Kawa z ekspresu zwalcza wolne rodniki
Parząc kawę w ekspresie ciśnieniowym najlepiej wykorzystamy zawarte w niej związki zwalczające szkodliwy nadmiar wolnych rodników w organizmie - przekonywała dr Katarzyna Zawada z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego podczas Festiwalu Nauki w Warszawie.
Naukowiec z Wydziału Farmaceutycznego WUM przypomniała, że wolne rodniki to związki chemiczne, których nadmiar jest bardzo szkodliwy dla naszego organizmu - przyspiesza starzenie i może się przyczyniać, choćby częściowo, do wielu schorzeń, m.in. serca, stawów, mięśni, a także choroby Alzheimera czy Parkinsona, depresji i jaskry.
Organizm człowieka pilnuje, by utrzymać odpowiednią liczbę wolnych rodników, czyli tyle, ile potrzeba do funkcjonowania naszego ciała, a zarazem tyle, by nie doszło do rozwoju procesów chorobowych. Służą mu do tego wewnętrzne antyoksydanty (inaczej przeciwutleniacze)
, czyli związki, które w różny sposób zapobiegają nadmiarowi wolnych rodników.
Jednak gdy obrona naszego organizmu przed rodnikami jest niewystarczająca - opisywała dr Zawada - bardzo ważną rolę odgrywają antyoksydanty dostarczane wraz z dietą. Jednym z napojów bogatych w przeciwutleniacze - obok herbaty, zwłaszcza zielonej i białej oraz wina - jest kawa.
By udowodnić tę tezę, naukowiec przeprowadziła eksperyment, który pokazał zdolności do "zmiatania" wolnych rodników przez kawy różnych gatunków i różnie przygotowane.
W doświadczeniach dr Zawada wykorzystała wolny rodnik o skrótowej nazwie DPPH (2,2-difenylo-1-pikrylohydrazyl), którego roztwór ma intensywny ciemnofioletowy kolor. Eksperymenty polegały na dodawaniu DPPH do niewielkiej ilości silnie rozcieńczonego naparu kawy i analizowaniu zmian zabarwienia roztworu w związku z reakcją wolnego rodnika z przeciwutleniaczami w kawie.
Jeśli w badanej próbce kawy jest bardzo dużo polifenoli mających własności antyoksydacyjne, to roztwór z fioletowego staje się żółty. Jeśli jest ich mniej, to roztwór będzie przybierał różne odcienie brązu.
"Ocena zmiany barwy jest bardzo przybliżonym sposobem określania własności antyoksydacyjnych danej substancji. Aby zrobić to dokładniej, trzeba zastosować techniki instrumentalne, np. sprzęt do pomiaru zmiany barwy, albo - jak w naszym laboratorium - elektronowy rezonans paramagnetyczny, który wykrywa obecność związków z niesparowanym elektronem i pozwala ocenić stężenie wolnego rodnika przed i po dodaniu antyoksydantu" - tłumaczyła dr Zawada.
Goście festiwalowego pokazu badali próbki różnych gatunków kaw - arabiki, robusty oraz droższej kawy będącej mieszanką arabiki (70 proc.) i robusty (30 proc.). Porównywano też kawy ze względu na sposób ich przyrządzania - kawę z ekspresu ciśnieniowego, zalewaną wrzątkiem w szklance (w Polsce określaną jako kawa po turecku) oraz kawę rozpuszczalną.
Okazało się, że robusta jest lepszym źródłem przeciwutleniaczy niż arabika, a kawa z wyższej półki ma większą zawartość tych związków niż kawa tańsza.
Jednak najsilniejszy wpływ na poziom antyoksydantów w naparze kawy miał sposób jej przyrządzenia - najwyższe stężenie tych związków okazała się mieć kawa z ekspresu ciśnieniowego, mniej kawa zalewana wodą, a najuboższa w nie była kawa rozpuszczalna.
"Kawa jest źródłem antyoksydantów, ale żeby miała jak najkorzystniejszy wpływ na nasze zdrowie nie można pić jej w nadmiarze, bo może zaszkodzić na żołądek i zwiększa ryzyko powstawania kamieni nerkowych" - podkreśliła dr Zawada.
Dodała, że wolne rodniki są nam potrzebne do tego, by normalnie funkcjonować, dlatego nie powinniśmy nadużywać suplementów diety z antyoksydantami, bo mogą one przynieść więcej szkody niż pożytku. Najlepiej dostarczać sobie przeciwutleniacze wraz z urozmaiconą dietą, a z preparatów korzystać tylko w szczególnych, kryzysowych sytuacjach, jak okres silnego stresu czy przemęczenia - podsumowała specjalistka.
PAP
Przeczytaj więcej: