmy tego sposobu wykorzystywać w domu, a dlaczego? Otóż bigos gotowano w wielkim kotle przykrytym pokrywką, która z kolei była zalepiona ciastem. Po pewnym czasie, pod wpływem ciśnienia pokrywka wystrzeliwała z hukiem w powietrze - był to znak, że bigos jest już gotowy. O tym jak ważny był bigos w polskiej kulturze może świadczyć fakt, że w geście każdego szanującego się szlachcica, który wybierał się na polowanie, kulig czy odwiedziny do sąsiada, było zabranie ze sobą kociołka z bigosem.
Na czym polega fenomen bigosu?
Bigos, obok pierogów i żurku, jest daniem, które po wielokrotnym odgrzewaniu nie traci, a zyskuje - przy każdym kolejnym podgrzaniu smakuje jeszcze lepiej. Co może być smaczniejszego niż odgrzewany bigos? Bigos, który został przed odgrzaniem schłodzony w lodówce albo zimą na balkonie. Jeśli chcesz odgrzać bigos, pamiętaj, że najpierw trzeba lekko podlać go czerwonym winem wytrawnym - wzbogaci to jego winno-kwaskowy smak i aromat.
Przepis na najlepszy tradycyjny bigos
3 kg kapusty kiszonej, ok. 1 - 1 ½ kg łopatki wieprzowej, ok. ½ kg łopatki wołowej, 30 dkg boczku wędzonego, ½ kg kiełbasy cienkiej, pieczonej, 250 g kiełbasy jałowcowej, 1 l suszonych grzybów, 150 - 200 g suszonych śliwek, jabłko, 1 - 2 łyżki cukru, 2 duże cebule, przyprawy: liście laurowe, ziele angielskie, pieprz mielony czarny, jałowiec, lubczyk, do smażenia masło klarowane, czerwone wino.
Przygotowanie:
Zacznij od namoczenia suszonych śliwek i grzybów. Przepłucz je w zimnej wodzie, a następnie zalej 2 szklankami gorącej wody i odstaw na 30 minut. Posiekaj kiszoną kapustę (jeśli nie lubisz kwaskowatych smaków, możesz ją raz przepłukać - to wystarczy) i włóż ją do największego garnka jaki masz w kuchni - najlepiej takiego, w którym mieści się 6 litrów i zalej wodą tak, by zakryła kapustę.
Dodaj 4 liście laurowe, kilka kulek jałowca i ziela angielskiego. Jabłko obierz, pokrój w drobną kostkę i wrzuć do gara. Grzyby i śliwki dodaj razem z wodą, w której się moczyły. Teraz postaw garnek na malutkim ogniu i duś przez godzinę. W tym czasie pokrój mięso w kostkę - będziemy je obsmażać ma maśle klarowanym. Obsmażoną wołowinę przełóż do rondelka, zalej 1/3 szklanki wody i duś przez ok. 30 minut. Następnie obsmaż łopatkę wieprzową i dodaj ją do wołowiny. Na tej samej patelni podsmaż pokrojone w ćwiartki cebule, a następnie dodaj je do mięs i duś jeszcze przez 30 minut. Po tym czasie mięso i cebulę wrzuć do gara z kapustą. Boczek pokrój w kosteczkę, smaż, aż się zarumieni i także włóż do kapusty. Na tłuszczu wytopionym z boczku podsmaż pokrojoną w kostkę kiełbasę i także wrzuć ją do garnka z kapustą i mięsem. Pomieszaj zawartość gara. Dodaj 1 ½ łyżeczki pieprzu i 2 łyżki suszonego lubczyku, zamieszaj i pozostaw bigos na małym ogniu przez godzinę.
Cukier podsmaż na suchej patelni na ciemny karmel i dodaj do bigosu. W trakcie duszenia dolej do gara pół szklanki czerwonego wina wytrawnego. Po godzinie zdejmij gar z ognia, wystudź jego zawartość i wystaw do lodówki (lub zimą na balkon) na całą noc. Następnego dnia znowu postaw bigos na malutkim ogniu i gotuj przez 1,5 godz. i ponownie wystudź i wstaw na noc do lodówki. W zależności od tego ile masz czasu, możesz operację z gotowaniem i chłodzeniem powtórzyć nawet czterokrotnie. Smacznego!
