Rozmaryn - właściwości i zastosowanie zioła

Jak wiele innych ziół, rozmaryn był już doskonale znany w czasach starożytnych. Według greckiej mitologii roślina ta miała zdobić ciało Afrodyty, gdy bogini narodziła się z morza. Inna legenda mówi natomiast, że na gałązce rozmarynu Matka Boska powiesiła swój błękitny płaszcz, przez co kwiaty rośliny przybrały charakterystyczną niebieską barwę. Traktowany dawniej jako symbol miłości (w średniowieczu ozdabiano nim np. nakrycie głowy panny młodej) rozmaryn dziś jest przede wszystkim apetycznym i aromatycznym dodatkiem do wielu potraw. Roślina znajduje również zastosowanie w tradycyjnym ziołolecznictwie.

Rozmaryn – ogólna charakterystyka

Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) to gatunek krzewu z rodziny jasnotowatych, występujący dziko na terenach w pobliżu Morza Śródziemnego. Duże skupiska rośliny można zobaczyć m.in. w Grecji, Turcji, Portugalii, Francji, a także w Tunezji Algierii, we Włoszech i na Cyprze. Rozmaryn uprawia się również na szeroką skalę w wielu innych krajach całego świata. Roślina preferuje stanowiska nasłonecznione z glebą żyzną i przepuszczalną. Ziele cechuje się bardzo dużą odpornością na suszę i jednocześnie niską wytrzymałość na mróz. Powszechnie hoduje je się w warunkach domowych jako roślinę doniczkową. Dziki rozmaryn osiąga wysokość nawet do dwóch metrów. Jego sztywna i drewniejąca łodyga porośnięta jest przez cienkie szpiczaste listki. W okresie kwitnięcia roślina wypuszcza niebieskie kwiaty.

Zastosowanie rozmarynu w kuchni

Kulinarne zastosowanie rozmarynu jest bardzo szerokie. Ziołem z pewnością warto doprawić dania oparte na jagnięcinie, cielęcinie, wieprzowinie lub drobiu. Listki rozmarynu świetnie skomponują się ze stekiem, polędwiczkami, pieczeniami czy też mięsem grillowanym (np. karczkiem. Ze względu na swój niepowtarzalny aromat, rozmaryn dodawany jest do potraw rybnych. Ziele z pewnością warto wykorzystać do urozmaicenia specjałów pochodzących z południa Europy – np. Włoch lub Grecji. Zarówno świeże, jak i wysuszone gałązki rośliny stanowią cenny dodatek do różnego rodzaju zup (np. grzybowej. Rozmaryn bardzo dobrze smakuje też z gęstymi sosami śmietanowymi, daniami wegetariańskimi, a także z deserami, owocami i napojami (głównie alkoholowymi). Zioło warto łączyć z innymi przyprawami, np. tymiankiem, pietruszką lub liściem
laurowym. W wielu przypadkach świeża gałązka rozmarynu może posłużyć jako ozdobny dodatek do zaserwowanego na talerzu dania. Pamiętajmy jednak, by stosować przyprawę z umiarem – jej bardzo silny aromat może bowiem zdominować całą potrawę.

Do czego warto dodać rozmarynu?

• Pieczony kurczak
• Zupa grzybowa
• Duszona cielęcina
• Potrawka ze schabu • Makaron z sosem pieczarkowo-śmietanowym
• Rolady mięsne
• Pasztet
• Zupa pieczarkowa
• Warzywne szaszłyki
• Ratatouille
• Sałatka warzywna
• Smażony sandacz

Właściwości lecznicze rozmarynu

Rozmaryn zaliczany jest do roślin leczniczych dzięki zawartych w nim olejkom eterycznym (m.in. borneolu, cymenu i cyneolu). Aromatyczne ziele wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwgrzybiczne oraz antyseptyczne. Bardzo dobrze wpływa ono na naturalną odporność człowieka, przez co warto stosować je jako środek zapobiegawczy np. przed przeziębieniem lub grypą. Rozmaryn skutecznie pobudza narządy do produkcji żółci, łagodzi zgagę, poprawia trawienie oraz zapewnia odpowiednią perystaltykę jelit. Oprócz tego ziele działa moczopędnie, przeciwbólowo, przeciwzapalnie i antydepresyjnie. Dodatkowo ochrania wątrobę oraz obniża poziom cukru we krwi. Roślina korzystnie wpływa na ogólną sprawność i kondycję organizmu. Zaleca się ją między innymi osobom uskarżającym się na przewlekłe osłabienie, a także po zabiegach operacyjnych.

Czy wiesz, że…?

Rozmaryn jest także naturalnym i skutecznym środkiem konserwującym. Z tego też względu często dodaje się go do mięs. Dawniej gałązki ziela były palone, by odstraszać różne owady. Roślinie bardzo często przypisuje się korzystny wpływ na naszą pamięć. W wielu kulturach rozmaryn stanowi symbol upamiętnienia zmarłych (szczególnie tych poległych podczas konfliktów wojennych).

Wojciech Chentkiewicz