Zdrowa czarnuszka - aromatyczny lek na choroby

Choć wśród Polaków nie jest tak znana jak sól, pieprz, majeranek, bazylia czy tymianek, czarnuszka siewna to smaczna i aromatyczna roślina, którą można przyprawiać potrawy, a przy tym ma działanie lecznicze. Potocznie nazywa się ją czarnym kminkiem – rzeczywiście ma do niego podobne działanie i tak samo wzbogaca smak potraw.

Obraz
Źródło zdjęć: © 123RF

Choć wśród Polaków nie jest tak znana jak sól, pieprz, majeranek, bazylia czy tymianek, czarnuszka siewna to smaczna i aromatyczna roślina, którą można przyprawiać potrawy, a przy tym ma działanie lecznicze. Potocznie nazywa się ją czarnym kminkiem – rzeczywiście ma do niego podobne działanie i tak samo wzbogaca smak potraw.

Czarnuszka siewna (Nigella sativa L.) to roślina jednoroczna, która pochodzi z terenów Europy Południowo-Wschodniej i Azji Zachodniej. Co ciekawe, ponoć stosowano ją już w starożytnym Egipcie, gdzie cieszyła się uznaniem tamtejszych władców – uznawano ją za panaceum; mawiano o niej, że „potrafi wyleczyć wszystko prócz śmierci”. Nasiona i uzyskiwany z nich olej nazywano „złotem faraonów”. Obecnie czarnuszkę uprawia się także w Polsce.

Kwitnie od maja do września. Można ją poznać po dość dużych kwiatach (o średnicy do ok. 3 cm). Kielich może mieć kolor od białego po bladobłękitny z seledynowym szczytem. Owoce czarnuszki zawierają czarne nasiona (Semen Nigellae) o smaku gorzkiej kawy i silnym korzennym zapachu przypominającym gałkę muszkatołową.

Czarnuszka jako lek

Nasiona czarnuszki zawierają dużo tłuszczu (do 40 proc.), olejek lotny (do 1,5 proc.), saponinę, garbniki, gorycz (nigellinę) oraz witaminę E i beta-karoten. Wykazują one szerokie działanie lecznicze. Poprawiają apetyt, korzystnie wpływają na wątrobę, oczyszczają nerki i drogi moczowe, mają działanie żółciopędne, wiatropędne, moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe, przeciwrobacze oraz rozkurczające na mięśnie gładkie. Wzmacniają odporność organizmu.

Dodawanie czarnuszki do potraw pobudza wydzielanie mleka, reguluje miesiączkę i wzmacnia odporność, aktywuje czynności żołądka, działa odżywczo. Razem z nasieniem kopru, kminku i anyżu czarnuszka siewna stanowi najlepszy naturalny środek przy kłopotach laktacyjnych u karmiących matek. Czarnuszkę stosuje się również w przypadku nieżytu oskrzeli, w kamicy żółciowej i skąpomoczu.

Świetny jest też olej z czarnuszki, który ma w składzie cenne nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwas linolowy i linolenowy. Zewnętrznie leczy stany zapalne skóry, choć może być stosowany również wewnętrznie. Olej z czarnuszki jest tłoczony na zimno, zachowuje więc wszystkie substancje aktywne. Możemy śmiało go pić i dodawać do potraw.

Jedynym przeciwwskazaniem do stosowania czarnuszki jest ciąża.

Czarnuszka jako przyprawa

By sporządzić leczniczy odwar z czarnuszki, łyżeczkę nasion trzeba zalać filiżanką wrzącej wody, przecedzić i pić dwa razy dziennie.

Czarnuszka to również aromatyczna przyprawa, którą warto stosować w kuchni. W dawnej Polsce była używana przez biedną ludność jako przyprawa zastępująca zbyt drogie dla ludzi przyprawy wschodnie.

Służy głownie jako dodatek do pieczywa, a także do przetworów warzywnych i do aromatyzowania wina. Dodawana do jest konserwowania ogórków w celu zachowania ich jędrności. Mielone nasiona czarnuszki stanowią dobrą namiastkę pieprzu, ponieważ u osób wrażliwych nie podrażniają błony śluzowej żołądka.

Warto śmiało przyprawiać nią dania, które potrzebują wyrazistości – czarnuszka znakomicie podkreśli smak i doda potrawom charakteru. Pasuje do dań z drobiu, jagnięciny, a także twarogu, jogurtu, warzyw czy past kanapkowych. W połączeniu z miodem stworzy ciekawą marynatę do mięsa. Bardzo smaczne są również nasiona podprażone.

Jest składnikiem niektórych mieszanek przyprawowych garam masala i jest jedną z pięciu przypraw wchodzących w skład mieszanki panch phoron.

Czarnuszka w kuchni: inspiracje

Babeczki z czarnuszką i mięsem

Składniki: 0,5 kg piersi z kurczaka, 0,5 kg cebulki szalotki, duża garść mrożonego groszku, 3 marchewki, 3-4 ziemniaki, 8-10 ząbków czosnku, oliwa z oliwek, szklanka białego wytrawnego wina, sól, pieprz, oregano, 1,5 szklanki mąki, 2 łyżeczki octu, oliwa z oliwek, czarnuszka.

Wykonanie: mięso pokroić w kostkę 3/3 cm. Zalać winem i 2-3 łyżkami oliwy, dołożyć 3 ząbki czosnku przeciśnięte przez praskę i pół łyżki oregano. Odstawić na godzinę do lodówki. Marchewkę i czosnek pokroić w plasterki, ziemniaki w kosteczkę 1/1 cm. Szalotki oczyścić, większe przekroić na pół, mniejsze zostawić w całości. Na patelni smażyć osobno po kolei marchewkę 2 minuty, ziemniaki 3-4 minuty, cebulę, czosnek, groszek po 1 minucie. Na końcu podsmażyć porcjami mięso.

W dużym naczyniu wymieszać warzywa z mięsem. Doprawić solą i pieprzem, wsypać oregano, dokładnie wymieszać. Z mąki, 2 łyżek oliwy i 2 łyżeczek octu zagnieść dość twarde ciasto. Włożyć na pół godziny do lodówki. Mięso z warzywami rozłożyć do małych jednoporcjowych miseczek, dolać łyżkę wody do każdej.

Ciasto podzielić na tyle kawałków, ile jest miseczek. Rozwałkować cieniutko. Każdą miseczkę dokładnie okleić ciastem, posmarować oliwą i posypać czarnuszką. Piec około 20 minut w temperaturze 160 stopni.

źródło przepisu: „Przyprawy do każdej potrawy”, Anna Popis-Witkowska, wyd. Złote Myśli, Gliwice 2006

Chleb orkiszowy na zakwasie z czarnuszką

Składniki: 600 g mąki orkiszowej typ 700, 250 g aktywnego zakwasu żytniego, 280 ml letniej wody, 1,5 łyżeczki soli, łyżeczka cukru, 2 łyżeczki czarnuszki, łyżka oliwy.

Wykonanie: mąkę wymieszać z czarnuszką, solą i cukrem. Dodać aktywny zakwas. Powoli wlewać letnią wodę i mieszać ze sobą składniki. Dolewać w tym czasie łyżkę oliwy i dalej dodając wodę, stopniowo zagniatać ciasto. Po 5 minutach zagniatania ciasto osiągnie formę elastycznej, lecz lekko klejącej kuli. Przełożyć je do naoliwionej misy, przykryć ściereczką i zostać na 2-3 godziny w ciepłym miejscu.

Podrośnięte ciasto położyć na blacie. Zagniatać przez kilka minut, formując kulę raz jeszcze. Ciasto włożyć do wiklinowego koszyka wyłożonego pergaminem, ściereczką lub podsypanego mąką. Koszyk z ciastem przykryć i zanieść w ciepłe miejsce. Po kolejnych dwóch godzinach koszyk odwrócić dnem do góry i kulę przełożyć na blachę (może być wyłożona pergaminem).

Piekarnik nagrzać do 250 stopni (najlepiej z termoobiegiem). Na dnie piekarnika ustawić miskę (ze stali nierdzewnej) z wodą lub kostkami lodu. Chleb naciąć z wierzchu i włożyć do piekarnika. Po 10 minutach wyłączyć termoobieg i zmniejszyć temperaturę do 200 stopni. Piec przez 30 minut.

Aby sprawdzić, czy chleb jest dobrze wypieczony przed krojeniem, warto postukać jego spód. Jeśli wyda głuchy dźwięk – jest upieczony.

źródło przepisu: smakowitychleb.pl

EPN/mmch/kuchnia.wp.pl

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

Smażę na nim kurki zamiast na maśle. Wychodzą smaczniejsze i chrupiące, ale się nie przypalają
Smażę na nim kurki zamiast na maśle. Wychodzą smaczniejsze i chrupiące, ale się nie przypalają
Czy można jeść spleśniały ser po odkrojeniu pleśni? Wiele osób wciąż nie wie
Czy można jeść spleśniały ser po odkrojeniu pleśni? Wiele osób wciąż nie wie
Czy obraną cebulę trzeba przechowywać w lodówce? Wiele osób wciąż popełnia błąd
Czy obraną cebulę trzeba przechowywać w lodówce? Wiele osób wciąż popełnia błąd
Dodaj do rosołu w całości. Będzie idealnie klarowny i nabierze pięknego koloru
Dodaj do rosołu w całości. Będzie idealnie klarowny i nabierze pięknego koloru
Mięso idealne dla dzieci oraz seniorów. Ogrom minerałów i białka, a mało tłuszczu
Mięso idealne dla dzieci oraz seniorów. Ogrom minerałów i białka, a mało tłuszczu
Tych grzybów nigdy nie susz. Tracą smak, konsystencję, a nawet stają się niestrawne
Tych grzybów nigdy nie susz. Tracą smak, konsystencję, a nawet stają się niestrawne
Znajdziesz w każdym warzywniaku, ale zapomniana. Doskonała na stłuszczoną wątrobę i problemy z jelitami
Znajdziesz w każdym warzywniaku, ale zapomniana. Doskonała na stłuszczoną wątrobę i problemy z jelitami
Najdroższe grzyby. Kilogram kosztuje 250 tys. zł, ale niewielu odważy się je zbierać
Najdroższe grzyby. Kilogram kosztuje 250 tys. zł, ale niewielu odważy się je zbierać
Kiedyś jadali go tylko chińscy cesarze. Dziś ten grzyb rośnie też w Polsce, ale jest mało znany
Kiedyś jadali go tylko chińscy cesarze. Dziś ten grzyb rośnie też w Polsce, ale jest mało znany
Kurczaka robię w chrupiącej panierce. Nie używam bułki tartej i mąki
Kurczaka robię w chrupiącej panierce. Nie używam bułki tartej i mąki
Wygląda i smakuje jak pizza. Ale zrobisz w 5 minut i można jeść bez wyrzutów sumienia
Wygląda i smakuje jak pizza. Ale zrobisz w 5 minut i można jeść bez wyrzutów sumienia
Dietetyk stawia sprawę jasno. Tyle jajek można zjeść w ciągu tygodnia bez obaw
Dietetyk stawia sprawę jasno. Tyle jajek można zjeść w ciągu tygodnia bez obaw