Kolendra - przepisy, zastosowanie, właściwości

Prawdopodobnym miejscem pochodzenia kolendry są południowo-zachodnie tereny leżące nad Morzem Śródziemnym. Przyprawa jednak szybko rozprzestrzeniła się po świecie i już w czasach starożytnych uprawiana była między innymi w Egipcie (ślady rośliny znaleziono w grobowcu faraona Tutenchamona).

Co najmniej od drugiego tysiąclecia przed naszą erą kolendrę stosowali również Grecy, którzy wykorzystywali ją do produkcji perfum oraz przyprawiania potraw. Roślina ta była również jedną z pierwszych przywiezionych przez brytyjskich kolonizatorów do Ameryki Północnej. Dziś kolendry używa się niemal na całym świecie – skutecznie urozmaica ona smak różnych potraw, a także wspomaga zwalczanie niektórych przypadłości zdrowotnych!

Kolendra siewna (łac. Coriandrum sativum) to drobnej budowy roślina zaliczana do rodziny selerowatych. Obecnie uprawia się ją na szerszą skalę w Gruzji, Rosji, Argentynie, Chinach, Pakistanie, Maroku i Syrii.

Rzadko spotyka się kolendrę w stanie dzikim. Roślina osiąga około 70 centymetrów długości, cechuje się intensywnie zielonymi liśćmi, nagą i wąską łodygą, jasnymi i drobnymi kwiatami oraz brunatnymi owocami, zawierającymi rozłupnie.

Kolendra znajduje zastosowanie zarówno jako świeże zioło (wówczas wykorzystywane są jej liście) oraz ususzona przyprawa (uzyskiwana z zasuszonych ziaren, które można zakupić w całości lub starte na drobny proszek).

Świeże liście kolendry cechują się specyficznym (niekoniecznie przyjemnym) zapachem oraz nieco ostrawym smakiem. Dojrzałe ziarenka natomiast wydzielają łagodny aromat, a ich smak określa się jako ciepły i lekko słodkawy.

Przyprawa stosowana jest do wielu rodzajów potraw. Przede wszystkim stanowi ona ważny dodatek do dań pikantnych pochodzących z Indii lub krajów arabskich. Kolendra wchodzi w skład popularnej przyprawy curry i innych hinduskich mieszanek. Dobrze komponuje się zatem z orientalnymi sosami oraz zupami.

Oprócz tego ziarenka rośliny świetnie sprawdzają się do urozmaicenia smaku kuchni meksykańskiej. Kolendra nada charakteru między innymi tradycyjnym burritos, tortillom nadziewanym mięsem czy chociażby sosom typu salsa. Przyprawy na szeroką skalę używa się również w kuchniach Dalekiego Wschodu.

Szczególnie warto ją dodać do azjatyckich rosołów oraz dań rybnych. Dodatkowo wspomnieć warto, że ziarna kolendry wykorzystywane są w przygotowaniu wielu specjałów rodem z Portugalii, Gruzji, Egiptu, Maroka i Grecji. Znane jest również zastosowanie przyprawy w cukiernictwie (dodaje się ją m.in. do szarlotki i piernika).

Świeże liście kolendry warto dodać do surówek, wszelakich zup, sosów pomidorowych oraz ziemniaków (np. zamiast pietruszki). Położone na talerzu spełniają funkcję ozdobną dania.

• Meksykańska salsa
• Kurczak curry
• Zupa Mulligatawny
• Tajski rosół drobiowy
• Tortilla z mięsem
• Hummus
• Burritos
• Sajgonki
• Zupa krewetkowa
• Kurczak po meksykańsku
• Pieczeń wołowa
• Pieczony schab
• Piernik
• Jabłecznik

Kolendra wykazuje również działanie lecznicze. Przede wszystkim ziele warto zastosować przy wszelakich problemach związanych z żołądkiem. Pozyskiwany z nasion rośliny olejek eteryczny bogaty jest w linalon, który działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Dzięki temu kolendra poprawia pracę jelit, niweluje wzdęcia i gazy, a także przynosi ukojenie przy bólach brzucha.

Przyprawa przyspiesza również procesy trawienne przez swoje żółciopędne właściwości. Wspomniany olejek uzyskiwany z ziaren przyprawy może nam również pomóc w trakcie zatrucia pokarmowego – kolendra skutecznie bowiem zwalcza różne bakterie i drobnoustroje (m.in. gronkowca złocistego) oraz łagodzi objawy w postaci biegunki lub wymiotów. Napar z liści rośliny warto podawać małym dzieciom w czasie kolek.

Dodatkowo lecznicza herbatka z kolendry wzmaga apetyt, oczyszcza organizm z toksyn, a także działa uspokajająco. Oprócz tego ziele obniża poziom cholesterolu we krwi, zapobiega infekcjom ran i wykazuje działanie przeciwzapalne.

1. Kolendra jest jedną z roślin, o których wzmianki znajdują się w Piśmie Świętym, a dokładnie w Starym Testamencie (Księga Wyjścia i Księga Liczb).

2. W azjatyckiej sztuce medycznej kolendra używana jest do zwalczania zapalenia spojówek, hemoroidów oraz bólów reumatycznych.

3. W Polsce kolendra uprawiania była już za czasów panowania dynastii Piastów. Obecnie hodowle ziela spotykane są sporadycznie.

Zobacz też:
Przyprawy na zdrowie
Jak gotować bez soli? 12 zamienników
Kolendra – wartości odżywcze, właściwości lecznicze, kulinarne zastosowanie