Czego możesz nauczyć się z programów kulinarnych?

Terminarz emisji programów kulinarnych można zobaczyć na tv.wp.pl

- Moda na gotowanie bardzo mnie cieszy i mam nadzieję, że nie przeminie, ponieważ kilka razy dziennie jemy i za każdym razem mamy szansę sprawić sobie i innym przyjemność - mówi Ewa Wachowicz, była Miss Polski i miłośniczka kuchni w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Lifestyle. Ewa Wachowicz sama prowadzi programy o gotowaniu, jest też jurorką polskiej edycji programu "Top Chef".

Rozrywka i edukacja

O tym, że zapanowała moda na gotowanie, świadczy popularność programów kulinarnych. W jednych popisują się amatorzy ("MasterChef", "Ugotowani"), w innych szefowie kuchni ("Top Chef"). Bywa, że na ekranie gotuje tylko jedna osoba (jak Karol Okrasa czy Tomasz Jakubiak) albo cały zespół wpuszczony w tryby reality show ("Hell's Kitchen"). Dużą oglądalność mają programu typu "Kuchenne rewolucje", w których równie istotną rolę co potrawy pełnią emocje uczestników. Niektórzy kucharze, jak Robert Makłowicz, gotują w różnych zakątkach świata, przy okazji opowiadając o odwiedzanym kraju. A statystyki mówią same za siebie - każdy program tego typu ogląda kilka milionów widzów.

- Programy kulinarne, w których możemy obserwować kuchenne zmagania uczestników czy podglądać profesjonalistów przy pracy, w ostatnim czasie cieszą się ogromną popularnością. Tego typu audycje, choć niewątpliwie stanowią przede wszystkim formę rozrywki, niosą również ze sobą pewne walory edukacyjne - mówi dietetyk Radosław Majewski z Centrum Dietetyki Stosowanej w Białymstoku.

O jakie walory edukacyjne chodzi? Nie da się ukryć, że dzięki programom kulinarnym poznajemy nowe produkty, sposoby ich przyrządzania i techniki. Uczestnicy zazwyczaj muszą zmierzyć się z tematem przewodnim programu. Przykładowo: w ostatnich odcinkach programu "Top Chef" mieli za zadanie wykorzystać w kuchni drożdże różnego typu, przygotować potrawy z dodatkiem herbaty albo przyrządzić danie z superżywnością (tzw. superfood). W "Hell's Kitchen" uczestnicy oceniani byli za filetowanie ryb, a w jednym z odcinków "MasterChefa" musieli rozpoznać jak najwięcej produktów z całego świata.

- Dla wielu osób programy kulinarne stanowią inspirację do własnych działań w kuchni. Chętnie spisujemy podawane przepisy, podglądamy technikę wykonania potraw oraz poznajemy nowe dania - przyznaje Radosław Majewski.

Telewizyjne obalanie mitów

Nie da się również ukryć, że programy kulinarne w dużym stopniu zwiększają nasze zainteresowanie tematyką zdrowego odżywiania.
- Tego typu audycje często stają się motywacją do uważnego zwracania uwagi na jakość kupowanych produktów oraz poszukiwania rzetelnych informacji o żywności - mówi ekspert z Centrum Dietetyki Stosowanej.

- Dzięki nim wiele osób zaczyna analizować skład poszczególnych wyrobów, czytając etykiety, i wybiera te, które są po prostu zdrowsze. A takie decyzje w pośredni sposób wpływają na poprawę jakości produktów spożywczych dostępnych w sklepach.

Oprócz tego, jak zauważa Radosław Majewski, podglądanie znanych kucharzy pozwala nam poznać pewne techniki kulinarne (jak np. gotowanie na parze czy smażenie bez tłuszczu), dzięki którym możemy w łatwy sposób obniżyć wartość kaloryczną naszych potraw.

Zdaniem Majewskiego w programach kulinarnych równie często piętnowane są najpopularniejsze błędy Polaków w zakresie odżywiania, obala się także niektóre stereotypy np. stwierdzenie, że pieczywo tuczy.
- Jest to oczywiście mit. Pieczywo samo w sobie nie tuczy, tuczy jego nadmiar. Jak pokazują statystyki, w Polsce ilość spożytego pieczywa spada z roku na rok. Jeszcze 20 lat temu jedliśmy je w ilości 97 kg na osobę, a w zeszłym roku to już tylko ok. 54 kg. W tym czasie problem otyłości znacząco się zwiększył, więc chyba pieczywo nie jest tu problemem - twierdzi dietetyk.

Atutem programów kulinarnych jest też różnorodność w prezentowaniu dań.
- Oprócz promocji polskich produktów niewątpliwym walorem programów kulinarnych jest prezentacja dań niemal z całego świata, co może stanowić inspirację do urozmaicania swojej kuchni. Dodatkowo poznajemy też inne podejście do jedzenia, jak chociażby kulturę spożycia alkoholu - zauważa Radosław Majewski.

Nie tylko zalety...

Mimo wielu atutów do programów kulinarnych warto jednak podchodzić w dystansem.
- Musimy pamiętać, że ich rolą nie jest tylko promowanie zasad zdrowego żywienia, więc nie wszystkie pomysły będą warte powtórzenia w kuchni (jeśli myślimy oczywiście o zdrowym odżywianiu) - zauważa dietetyk Remigiusz Filarski z Centrum Dietetyki Stosowanej w Białymstoku.

Ekspert dodaje, że należy filtrować wszelkie nieprecyzyjne informacje. Podaje przykład cynamonu: nie da się zaprzeczyć, że dodając go do potrawy, zwiększymy zawartość cynku w diecie.
- Problem w tym, że aby uznać cynamon za istotne źródło cynku, to dorosły mężczyzna musiałby zjeść blisko 2 kg tej przyprawy - wyjaśnia. I dodaje, że minusem programów kulinarnych może być poziom wiedzy prowadzących. Jeśli zatem widzimy, że dyżurnym ekspertem show jest np. modelka, która wypowiada się na temat oczyszczania organizmu z toksyn, usłyszane informacje musimy traktować z rezerwą.

- Zachęta do odchudzania płynąca ze strony znanych osób jest bez wątpienia czymś dobrym, jednak sam fakt popularności nie daje nikomu kompetencji w zakresie odżywiania. Dużo lepiej w tym wypadku zaufać fachowcom. Przykładem może być chociażby Karol Okrasa, który nie tylko potrafi świetnie gotować, ale jest także dietetykiem - uważa Remigiusz Filarski.

Specjalista zwraca jeszcze uwagę na jedną rzecz: jego zdaniem jednym z negatywnych skutków oglądania programów kulinarnych może być zniechęcenie do odchudzania.
- Dotyczy to zwłaszcza audycji "przerysowanych", celowo prezentujących działania radykalne, takie jak wyrzucanie produktów spożywczych z lodówki czy ciężkie ćwiczenia fizyczne. To wszystko ma na celu zaciekawienie widza i wyróżnienie danego programu na tle innych, ale jednocześnie może sugerować, że przy zdrowym odżywianiu nie ma miejsca na jakiekolwiek błędy, a kluczem do sukcesu jest poddanie się bardzo dużemu reżimowi treningowemu. W rzeczywistości jednak równie spektakularne efekty osiągnąć można racjonalnie ułożoną dietą i minimalizowaniem odstępstw od niej. A najważniejsza przy tym jest konsekwencja w działaniu - sumuje Remigiusz Filarski.

Ewa Podsiadły-Natorska/mp/WP Kuchnia