Chrzan – właściwości, zastosowanie, opis
Chrzan to roślina o gorzkim aromacie, która znalazła zastosowanie nie tylko w kuchni jako dodatek do potraw, lecz ceniona jest przede wszystkim za swe właściwości lecznicze. Nadal wykorzystywany jest m. in. w medycynie naturalnej przez terapeutów do leczenia schorzeń dróg oddechowych.
Chrzan – krótka charakterystyka
Chrzan jest gatunkiem roślin kapustowatych. Występuje w Europie, części Azji, na Nowej Zelandii i w Ameryce Północnej. W Polsce występuje na całym obszarze.
Chrzan to długi, szorstki i zwężający się korzeń . Posiada długie liście, pierścienie i liczne korzenie wyrastające z głównego trzonu. Najsmaczniejsze są grube, mocne i świeże korzenie chrzanu, te cieńsze i słabsze nie posiadają tak wyrazistego smaku. Jest bardzo ekspansywny – jeśli nie uprawimy go w porę to rozrośnie się jak chwast między pozostałymi uprawami.
Chrzan dostępny jest w formie świeżej rośliny, ale także jako starta przyprawa. Można nabyć suszony chrzan, łuskany bądź w proszku. Oczywiście chrzan można zetrzeć w domu. Należy pamiętać o obcięciu i wyczyszczeniu korzenia z pozostałości ziemi. Trzon jest trudny do starcia, poza tym jest mniej aromatyczny. Starty chrzan można przechowywać w occie bądź zamrozić. Aby chrzan w postaci proszku odzyskał aromat trzeba dodać do niego niewielką ilość wody.
Chrzan – wartości odżywcze w 100 g
wartość energetyczna: 80 kcal;
węglowodany: 18,1 g;
[błonnik]
((http://kuchnia.wp.pl/tag/b%C5%82onnik): 7,3 g;
białko; 4,5 g;
tłuszcz: 0,6 g.
Ponadto, zawiera flawonoidy, sole mineralne (takie, jak wapń, fosfor, potas, żelazo, magnez), witaminy z grupy B, prowitaminę A oraz witaminę C.
Chrzan – zastosowanie w kuchni
Chrzan tarty charakteryzuje się ostrym zapachem drażniącym nozdrza, a nawet powodującym łzawienie. Posiada wyrazisty ostry i mocny smak, dlatego często stosowany jest z mięsnymi i tłustymi potrawami. Jest wykorzystywany do przygotowania sosu chrzanowego. W tej postaci stanowi doskonały dodatek do potraw z jajek na zimno, dopełnia smak wędlin, serów czy kurczaka. Można wzbogacać nim smak potraw z ryb. Jako pikantną polewę (zmieszany z jogurtem) można go stosować do pieczonych ziemniaków, a jako masło chrzanowe do grillowanego mięsa. Gotowany chrzan traci ostrość i staje się łagodną przyprawą. Aby tarty chrzan nam nie sczerniał należy dodać do niego kilka kropel soku z cytryny. Zachowa swoje właściwości również wtedy, gdy dodamy go od razu do śmietany czy jogurtu.
Ostry charakter chrzanu znalazł też zastosowanie w komponowaniu sosów, będących dodatkami do potraw. Na przykład w Ameryce uzupełnia się nim smak dipów. Można połączyć go z tartym jabłkiem, pomidorami czy owocami morza. Smaczną propozycją może być użycie chrzanu z ćwikłą bądź stworzenie sosu na bazie śmietany.
Chrzan idealnie pasuje jako dodatek do białego barszczu, ponieważ stanowi trafną kompozycję z jajkiem i białą kiełbasą. Jego intensywny aromat można wykorzystać do produkcji pasztetów. Popularnym zastosowaniem chrzanu są przetwory z ogórków (kiszonych i małosolnych), w tworzeniu których wykorzystuje się liście chrzanu. Liście bowiem mają właściwości antybakteryjne, więc wydłużą świeżość produktu.
Chrzan może być składnikiem musztardy – zaostrzy jej smak. Komponuje się także z żurawiną, aronią czy borówkami. Jak łatwo zauważyć, możliwości wykorzystania chrzanu w kuchni i przepisach są ogromne. Z pewnością urozmaici smak każdej potrawy, swoją ostrością podkreśli wyjątkowość dań.
Chrzan – właściwości lecznicze
Właściwości lecznicze chrzanu wynikają z obecności synigryny – substancji odpowiadającej za jego ostry i piekący smak. Chrzan wykazuje działania bakteriobójcze, przeciwwirusowe, przeciwgrzybiczne, moczopędne, antyseptyczne i napotne. Jest pomocny przy problemach z kaszlem, oddychaniem, w chorobach reumatycznych oraz nerwobólach.
Chrzan jest bogatym źródłem witaminy C (posiada jej więcej niż cytryna czy pomarańcze)
. Pobudza wydzielanie soków żołądkowych, dlatego działa stymulująco na trawienie (np. tłustych potraw). Odnalazł również zastosowanie w leczeniu podagry, obrzęków czy odmrożeń. Zawarte w chrzanie substancje lotne wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe względem niektórych organizmów. Uważany jest za naturalny antybiotyk. Jego funkcje pleśniobójcze zapobiegają tworzeniu się drożdżycy w jelitach.
Dodatkowym walorem chrzanu jest pobudzanie apetytu i usprawnienie funkcjonowania pęcherzyka żółciowego. Ponadto, działa regenerująco na skórę twarzy – usuwa z niej przebarwienia, piegi, dzięki czemu staje się delikatniejsza.
