Słodka przekąska nafaszerowana chemią. Co siedzi w żelkach?

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Zobacz także: "Tradycyjnie Pyszne": przepis na torcik

Zazwyczaj otwiera listę składników żelków dostępnych na polskim rynku. Słodki roztwór, otrzymywany najczęściej w wyniku hydrolizy skrobi z pszenicy, kukurydzy lub ziemniaków, nie jest szkodliwy do tego stopnia, jak mylony z nim syrop glukozowo-fruktozowy, ale zdecydowanie nie powinien zbyt często gościć w naszym jadłospisie. To produkt bardzo kaloryczny, sprzyjający rozwojowi nadwagi i otyłości. Może też prowadzić od podwyższenia poziomu cukru we krwi, dlatego syropu glukozowego muszą unikać osoby zmagające się z cukrzycą.

Znajdziemy go w składzie niemal wszystkich żelków. Chyba nikogo nie trzeba już przekonywać, że biały cukier, składający się niemal wyłącznie z sacharozy, to produkt, do którego należy podchodzić z dużym dystansem. Konsekwencjami jego nadużywania są m.in. problemy z otyłością, próchnica, cukrzyca, choroby układu krążenia, zakwaszenie organizmu czy spadek odporności.

Kolejny popularny słodzik pojawiający się w składzie żelków. Ta mieszanka glukozy i fruktozy jest chętnie stosowana przez producentów łakoci, ponieważ nie tylko nadaje im pożądanego smaku, ale również przedłuża trwałość. Jednak spożywanie cukru inwertowanego przyczynia się do uszkadzania szkliwa zębów (a w efekcie rozwoju próchnicy), zaburzania gospodarki lipidowej, degradacji wątroby czy zwiększenia ryzyka nadciśnienia. Prowadzi także do niebezpiecznych skoków poziomu glukozy we krwi.

Dzięki niej żelki nabierają odpowiednio elastycznej struktury, tak lubianej zwłaszcza przez dzieci. Żelatyna nie wykazuje szkodliwych właściwości, ale weganie i wegetarianie powinni pamiętać, że ta mieszanka białek i peptydów powstaje w wyniku częściowej hydrolizy kolagenu, który znajduje się w chrząstkach, kościach oraz skórze zwierząt, zazwyczaj świń.

W zdrowszych wersjach żelków żelatynę wieprzową często zastępuje pektyna owocowa, pozyskiwania najczęściej ze skórek owoców cytrusowych lub tzw. wytłoków jabłkowych (pozostałość po wyciśnięciu soku) w procesie ich ekstrakcji w słabo kwaśnym środowisku. To wartościowy produkt bogaty w błonnik pokarmowy oraz liczne mikroelementy, w tym sód, potas, wapń, żelazo i magnez.

W składzie żelków często znajdziemy również olej wytwarzany z nasion lub miąższu rośliny zwanej palmą oleistą. Nie cieszy się on sympatią dietetyków, szczególnie, jeśli wcześniej został poddany procesowi rafinacji. Nadmiar tego tłuszczu w diecie powoduje podwyższenie poziomu "złego" cholesterolu LDL i sprzyja rozwojowi otyłości, cukrzycy czy chorób układu krążenia.

To one mają przede wszystkim kusić konsumentów dbających o zdrowie. W składzie żelków faktycznie znajdziemy soki z różnych owoców: jabłek, truskawek, malin, pomarańczy, cytryn czy ananasów. Jednak najczęściej są one odtworzone z zagęszczonych soków, otrzymywanych poprzez usunięcie wody. Nie brakuje opinii, że taka forma przeróbki trochę zubaża właściwości odżywcze owoców.

Barwnik nadający żelkom przyjemny, czerwono-różowy kolor. Mało kto wie, że koszenila jest pozyskiwana z wysuszonych i zmielonych… owadów, zwanych czerwcami kaktusowymi, żyjących w Meksyku. Potrafi też niestety uczulać – po jej spożyciu odnotowywane są niekiedy przypadki silnej reakcji alergicznej, ataku astmy czy wstrząsu anafilaktycznego.

Regulator kwasowości w większości żelków. Produkt uznawany jest za nieszkodliwy dla zdrowia, ale zbyt duże dawki kwasu cytrynowego mogą powodować problemy z przyswajaniem niektórych cennych mikroelementów (zwłaszcza wapnia), nasilać dolegliwości związane np. z opryszczką, a także sprzyjać rozwojowi próchnicy czy zwiększonemu uwalnianiu szkodliwych metali, chociażby glinu.

Produkt pozyskiwany z liści kopernicji – palmy porastającej północno-wschodnie rejony Brazylii – usztywnia i nabłyszcza wiele żelków dostępnych w naszych sklepach. Jest najtwardszym ze znanych obecnie wosków naturalnych. Carnauba to dodatek bezpieczny dla zdrowia, choć u niektórych osób może wywoływać reakcję alergiczną.

Związek chemiczny, który nadaje żelkom gładki biały kolor i połysk, często nazywany żelatyną tytanową. Dwutlenek tytanu nie posiada żadnych wartości odżywczych, ale w większości państw jest uznawany za substancję nieszkodliwą dla zdrowia. Wyjątek stanowi Francja, gdzie w ubiegłym roku weszły w życie przepisy nakazujące producentom zaniechanie używania tego składnika w wyrobach spożywczych. Niektóre badania sugerują bowiem, że dwutlenek tytanu może sprzyjać rozwojowi komórek nowotworowych.