Sposoby na pasteryzację, czyli jak sprawdzić, czy słoik się zawekował
Okres letni i jesienny jest najlepszym czasem na robienie domowych przetworów. To wtedy moc owoców i warzyw możemy zamknąć w słoikach i butelkach, a potem cieszyć się ich smakiem i zapachem przez cały rok. Proces pasteryzacji nie jest bardzo skomplikowany, jednak wymaga zaangażowania i czasu. W jaki sposób można go przeprowadzać i jak sprawdzić, czy nasze przetwory wytrzymają zimę?
Pasteryzacja – o czym należy pamiętać?
Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie się do wekowania. W pierwszej kolejności powinniśmy sprawdzić, czy słoiki i nakrętki, których chcemy używać, są nieuszkodzone. Nie mogą mieć wyszczerbień ani wgnieceń, które sprawiłyby, że powietrze miałoby dostęp do wnętrza i uniemożliwiło prawidłową pasteryzację.
Przed wekowaniem słoiki i butelki warto wyparzyć. Gorące należy umieszczać w ciepłych jeszcze słoikach, a zimne można spokojnie wkładać do zimnych pojemników. Pamiętajmy, że przy nakładaniu przetworów należy zostawić ok. 2 cm wolnego miejsca pod pokrywką. Przed pasteryzacją lekko zakręcamy nakrętki, które dopiero po zawekowaniu dokręcamy mocniej.
Ważne, by nigdy nie ustawiać słoików typu weck do góry dnem.
Warto wiedzieć, że przetwory o wysokiej zawartości cukru nie wymagają pasteryzacji. Wystarczy nakładać je gorące do słoików i zakręcić, a powinny się zawekować bez dodatkowego gotowania.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Domowa restauracja: Majówkowy grill z pomysłem
Pasteryzacja na mokro
Najczęściej stosowanym sposobem wekowania słoików i butelek jest pasteryzacja na mokro, czyli wekowanie przetworów w garnku z wodą.
Jeśli posiadamy specjalny garnek do wekowania, ustawiamy nasze przetwory bezpośrednio na specjalnej wkładce, która zapobiega dotykaniu słoików do dna naczynia. Jeśli nie posiadamy takiego garnka, możemy na dnie zwykłego położyć ściereczkę bawełnianą, która również będzie stanowiła świetną amortyzację.
Zakręcone przetwory wstawiamy do wnętrza garnka i napełniamy go wodą mniej więcej do ¾ wysokości naszych słoików. Całość zagotowujemy i zmniejszamy ogień. W zależności od rodzaju przetworów gotujemy je od 7 do nawet 40 minut.
Po zakończeniu gotowania słoiki wyjmujemy z wody, dokręcamy i odstawiamy do góry dnem na ręczniku. Po ich wystygnięciu wystarczy przenieść je w chłodne miejsce.
Pasteryzacja na sucho
Pasteryzacja na sucho polega na wykorzystaniu do wekowania piekarnika. O ile jednak na mokro można pasteryzować zarówno słoiki typu twist off, jak i typu weck, o tyle przy wekowaniu na sucho nie można już korzystać ze słoików z gumowymi elementami z obawy o ich uszkodzenie pod wpływem wysokiej temperatury. Piekarnik należy rozgrzać do 120-130 stopni, podczas gdy wekowanie na mokro opiera się na gotowaniu przetworów w ok. 100 stopniach Celsjusza.
Zimne słoiki powinniśmy wkładać do piekarnika jeszcze nienagrzanego. Gdy już nagrzejemy piekarnik do odpowiedniej temperatury, wstawiamy do niego tylko gorące słoiki. Po zakończeniu pasteryzacji piekarnik wyłączamy, a słoiki pozostawiamy w jego wnętrzu do wystygnięcia. Następnie przenosimy je w chłodne miejsce.
Pasteryzacja pod kocem
Pasteryzowanie pod kocem jest odpowiednie tylko do tych przetworów, które nakłada się gorące do wyparzonych słoików. Następnie należy je zakręcić i zawinąć w gruby koc, kołdrę lub ręcznik. Przetwory pozostawiamy tak okręcone do czasu aż całkowicie wystygną. Potem można przestawić je w chłodne miejsce.
Jak sprawdzić, czy słoiki zawekowały się?
W przypadku pasteryzacji słoików twist off przy ich podgrzewaniu zwiększa się objętość powietrza wewnątrz naczynia, co sprawia, że środek wieczka jest wypychany na zewnątrz. W trakcie studzenia, nakrętka jest zasysana do wnętrza, co sprawia, że robi się wklęsła. Często temu procesowi towarzyszy charakterystyczne pykanie. To właśnie może nam sugerować, czy przetwory zawekowały się, czy nie.
Jeśli nakrętka jest wklęsła, możemy być spokojni, że nasze przetwory będą służyły nam przez długi czas. Jeśli jednak nakrętka jest wypukła i "klika", a przy pukaniu w nią wydaje charakterystyczny "pusty" dźwięk, może to oznaczać, że konieczne jest szybkie zjedzenie przetworu albo też zmiana słoika i/lub nakrętki, a potem ponowna próba pasteryzacji.
W przypadku słoików typu weck również możemy sprawdzić ich szczelność, by potwierdzić udany proces pasteryzacji. Po wystygnięciu słoików zdejmujemy z nich metalowe sprężyny i sprawdzamy, czy pokrywka dobrze przylega do gumki. Jeśli jednak uszczelka odkleja się od pokrywki lub słoika, pasteryzacja nie powiodła się i trzeba ją wykonać ponownie po sprawdzeniu i ewentualnym wymienieniu pojemnika, pokrywki i gumki.
Domowe przetwory są znacznie smaczniejsze i pewniejsze niż te dostępne w sklepach. Dlatego też warto poświęcić nieco czasu i uwagi do ich samodzielnego przygotowania. Wyposażeni w odpowiednią wiedzę z pewnością osiągniemy sukces.
