Kiełbasa
Kiełbasa to jeden z wyrobów wędliniarskich sporządzany z rozdrobnionego mięsa w osłonce z jelita początkowo zwierzęcego, obecnie częściej celulozowej.
Tradycyjny skład kiełbasy to mięso wieprzowe solone, z dodatkiem przypraw. Ze względu na warunki klimatyczne w Polsce utrwalano kiełbasy poprzez wędzenie, w odróżnieniu od krajów śródziemnomorskich – gdzie znacznie lepsze efekty przedłużenia trwałości uzyskiwano przez naturalne procesy suszenia. Smak kiełbasy zależy nie tylko od rodzaju mięsa, z którego została wykonana, ale w równie znacznym stopniu od proporcji domieszek oraz sposobu konserwacji.
Obecnie możemy rozróżnić kiełbasy twarde, zawierające około 36 proc. wody. Są to krakowska, sucha, salami. Kolejnym rodzajem są kiełbasy półtwarde, do których zaliczamy kabanosy lub żywiecką. Woda stanowi 36-56 proc. ich składu. Najmniej trwałe kiełbasy, których woda stanowi ponad 56 proc. to kiełbasy takie jak biała, zwyczajna czy serdelowa. Kiełbasa sprzedawana jest w pętach lub w kawałkach.
Kiełbasę można jeść na zimno np. na kanapkach lub przyrządzać smażoną lub gotowaną. Kiełbasa jest składnikiem leczo i gulaszy, a biała wersja dodawana jest do wielkanocnego żurku.
Pierwsze wzmianki o kiełbasie pojawiały się już VI wieku p.n.e. Kiełbasy były znane w starożytnym Rzymie i Grecji, a także w Chinach, gdzie wytwarzano je z mięsa koziego i jagnięcego. W Afryce kiełbasy wytwarza się z mięsa wołowego zmieszanego z wieprzowiną i jagnięciną z dodatkiem octu i kolendry. Północno-chińskie kiełbasy przypominają polskie, zaś w południowo-zachodnich Chinach popularne są suszone kiełbaski przypominające pepperoni. W krajach bałkańskich bazą do przygotowania kiełbas jest wołowina. Kiełbasy brytyjskie i irlandzkie składają się z mięsa wieprzowego, wołowego lub dziczyzny. We Francji istnieje duże zróżnicowanie regionalne kiełbas. Włoskie kiełbasy składają się najczęściej z wieprzowiny i są doprawiane chili, nasionami kopru włoskiego lub pieprzem i czosnkiem. Inną popularną włoską kiełbasą jest salami.
Polska może się pochwalić doskonałym towarem eksportowym - swojską kiełbasą, która ma zagorzałych fanów także za granicą. Świat wędlin jest bogaty i zróżnicowany regionalnie, dlatego ciekawych przysmaków nie brakuje.