Co powinno znaleźć się w święconce i dlaczego?

Tradycja wielkanocnego koszyczka

Tradycyjnie w wielkanocnym koszyczku powinno znajdować się przynajmniej siedem potraw, które zapewnią szczęście i dostatek całej rodzinie. Asortyment może zostać rozszerzony, ale podstawą są pokarmy o wyjątkowej symbolice, które nie trafiają do święconki przypadkowo.

Sam koszyczek powinien być wiklinowy i wyłożony białą serwetką, ozdobiony zielonymi gałązkami – najlepiej bukszpanu, który symbolizuje nadzieję. Zazwyczaj święconka przygotowywana jest przez gospodynię, a do kaplicy czy kościoła zanoszą ją dzieci, czyli osoby, które nie mają większych zadań i obowiązków okresie Wielkanocy.

Co wkładamy do wielkanocnego koszyczka?

W święconce znajdują się pokarmy, które mają symboliczne znaczenie. Jakie?

• Baranek wielkanocny. W koszyczku nie może zabraknąć baranka. Symbolizuje on Chrystusa zmartwychwstałego. Przypomina o tym, że życie pokonuje śmierć. Baranek to przezwyciężenie zła i odkupienie win, a jednocześnie łagodność i pokora. Dawniej wierzono, że figurka ochroni dom rodziny przed klęskami i żywiołami natury. Baranek najczęściej był wypiekany z ciasta albo zrobiony z lukru lub cukru. Teraz możemy spotkać nawet baranki czekoladowe.
• Jajka. W każdej święconce obowiązkowo muszą być umieszczone ugotowane na twardo jajka – w skorupkach i bez, malowane i naturalne. Jajko to symbol płodności i życia, które odradza się, powstaje z martwych, zwycięża śmierć. Wielkanocne dzielenie się jajkiem umacnia rodzinne więzi, poprawia relacje międzyludzkie. Zdobienie jajek również pozwala na wspólne spędzenie czasu w gronie bliskich – szczególnie rodziców czy dziadków z dziećmi i wnukami.
• Chleb. Pieczywo jest pokarmem koniecznym do życia, dlatego też musi znaleźć się w koszyczku wielkanocnym – szczególnie, że symbolizuje też Ciało Jezusa. Chleb oznacza również godność człowieka. Włożony do święconki ma zapewnić nam pomyślność i dobrobyt.
• Sól. Sól ma właściwości konserwujące. Chroni przed zepsuciem, więc traktowana jest jako symbol prawdy i oczyszczenia, a jednocześnie prostoty, trwałości i nieśmiertelności. W dawnych czasach wierzono, że sól chroni przed nieczystymi siłami i złymi mocami.
• Chrzan. Korzeń chrzanu to symbol mocy, krzepy, witalności, siły fizycznej. Oznacza przełamanie goryczy męki Chrystusa. Ma za zadanie zapewnić sprawność i zdrowie, a dodatkowo wzmacnia działanie pozostałych pokarmów wchodzących w skład święconki. To właśnie zjedzenie plasterka lub słupka chrzanu powinno rozpocząć wielkanocne śniadanie.
• Wędlina. Przede wszystkim w koszyczku wielkanocnym umieszcza się kiełbasę, ale też inne wyroby wieprzowe: szynkę, pieczone mięsa – najlepiej własnego wyrobu. Wędlina symbolizuje dobrobyt i ma gwarantować dostatek, płodność i zdrowie.
• Baba wielkanocna lub inne własnoręcznie przygotowane ciasto. Jako wyrób własny jest symbolem talentu i umiejętności, ale też dostatku i powodzenia.

Poza siedmioma podstawowymi pokarmami, w wielkanocnym koszyczku mogą znaleźć się:

• pieprz – najczęściej wymieszany w kieliszku razem z solą, symbolizuje gorzkie zioła;
• ser – symbolizuje zgodę między siłami przyrody a człowiekiem, zapewnia harmonię i rozwój gospodarstwa;
• naczynie z wodą – symbol Ducha Świętego;
• czekoladowy zajączek wielkanocny – symbol pozimowego odrodzenia przyrody, ale i oczyszczonych przez pokutę grzeszników; wierzono, że zając śpi z otwartymi oczami, więc jako pierwszy zobaczył, że Chrystus zmartwychwstał.

Należy pamiętać, że poświęcony koszyczek wraz z zawartością powinien być odstawiony w bezpieczne chłodne miejsce i nie przestawiany aż do wielkanocnego śniadania. Nie należy też nic z niego wyjmować do tego czasu. Jeśli koszyczek przestawimy w inne miejsce, w naszym mieszkaniu lub domu pojawią się mrówki!

Tradycja mówi również, że święcone pokarmy powinno się zjeść wszystkie przed zachodem słońca w Niedzielę Wielkanocną. Dzięki temu w naszym domu niczego nie zabranie w kolejnym roku.