Olej konopny. Co to jest i do czego go wykorzystać w kuchni?
Choć jest tłoczony z nasion konopi nie wykazuje właściwości psychoaktywnych. Ma natomiast przyjemny, orzechowo-korzenny smak, a także kryje potężną dawkę nienasyconych kwasów tłuszczowych i innych, cennych dla naszego zdrowia, składników odżywczych. Dlatego warto sięgać po olej konopny, który świetnie sprawdza się jako dodatek do różnych potraw.
Konopie kojarzymy przede wszystkim z marihuaną, jednak najpopularniejszy z tzw. miękkich narkotyków pozyskiwany jest tylko z jednego gatunku tych roślin, czyli konopi indyjskich. Tymczasem uprawiane od wieków, także w Polsce, konopie siewne, zwane włóknistymi, zawierają zaledwie ok. 0,02 proc. tetrahydrokannabinolu (THC), czyli związku o działaniu psychoaktywnym (choć również leczniczym). Dla porównania, w konopiach indyjskich jego stężenie sięga nawet 25-30 proc.
Jeszcze na przełomie XIX i XX wieku konopie siewne rosły przy niemal każdym gospodarstwie wiejskim. Nasi przodkowie nie tylko przerabiali je na włókno służące do produkcji ubrań, ale chętnie wykorzystywali także w kuchni, szczególnie pod postacią oleju tłoczonego z konopnych nasion. Produkt stanowił m.in. popularny dodatek do powszechnie spożywanej kaszy gryczanej, która dzięki niemu nabierała smaku i wyrazistości. Olejem konopnym okraszano również ziemniaki czy pierogi.
Z czasem został wyparty przez inne tłuszcze roślinne, zwłaszcza olej rzepakowy. Jednak dziś znów wraca do łask, nie tylko ze względu na przyjemny smak, ale również imponujące wartości odżywcze. W sklepach możemy kupić olej tłoczony na zimno z nasion konopi lub wytwarzany z kwiatów tej rośliny, poddawanych ekstrakcji dwutlenkiem węgla w niskiej temperaturze oraz wysokim ciśnieniu. Oba produkty zasługują na zainteresowanie.
Który olej jest najzdrowszy?
Olej konopny – wartości odżywcze
Olej tłoczony z nasion konopi jest niezwykle bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym gamma-linolenowego, alfa-linolenowego i linolowego. Te cenne związki działają przeciwzapalnie oraz obniżają poziom "złego" cholesterolu LDL, chroniąc m.in. przed poważnymi schorzeniami układu krążenia, chorobami skóry, cukrzycą, reumatoidalnym zapaleniem stawów, a także nowotworami. Warto wiedzieć, że produkt charakteryzuje się również optymalną proporcją kwasów omega-6 do omega-3 (3:1). Jest to bardzo ważne, ponieważ – jak wynika z badań naukowych – nadmierne spożywanie kwasów omega-6, przy jednoczesnym niedostatku kwasów omega-3, sprzyja m.in. rozwojowi raka piersi u kobiet po menopauzie, a także może zaburzać pracę układu krążenia i systemu odpornościowego, rozregulowywać gospodarkę hormonalną czy zaostrzać stany zapalne.
Olej konopny to skarbnica witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: D (odpowiada za prawidłowy rozwój i mineralizację kości, reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową), E (jest silnym przeciwutleniaczem działającym przeciwzapalnie, powstrzymującym szkodliwe działanie wolnych rodników przyspieszających procesy starzenia organizmu), A (niezbędna do utrzymania właściwego widzenia) oraz K (dba o prawidłową krzepliwość krwi, zapobiega pękaniu naczynek krwionośnych, przyspiesza gojenie ran i zapobiega osteoporozie).
W oleju konopnym znajdziemy również dużą dawkę cennych dla zdrowia minerałów oraz naturalnie występującego w nasionach chlorofilu, który działa przeciwzapalnie i łagodząco.
Dzięki bogactwu wartościowych składników produkt poprawia metabolizm, wspomaga pracę serca, reguluje ciśnienie krwi, wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, a także działanie przeciwbólowe. Łagodzi nastroje depresyjne, zmniejsza objawy napięcia przedmiesiączkowego oraz dolegliwości związane z chorobami reumatycznymi.
Zobacz też:
Należy jednak pamiętać, aby podczas stosowania oleju z konopi zachować umiar, ponieważ w nadmiarze może wywołać biegunkę oraz skurcze żołądka. Zalecana dawka dla osoby dorosłej to 1-2 łyżki stołowe dziennie.
Olej konopny w kuchni
Dobrej jakości olej konopny powinien mieć zielony kolor. Produkt jest sprzedawany w ciemnych, szklanych butelkach, co zapobiega utlenianiu cennych kwasów tłuszczowych. Wymaga też przechowywania w lodówce.
Olej konopny należy spożywać tylko na zimno, ponieważ obróbka termiczna powoduje utratę jego cennych wartości odżywczych. Dlatego nie nadaje się do smażenia czy pieczenia, ale ze względu na przyjemny smak może być pysznym dodatkiem do sałatek, ziemniaków, kasz i gotowanych warzyw. Wspaniale uszlachetnia wszelkie dresingi, wyśmienicie komponuje się z marynowanymi śledziami.
123RF Wzorem naszych przodków warto polać olejem pierogi czy naleśniki. Świetnie smakuje na świeżym pieczywie, dlatego z powodzeniem możemy zastąpić nim masło. To również ciekawy dodatek do past kanapkowych, wzbogacający także klasyczne pesto – wystarczy zblendować trzy garście liści bazylii, garść uprażonych wcześniej orzeszków pinii i ząbek czosnku, dodać trochę startego parmezanu, doprawić szczyptą soli i pieprzu, a na końcu wzbogacić olejem – od jego ilości zależy konsystencja pasty.