Barwniki spożywcze

Produkty spożywcze, które kupujemy na co dzień w sklepach, najczęściej przyciągają nas kuszącym wyglądem. Zazwyczaj jednak kolor i zapach produktów związany jest z dodawaniem związków chemicznych do ich składu. Związki te to barwniki, czyli substancje zmieniające lub nasycające ich barwę. Sprawdźmy, czym charakteryzuje się ta grupa związków. Czy powinniśmy ich unikać?

Źródło zdjęć: © 123RF.COM

5 maja 2016, 12:32

Barwnikami spożywczymi nazywamy:

naturalne składniki występujące w jedzeniu,
naturalne surowce,
substancje otrzymywane ze środków spożywczych w procesie ekstrakcji.

Barwniki, ze względu na różne sposoby ich otrzymywania, dzielimy na:

naturalne,
identyczne z naturalnymi,
organiczne,
nieorganiczne barwiące.

Barwniki naturalne występują w roślinach i zwierzętach. Otrzymujemy je w procesie ekstrakcji z liści, kwiatów, korzeni oraz owoców. U zwierząt barwniki pozyskuje się z tkanek mięśniowych oraz krwi. Barwniki naturalne to również takie związki, które powstają podczas łączenia się bezbarwnych substancji w procesie przygotowywania danych produktów. Barwnikami naturalnymi są np. karmel (E150), kurkumina (E100) czy karoten (E160).

Obok barwników naturalnych występują barwniki identyczne z naturalnymi, które otrzymuje się dzięki syntezie. Nie różnią się one od barwników występujących naturalnie w środowisku. Barwnikiem identycznym z naturalnym jest np. dodatek chemiczny E101, czyli ryboflawina.

Kolejną grupą są barwniki syntetyczne organiczne. Powstają one w jako sól w wyniku strącenia barwników. Otrzymane barwniki są pigmentami nierozpuszczalnymi w wodzie. Są one zdecydowanie tańsze od barwników naturalnych. Mają również inne zalety: barwią na mocny kolor, są trwałe i odporne na działanie środowiska. Ich stosowanie jest w Polsce dozwolone. Barwnikami syntetycznymi organicznymi są np.: amarant (E123), azorubina (E122) oraz czerwień koszenilowa (E124).

Ostatnią grupą barwników są substancje nieorganiczne barwiące. Wykorzystywane są najczęściej do zabarwiania powierzchni produktów. Znajdziemy je w polewach różnych ciast, w likierach oraz w osłonach mięs.

Na rynku istnieją produkty, do których nie można dodawać barwników w żadnej formie. Są to: produkty nieprzetworzone, miód pszczeli, słód, naturalne przyprawy, wyroby kakaowe, kawy i herbaty, wody mineralne, tłuszcze, nabiał czy produkty dla niemowląt i małych dzieci.

Stosowanie barwników w produktach spożywczych określa „Lista E” stworzona przez instytucje Unii Europejskiej. Wszystkie barwniki oznaczone są symbolami E100-E199. Część z nich nie jest dozwolona do użytku jako dodatek chemiczny do żywności, nawet na zasadzie quantum satis, czyli w najniższych dawkach.

Czy wiesz, że...

Barwników używano już w starożytności i średniowieczu. Otrzymywano je z liści, marchwi czy buraków. Pierwszymi stosowanymi związkami chemicznymi, które barwiły substancje, były: rtęć, ołów oraz miedź. Dopiero później uświadomiono sobie, że nie zawsze to, co kolorowe i piękne, jest również zdrowe.