Przyprawy cenniejsze od złota

Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że jedna z podstawowych przypraw kiedyś była wyjątkowo cenna. Do Polski sprowadzano ją z Bliskiego Wschodu, a jej dostawy były nieregularne. Dopiero opłynięcie Afryki i odkrycie drogi morskiej do Indii sprawiło, że ceny gwałtownie spadły. W średniowieczu pieprz pełnił rolę waluty wymienialnej, opłacano nim cła w portach czy też należności właścicielom gruntów. W pochodzącym z 1264 r. statucie kaliskim", nadającym prawa Żydom, znajdziemy następującą wzmiankę: "Chrześcijanin rzucający kamieniem na szkołę żydowską odda wojewodzie dwa funty pieprzu".

AD/mmch

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Jedna z najpiękniej pachnących przypraw była nieodłącznym składnikiem potraw kuchni staropolskiej. Niestety na goździki mogli pozwolić sobie tylko najbogatsi. Ferdynand Magellan wypłynął w wielką podróż dookoła świata m.in. w poszukiwaniu przypraw, głównie goździków. Później, gdy plantacje tej przyprawy opanowali kolonizatorzy, nielegalny wywóz goździków był bardzo drogi. Kosztował on bowiem życie tego, kto chciał uciec z goździkami. Bardzo ważne było dotarcie do Wysp Korzennych - klucza do strategicznie ważnego i niezwykle lukratywnego handlu przyprawami.

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

W średniowiecznej Polsce sól była równie cenna jak dziś szafran. Sól dostępna była w niewielu miejscach i handlowano nią nie tylko w Polsce, ale również eksportowano do sąsiednich księstw i królestw. Pierwsze wzmianki na temat soli pochodzą za Starego Testamentu. W Biblii sól była uważana za niezwykle ważną substancję; wierni składali ofiarę Bogu w postaci soli. I ostatnia ciekawostka: w Tybecie i w Etiopii wybijano z soli monety, używane jako normalny środek płatniczy.

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Kolejna z tych przypraw, dla których zdobycia narażano życie. Anonimowy wenecki żeglarz z XVI w. napisał w swoich pamiętnikach, że za statek wyładowany gałką muszkatołową mógł kupić średniej wielkości miasto. Dlatego też, podobnie jak w przypadku goździków, uprawy muszkatołowca ściśle kontrolowano. Jednak znajdowali się śmiałkowie, kradnący ten cenny skarb. Na Seszelach do tej pory stoi pomnik "złodzieja gałki muszkatołowej".

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Handel nim przynosił krociowe zyski już w starożytności. Cynamon bowiem to jedna z nielicznych przypraw, które dość długo utrzymują aromat. W sarmackiej Polsce cena cynamonu była wyższa niż cena srebra, o czym pisze w swojej monografii "Obyczaje staropolskie XVII -XVIII w." prof. Zbigniew Kuchowicz. Przyprawy były więc synonimem dostatku. Importowane przyprawy korzenne używano często w nadmiernych, jak na nasz smak, ilościach.

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Wanilia do tej pory jest wyjątkowo droga, a przed wiekami była jedną z najcenniejszych i najrzadziej spotykanych przypraw. W 1602 r. wanilia znalazła się na liście przypraw, które mogą być stosowane w kuchni królowej brytyjskiej Elżbiety I. Monopol na jej uprawę mieli Hiszpanie w Meksyku, tylko tam bowiem występowały takie gatunki pszczół i kolibry, które mogły zapylić kwiaty wanilii. Dopiero odkrycie ręcznej metody zapylania umożliwiło powstanie upraw również w innych rejonach. Obecnie największym producentem wanilii na świecie jest Madagaskar.

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Zanim odkryto Nowy Świat, do słodzenia potraw używano w Europie miodu. Cukier z trzciny cukrowej, przewożony do Europy w postaci tzw. głów, zrewolucjonizował kuchnię. Był to tak cenny towar, że kupcom opłacało się wydać pieniądze na wybudowanie statku. Po powrocie z ładowniami wypełnionymi cukrem cała inwestycja zwracała się trzy- lub czterokrotnie.

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Ziele angielskie pochodzi z Jamajki, uprawiane było również w Ameryce Południowej i Środkowej. Aztekowie stosowali je jako składnik aromatyzujący ich lokalny napój - czekoladę. Do Europy sprowadził je Krzysztof Kolumb. W Polsce cieszy się od wieków niesłabnącą popularnością. Jak pisze prof. Kuchowicz, ziele angielskie sypano całymi łyżkami do każdej polskiej sarmackiej potrawy, a gospodyni trzymała je w szkatułce zamkniętej na klucz.

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Starożytna mirra pochodziła z Etiopii. Ta wyjątkowo cenna żywica, która kiedyś warta była tyle złota, ile sama ważyła. Zbierana jest z ciernistych, prawie trzymetrowych drzew. Jej wartość opisano nawet w Biblii, gdzie pisze się o Trzech Królach przynoszących Jezusowi mirrę właśnie, kadzidło i złoto - wszystkie tej samej wartości.

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?

Szafran to przyprawa uzyskiwana z krokusów. Dzikie kwiaty mają fioletowe płatki, a w środku trzy słupki o kolorze czerwono-pomarańczowym. Właśnie z tych słupków uzyskuje się przyprawę. Nie jest to jednak proste. Słupki należy zebrać wczesnym rankiem, ręcznie. Aby otrzymać 1 gram przyprawy, potrzeba aż 200 kwiatów. To sprawia, że szafran jest najcenniejszą współcześnie przyprawą. Cena kilograma waha się w granicach 10 -12 tys. zł.

AD/mmch

Jak kawa wpływa na twój organizm? Jak kawa wpływa na twój organizm?