Chrzan – właściwości, zastosowanie, opis

Chrzan to roślina o gorzkim aromacie, która znalazła zastosowanie nie tylko w kuchni jako dodatek do potraw, lecz ceniona jest przede wszystkim za swe właściwości lecznicze. Nadal wykorzystywany jest m. in. w medycynie naturalnej przez terapeutów do leczenia schorzeń dróg oddechowych.

Chrzan - wyśmienity dodatek do potraw
Źródło zdjęć: © Shutterstock.com
Edyta Maciejczak
2

Chrzan – krótka charakterystyka

Chrzan jest gatunkiem roślin kapustowatych. Występuje w Europie, części Azji, na Nowej Zelandii i w Ameryce Północnej. W Polsce występuje na całym obszarze.

Chrzan to długi, szorstki i zwężający się korzeń . Posiada długie liście, pierścienie i liczne korzenie wyrastające z głównego trzonu. Najsmaczniejsze są grube, mocne i świeże korzenie chrzanu, te cieńsze i słabsze nie posiadają tak wyrazistego smaku. Jest bardzo ekspansywny – jeśli nie uprawimy go w porę to rozrośnie się jak chwast między pozostałymi uprawami.

Chrzan dostępny jest w formie świeżej rośliny, ale także jako starta przyprawa. Można nabyć suszony chrzan, łuskany bądź w proszku. Oczywiście chrzan można zetrzeć w domu. Należy pamiętać o obcięciu i wyczyszczeniu korzenia z pozostałości ziemi. Trzon jest trudny do starcia, poza tym jest mniej aromatyczny. Starty chrzan można przechowywać w occie bądź zamrozić. Aby chrzan w postaci proszku odzyskał aromat trzeba dodać do niego niewielką ilość wody.

Chrzan – wartości odżywcze w 100 g

wartość energetyczna: 80 kcal;
węglowodany: 18,1 g;
[błonnik]
((http://kuchnia.wp.pl/tag/b%C5%82onnik): 7,3 g;
białko; 4,5 g;
tłuszcz: 0,6 g.

Ponadto, zawiera flawonoidy, sole mineralne (takie, jak wapń, fosfor, potas, żelazo, magnez), witaminy z grupy B, prowitaminę A oraz witaminę C.

Chrzan – zastosowanie w kuchni

Chrzan tarty charakteryzuje się ostrym zapachem drażniącym nozdrza, a nawet powodującym łzawienie. Posiada wyrazisty ostry i mocny smak, dlatego często stosowany jest z mięsnymi i tłustymi potrawami. Jest wykorzystywany do przygotowania sosu chrzanowego. W tej postaci stanowi doskonały dodatek do potraw z jajek na zimno, dopełnia smak wędlin, serów czy kurczaka. Można wzbogacać nim smak potraw z ryb. Jako pikantną polewę (zmieszany z jogurtem) można go stosować do pieczonych ziemniaków, a jako masło chrzanowe do grillowanego mięsa. Gotowany chrzan traci ostrość i staje się łagodną przyprawą. Aby tarty chrzan nam nie sczerniał należy dodać do niego kilka kropel soku z cytryny. Zachowa swoje właściwości również wtedy, gdy dodamy go od razu do śmietany czy jogurtu.

Ostry charakter chrzanu znalazł też zastosowanie w komponowaniu sosów, będących dodatkami do potraw. Na przykład w Ameryce uzupełnia się nim smak dipów. Można połączyć go z tartym jabłkiem, pomidorami czy owocami morza. Smaczną propozycją może być użycie chrzanu z ćwikłą bądź stworzenie sosu na bazie śmietany.

Chrzan idealnie pasuje jako dodatek do białego barszczu, ponieważ stanowi trafną kompozycję z jajkiem i białą kiełbasą. Jego intensywny aromat można wykorzystać do produkcji pasztetów. Popularnym zastosowaniem chrzanu są przetwory z ogórków (kiszonych i małosolnych), w tworzeniu których wykorzystuje się liście chrzanu. Liście bowiem mają właściwości antybakteryjne, więc wydłużą świeżość produktu.

Chrzan może być składnikiem musztardy – zaostrzy jej smak. Komponuje się także z żurawiną, aronią czy borówkami. Jak łatwo zauważyć, możliwości wykorzystania chrzanu w kuchni i przepisach są ogromne. Z pewnością urozmaici smak każdej potrawy, swoją ostrością podkreśli wyjątkowość dań.

Chrzan – właściwości lecznicze

Właściwości lecznicze chrzanu wynikają z obecności synigryny – substancji odpowiadającej za jego ostry i piekący smak. Chrzan wykazuje działania bakteriobójcze, przeciwwirusowe, przeciwgrzybiczne, moczopędne, antyseptyczne i napotne. Jest pomocny przy problemach z kaszlem, oddychaniem, w chorobach reumatycznych oraz nerwobólach.

Chrzan jest bogatym źródłem witaminy C (posiada jej więcej niż cytryna czy pomarańcze)
. Pobudza wydzielanie soków żołądkowych, dlatego działa stymulująco na trawienie (np. tłustych potraw). Odnalazł również zastosowanie w leczeniu podagry, obrzęków czy odmrożeń. Zawarte w chrzanie substancje lotne wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe względem niektórych organizmów. Uważany jest za naturalny antybiotyk. Jego funkcje pleśniobójcze zapobiegają tworzeniu się drożdżycy w jelitach.

Dodatkowym walorem chrzanu jest pobudzanie apetytu i usprawnienie funkcjonowania pęcherzyka żółciowego. Ponadto, działa regenerująco na skórę twarzy – usuwa z niej przebarwienia, piegi, dzięki czemu staje się delikatniejsza.

Przepisy z chrzanem

Wybrane dla Ciebie

Najzdrowszy owoc. Opóźnia starzenie i sprawia, że mózg pracuje jak komputer
Najzdrowszy owoc. Opóźnia starzenie i sprawia, że mózg pracuje jak komputer
Najczęstsze błędy przy kiszeniu ogórków. To dlatego są puste w środku i miękkie
Najczęstsze błędy przy kiszeniu ogórków. To dlatego są puste w środku i miękkie
Niektórzy piją ze smakiem, inni się wzdrygają. Tak naprawdę działa na organizm woda z ogórków kiszonych
Niektórzy piją ze smakiem, inni się wzdrygają. Tak naprawdę działa na organizm woda z ogórków kiszonych
W sezonie Polacy jedzą na potęgę. Mało kto wie, jak wpływają na organizm
W sezonie Polacy jedzą na potęgę. Mało kto wie, jak wpływają na organizm
Najlepsze marynowane kurki. Przepis jest łatwy, a będą cieszyć cały rok
Najlepsze marynowane kurki. Przepis jest łatwy, a będą cieszyć cały rok
Przez lata myśleliśmy, że są niezdrowe dla serca. Kardiolog obala ten mit
Przez lata myśleliśmy, że są niezdrowe dla serca. Kardiolog obala ten mit
Przez miesiąc codziennie pili siemię lniane. Wyniki badań zaskoczyły wszystkich
Przez miesiąc codziennie pili siemię lniane. Wyniki badań zaskoczyły wszystkich
Masz wrażenie, że młode ziemniaki są wodniste? Dodaj odrobinę, a wyjdą idealne
Masz wrażenie, że młode ziemniaki są wodniste? Dodaj odrobinę, a wyjdą idealne
Prawie nie ma kalorii. Je go coraz więcej osób
Prawie nie ma kalorii. Je go coraz więcej osób
Czy spleśniały produkt zawsze trzeba wyrzucić? Wielu nie wie i popełnia błąd
Czy spleśniały produkt zawsze trzeba wyrzucić? Wielu nie wie i popełnia błąd
Mielone czy w ziarnach. Które siemię lniane jest najzdrowsze?
Mielone czy w ziarnach. Które siemię lniane jest najzdrowsze?
Nie widzieliśmy ich w Polsce od 100 lat. Znów zaczęły się pojawiać, a kosztują 4 tys. za kg
Nie widzieliśmy ich w Polsce od 100 lat. Znów zaczęły się pojawiać, a kosztują 4 tys. za kg