Jak zrobić ciasto ucierane?

Polacy zajadają się nim od dawna, o czym świadczą specjały umieszczone na liście produktów tradycyjnych, opracowywanej przez ministerstwo rolnictwa. Pojawia się tam m.in. babka ucierana – przysmak ceniony w okolicach wsi Mycielin i Długie na Ziemi Lubuskiej. Po II wojnie światowej na te tereny przybyli przesiedleńcy z ziem wschodnich, głównie Polesia. Przywieźli ze sobą różnorodne przepisy kulinarne, w tym receptury prostych i szybkich ciast.

Nazwa babka ucierana pochodzi oczywiście od sposobu łączenia poszczególnych składników. Masło, cukier i żółtka ucierano w makutrze drewnianą pałką, a później mieszano z ubitymi na sztywną pianę białkami, mąką i sodą oczyszczoną lub proszkiem do pieczenia. Do połowy masy dodawano zwykle kakao, dzięki czemu po upieczeniu i pokrojeniu ciasto miało efektowny, dwukolorowy wzór.

Babka była przygotowywana głównie z okazji Wielkanocy (umieszczano ją w koszyku ze święconką jako symbol dostatku) oraz najpopularniejszego święta w okolicy – odpustu w kościele św. Anny we wsi Długie.

Zobacz też: Lekkie ciasto jogurtowe. Osłodzi letnie popołudnie

Ciekawą formą ciasta ucieranego jest wilijnik, od pokoleń wypiekany w podkarpackiej gminie Sieniawa. Jak sama nazwa wskazuje, przysmak nierozerwalnie wiąże się z Bożym Narodzeniem. Zgodnie z tamtejszą tradycją podczas wieczerzy wigilijnej na stole powinny znaleźć się potrawy przyrządzone na bazie płodów miejscowej ziemi. Dlatego podczas przygotowywania wilijnika, do utartych żółtek, cukru, mąki i oleju dodaje się starte buraki, marchew oraz orzechy. Dzięki nim specjał ma niepowtarzalny smak i zapach, przypominający trochę piernik.

Jak widać, ciasto ucierane można wykorzystać na wiele sposobów. Świetnie znosi rozmaite eksperymenty kulinarne, dlatego podczas jego przygotowywania warto wykazać się inwencją w doborze dodatków.

Składniki obowiązkowe

Zalicza się je do ciast półkruchych, choć często przypomina bardziej puszysty biszkopt, co wynika z techniki wykonania, przede wszystkim dodatku ubitej wcześniej piany z białek. Jednak, w przeciwieństwie do biszkoptu, ciasto ucierane nie wymaga specjalnego traktowania i prawie zawsze się udaje, dlatego od dawna cieszy się dużą popularnością w polskiej kuchni.

Najważniejszy jest oczywiście dobór odpowiednich składników, zwłaszcza mąki. W cieście ucieranym znakomicie sprawdza się mąka tortowa typu 450. Co oznacza ta liczba? Jest to wskaźnik zawartości popiołu (czyli pozostałości po spaleniu produktu w wysokiej temperaturze) w 100 kg mąki. Do przygotowywania lekkich ciasta ucieranych czy biszkoptowych najlepsze są właśnie mąki mocno oczyszczone i drobno zmielone, o niskiej zawartości popiołu. Zazwyczaj pszenne, choć w przypadku ciasta piaskowego (specyficzna forma ciasta ucieranego) dodaje się także mąkę ziemniaczaną.

Na późniejszy smak specjału, ale także jego puszystość wpływają też inne składniki, w tym jajka, które powinny być jak najświeższe. Podobnie jak masło, należy je wyjąć z lodówki na 2-3 godziny przed rozpoczęciem wyrabiania ciasta.

Ciasto ucierane – jak je zrobić

Przepisów na ciasto ucierane jest wiele, także proporcje składników różnią się w poszczególnych recepturach, choć zazwyczaj waga użytej mąki, cukru i masła jest podobna.

Na początku masło ucieramy z cukrem (często również z dodatkiem cukru waniliowego), najlepiej ręcznie, w makutrze, ale oczywiście możemy sobie ułatwić życie wykorzystując mikser, choć nie należy przesadzać z mocą obrotów. Następnie dodajemy na przemian przesianą wcześniej mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia oraz jajka (w wielu przepisach zaleca się najpierw dodawać żółtka, a na końcu pianę ubitą z białek).

Całość delikatnie mieszamy. Przelewamy ciasto do formy i wykładamy na wierzch dowolne dodatki. Znakomicie sprawdzają się wszelkie owoce: jagody, truskawki, maliny, brzoskwinie, pomarańcze, mandarynki, śliwki czy banany. Jeśli przyrządzamy ciasto z bakaliami (orzechy, rodzynki, żurawina), należy je dodać wcześniej, na etapie mieszania masy. Do połowy ciasta można dodać trochę kakao. Później wylewając do formy na zmianę masę jasną i ciemną uzyskamy efekt "zebry".

Ciasto ucierane, szczególnie z owocami, warto przykryć kruszonką. Piecze się je w 180 stopniach, zazwyczaj około 45-60 minut.

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl