Czosnek niedźwiedzi – charakterystyka, zastosowanie, właściwości lecznicze, przeciwwskazania

Czosnek niedźwiedzi występuje też pod nazwą czosnek cygański, czosnek leśny lub cebula czarownic. Liście czosnku niedźwiedziego wyglądają podobnie do liści konwalii oraz jesiennych krokusów (które są trujące), ale po zerwaniu wydzielają typowy dla czosnku zapach. Czosnek niedźwiedzi objęty jest w Polsce częściową ochroną, więc nie należy go zrywać w miejscach jej naturalnego występowania. Można jednak kupić gotowy czosnek niedźwiedzi lub podjąć się jego uprawy.

Liście czosnku niedźwiedziego są kopalnią witamin i składników mineralnych, jak choćby witaminy A, C, witamin z grupy B, potasu, żelaza, magnezu oraz fosforu. Zawiera też saponiny (związki należące do glikozydów). Słynne bakteriobójcze właściwości oraz* intensywny zapach czosnek zawdzięcza* allicynie i związkom siarki.

Podczas obróbki termicznej czosnek niedźwiedzi traci część swojego smaku oraz właściwości leczniczych, dlatego dobrze jest spożywać go na surowo. Świeże liście czosnku niedźwiedziego można zamrażać lub dodawać do sałatek, past, twarogów i sosów. Suszony czosnek niedźwiedzi jest częstym składnikiem mieszanek przyprawowych, które dodaje się go do dań mięsnych, sosów, sałat. Jest składnikiem nadającym ciekawy smak daniom smażonym i pieczonym. Czasem sięga się również po cebulki czosnku niedźwiedziego, które można marynować lub wykorzystywać do produkcji nalewek.

Czosnek niedźwiedzi jest naturalnym antybiotykiem, ponieważ ma właściwości antybakteryjne, a przy tym nie wpływa negatywnie na naturalną florę bakteryjną, co ma miejsce w przypadku chemicznych antybiotyków. Czosnek niedźwiedzi pomaga organizmowi zwalczyć liczne zakażenia i infekcje, radzi sobie też z grzybami i pasożytami. Przeciwutleniacze zawarte w czosnku mają działanie antynowotworowe, a jego regularne spożywanie może wpłynąć na zmniejszenie prawdopodobieństwa zachorowania na raka żołądka, okrężnicy i jelita grubego. Do innych jego korzystnych oddziaływań należy obniżanie cholesterolu i ciśnienia krwi. Czosnek niedźwiedzi pomaga w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, pobudza produkcję śluzu w oskrzelach. Dzięki zawartym w czosnku antyutleniaczom procesy starzenia organizmu zostają spowolnione, a siarka (czosnek niedźwiedzi zawiera jej ponad cztery razy więcej niż czosnek zwyczajny) wpływa korzystnie na wygląd skóry, włosów i paznokci. Soki z czosnku niedźwiedziego mają działanie dezynfekujące.

Czosnku niedźwiedziego nie powinny spożywać osoby cierpiące na wrzody żołądka lub dwunastnicy. Uważa się, że korzystne działanie czosnku można zauważyć przy regularnym spożyciu, a dzienna dawka powinna wynosić około 3 do 5 gramów. Przy częstym spożywaniu nie należy przekraczać zalecanej dawki dziennej, gdyż przedawkowanie może prowadzić do uszkodzenia wątroby. Przy częstym spożyciu czosnek niedźwiedzi może być też szkodliwy dla kobiet w ciąży i dzieci. Ostrożność powinny również zachować osoby przyjmujące niektóre leki, np. leki przeciwzakrzepowe, ponieważ czosnek ma właściwości powodujące rozrzedzanie krwi.