Małdrzyki – pyszne placki twarogowe z Małopolski. Jak je zrobić?

Przed wiekami małdrzykami lub mądrzykami nazywano formowane w małe krążki serki wyrabiane ze słodkiego mleka. Stanisław Czerniecki, autor pierwszej rodzimej książki kucharskiej "Compendium ferculorum albo zebranie potraw" z 1682 r. zaliczał je do wetów, czyli deserów. W opublikowanej sto lat później pracy "Kucharz doskonały" Wojciech Wielądko pisał, że małdrzyki "robią ze słodkiego mleka, z podpuszczką czyli animelką, które wyciśnięte w talarki układają i w maśle obsmażają".

W XIX wieku specjał zaczął przybierać formę twarogowych placuszków (w bogatszych wersjach z dodatkiem rodzynek czy skórki pomarańczowej), które serwowano ze śmietaną i owocami. Największą popularnością cieszyły się w Małopolsce, dlatego wciąż powszechne jest określenie "małdrzyki krakowskie".

Przepis na ten przysmak można znaleźć w wielu książkach kucharskich z początku XX wieku, choćby słynnym poradniku Marii Ochorowicz-Monatowej z 1913 r. Czytamy w niej: "1 funt sera utrzeć na tarku, a cztery żółtka z dwiema łyżkami cukru na misce do białości, dodać ser i ucierać dalej, a gdy masa już gładka, wymieszać ją z pianą z pozostałych białek, wyrzucić na stolnicę i wyrabiać rękami, dodając tyle tylko mąki, by ciasto dało się rozwałkować. Następnie wykrawać na palec grube placuszki i smażyć na patelni na rozpalonem maśle lub smalcu. Pocukrować i podać z kwaśną śmietaną".

Jak widać wykonanie małdrzyków nie powinno dostarczyć większych problemów. Na pewno warto podjąć się tego zadania, bo efekt końcowy zadowoli największych smakoszy.

Twaróg - właściwości odżywcze

Najważniejszym składnikiem małdrzyków jest oczywiście dobrej jakości twaróg (najlepiej tłusty lub półtłusty), który zapewni placuszkom nie tylko odpowiedni smak i konsystencję, ale również dostarczy solidnej dawki cennych składników odżywczych.

Produkt jest bogatym źródłem tłuszczu mlekowego potrzebnego do budowy i funkcjonowania każdej komórki, stanowiącego również nośnik wielu aktywnych związków. Twaróg kryje też bogactwo wartościowych i łatwostrawnych białek, czyli ważnego budulca tkanek i kości, niezbędnego do wytwarzania enzymów, hormonów i ciał odpornościowych. Zawiera dużo wapnia, nie tylko wzmacniającego kości i zęby, ale też pomagającego utrzymać prawidłową krzepliwość krwi i sprawne mięśnie, poprawiającego samopoczucie i łagodzącego stres.

Jak w każdym produkcie nabiałowym, w twarogu znajdziemy sporo witamin z grupy B, zwłaszcza B2 (odgrywa ważną rolę w procesach przemiany materii, jest niezbędna do tworzenia czerwonych płytek krwi oraz produkcji antyciał przez układ odpornościowy) oraz B12 (podnosi odporność na stres, zapobiega anemii, poprawia apetyt, a nawet zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera).

Przepis na małdrzyki

Przygotowanie małdrzyków jest banalnie proste. Do wykonania placuszków potrzebujemy około pół kilograma dobrej jakości twarogu (nie zawierającego zbędnych składników, np. mleka w proszku). Przekładamy go do dużej miski, do której wbijamy też całe jajko i dodajemy żółtko. Wszystko miksujemy, ewentualnie ucieramy ręcznie, co rekomenduje wiele przepisów, ponieważ w niektórych regionach Małopolski ceni się małdrzyki, w których wyczuwalne są grudki twarogu.

Na koniec dodajemy łyżkę miękkiego lub wręcz rozpuszczonego masła, 2-3 łyżki mąki pszennej oraz 1-2 łyżeczki cukru pudru (może być pół na pół z cukrem waniliowym) i ponownie mieszamy. To wersja podstawowa małdrzyków, ale w zależności od naszych preferencji smakowych do masy możemy też dodać np. rodzynki, kandyzowaną skórkę pomarańczową, skórkę startą z cytryny, szczyptę cynamonu, kardamonu czy przyprawy do piernika.

Na patelni rozgrzewamy masło klarowane lub olej (kokosowy, rzepakowy). Łyżką wykładamy masę, formujemy okrągłe placuszki i smażymy je z obu stron, aż się ładnie zezłocą. Na koniec odsączamy z nadmiaru tłuszczu na ręczniku papierowym.

Małdrzyki świetnie smakują posypane tylko cukrem pudrem, ale można je zaserwować również z kwaśną śmietaną, jogurtem naturalnym, syropem klonowym, konfiturą oraz rozmaitymi świeżymi owocami (np. truskawkami, malinami, borówkami czy jagodami).

Do placuszków świetnie smakuje również sos proponowany przez Ewę Wachowicz: wystarczy namoczyć pół kilograma suszonych moreli, następnie ugotować je w tej samej wodzie, dodać obrane i pokrojone jabłko oraz łyżeczkę cynamonu i dusić, aż składniki się rozpadną, po czym zmiksować na gładką masę.