Dynia nie tylko do ozdoby
Chyba nie ma warzywa, które kojarzyłoby się z późną jesienią bardziej niż dynia. Pomarańczowa kula to także symbol Halloween. Jednak w Polsce wciąż nie cieszy się specjalną popularnością. Szkoda, ponieważ jej miąższ jest bardzo smaczny i bogaty w witaminy.
Dynia pochodzi z Ameryki. Indianie uważali ją za uniwersalny środek leczący niemal wszystkie choroby. W Polsce zadomowiła się w XVII wieku, ale w kuchni wciąż traktujemy ją trochę jak roślinę egzotyczną. Znamy dynię w occie i... to wszystko. Warto zmienić to podejście, ponieważ warzywo ma naprawdę wiele wspanialych właściwości.
100 gramów dyni zawiera zaledwie 28 kcal i zapewnia ponad 100 proc. dziennego zapotrzebowania na witaminę A - w postaci beta-karotenu. Pamiętajmy o tym, że im bardziej pomarańczowy miąższ, tym więcej tej substancji. Nie brakuje w niej również witamin: C oraz z grupy B (uczestniczą w przemianie materii), błonnika (działa korzystnie na układ trawienny), luteiny (substancja chroniąca wzrok), a także magnezu i potasu, które wzmacniają serce. Warto pamiętać, że sok lub potrawka z dyni regulują pracę wątroby i nerek, leczą nadciśnienie oraz wiele innych dolegliwości.
Bardzo cenne są pestki dyni. Obecne w nich żelazo poprawia skład krwi, a magnez chroni komórki mięśnia sercowego i komórki nerwowe przed niszczącym działaniem wolnych rodników. Są też cennym źródłem białka. Jedzenie pestek dyni zaleca się przy schorzeniach jelit - znakomicie pomagają w zwalczaniu pasożytów w organizmie, zakłóceniach funkcji pęcherza i dróg moczowych.
Bogactwo odmian
Warzywo ma wiele odmian. Najpopularniejsza w Polsce jest dynia zwyczajna – ma twardą zieloną, pomarańczową lub żółtą skórkę, włóknisty żółtawy miąższ i dużo smacznych, płaskich pestek.
Dynia olbrzymia jest zazwyczaj okrągła, ma twardą żółtopomarańczową skórkę. Jej miąższ jest prawie pozbawiony włókien i bardzo smaczny. Owoce mogą osiągać ogromne rozmiary. Rekord należy do amerykańskiego farmera, który wyhodował giganta ważącego ponad… 800 kilogramów!
Zdecydowanie mniejsza jest dynia piżmowa. Wyglądem przypomina ogromny orzech arachidowy. Ma brązowawą lub żółtopomarańczową skórkę oraz jasnopomarańczowy, lekko słodkawy miąższ.
Dynia Hubbard to duża odmiana o zielonkawej, lekko karbowanej skórce pokrytej naroślami. Jej żółtopomarańczowy miąższ jest suchy i nieco mdły w smaku.
Ciekawą odmianą jest dynia makaronowa. To podłużne warzywo ma gładką żółtą skórkę. Po upieczeniu lub ugotowaniu w całości i przekrojeniu, jej miąższ można wydobyć widelcem w postaci pasemek przypominających spaghetti. Ma dość mdły smak.
Dynia Kabocha to średniej wielkości krzyżówka pochodząca z Japonii, nieco spłaszczona, o ciemnozielonej, nierównej skórce. Jej miąższ jest pomarańczowy, zwarty, suchy i bardzo słodki.
Jak wybierać dynię?
Świeżą dynię zdobędziemy jedynie jesienią i wczesną zimą. Na co zwracać uwagę podczas zakupów? Należy wybierać egzemplarze o suchej, twardej i mocnej skórce bez skaz. Najsmaczniejsze i najbardziej delikatne są małe dynie o wadze 2-3,5 kg. Z dwukilogramowej dyni uzyskuje się około 4,5 szklanki puree. Większość odmian należy przechowywać w lodówce (w papierowej torbie) nie dłużej niż przez tydzień. Dynię piżmową można trzymać przez kilka tygodni w chłodnym, ciemnym miejscu. Dynia olbrzymia wytrzyma w lodówce nawet trzy miesiące. Po przekrojeniu należy ją jednak natychmiast zużyć.
Odmiany o gładkiej skórce można obierać nożykiem do warzyw. Nie uda się to w przypadku dyni karbowanych. Z każdej odmiany należy usunąć pestki i włóknisty miąższ. Resztę kroimy na małe kawałki.
Polecane pieczenie
Dynię można gotować we wrzątku, na parze lub w kuchence mikrofalowej, dusić albo piec. Ta ostatnia metoda jest polecana jako najszybsza. Dynię należy przekroić na połówki, usunąć pestki i ułożyć przecięciem w dół na lekko nasmarowanej tłuszczem blasze. Piec 45-60 minut (w zależności od wielkości) w temperaturze 200 stopni, aż będzie bardzo miękka (skórkę można wtedy łatwo nakłuć widelcem lub wykałaczką). Przed podaniem dynię kroimy w plasterki lub małe kawałki.
Aby ugotować warzywo na parze, należy włożyć kawałki dyni do metalowego cedzaka i umieścić nad rondlem z wrzątkiem. Gotować pod przykryciem przez około 45-50 minut, aż miąższ będzie miękki. Dynię można też gotować około 20-25 minut we wrzątku.
Smaczne i proste
Najprostszym sposobem przyrządzania dyni jest - po ugotowaniu lub upieczeniu - utarcie jej na puree. Po wymieszaniu z masłem, solą i pieprzem otrzymujemy wspaniały dodatek do dania głównego. Z potrawami mięsnymi świetnie komponuje się także dynia uduszona z cukrem, rodzynkami, czerwoną papryką i przyprawami.
Ewa Podsiadły-Natorska
Przepisy: