Zdrowa czarnuszka - aromatyczny lek na choroby

Choć wśród Polaków nie jest tak znana jak sól, pieprz, majeranek, bazylia czy tymianek, czarnuszka siewna to smaczna i aromatyczna roślina, którą można przyprawiać potrawy, a przy tym ma działanie lecznicze. Potocznie nazywa się ją czarnym kminkiem – rzeczywiście ma do niego podobne działanie i tak samo wzbogaca smak potraw.

Zdrowa czarnuszka - aromatyczny lek na choroby
Źródło zdjęć: © 123RF

Choć wśród Polaków nie jest tak znana jak sól, pieprz, majeranek, bazylia czy tymianek, czarnuszka siewna to smaczna i aromatyczna roślina, którą można przyprawiać potrawy, a przy tym ma działanie lecznicze. Potocznie nazywa się ją czarnym kminkiem – rzeczywiście ma do niego podobne działanie i tak samo wzbogaca smak potraw.

Czarnuszka siewna (Nigella sativa L.) to roślina jednoroczna, która pochodzi z terenów Europy Południowo-Wschodniej i Azji Zachodniej. Co ciekawe, ponoć stosowano ją już w starożytnym Egipcie, gdzie cieszyła się uznaniem tamtejszych władców – uznawano ją za panaceum; mawiano o niej, że „potrafi wyleczyć wszystko prócz śmierci”. Nasiona i uzyskiwany z nich olej nazywano „złotem faraonów”. Obecnie czarnuszkę uprawia się także w Polsce.

Kwitnie od maja do września. Można ją poznać po dość dużych kwiatach (o średnicy do ok. 3 cm). Kielich może mieć kolor od białego po bladobłękitny z seledynowym szczytem. Owoce czarnuszki zawierają czarne nasiona (Semen Nigellae) o smaku gorzkiej kawy i silnym korzennym zapachu przypominającym gałkę muszkatołową.

Czarnuszka jako lek

Nasiona czarnuszki zawierają dużo tłuszczu (do 40 proc.), olejek lotny (do 1,5 proc.), saponinę, garbniki, gorycz (nigellinę) oraz witaminę E i beta-karoten. Wykazują one szerokie działanie lecznicze. Poprawiają apetyt, korzystnie wpływają na wątrobę, oczyszczają nerki i drogi moczowe, mają działanie żółciopędne, wiatropędne, moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe, przeciwrobacze oraz rozkurczające na mięśnie gładkie. Wzmacniają odporność organizmu.

Dodawanie czarnuszki do potraw pobudza wydzielanie mleka, reguluje miesiączkę i wzmacnia odporność, aktywuje czynności żołądka, działa odżywczo. Razem z nasieniem kopru, kminku i anyżu czarnuszka siewna stanowi najlepszy naturalny środek przy kłopotach laktacyjnych u karmiących matek. Czarnuszkę stosuje się również w przypadku nieżytu oskrzeli, w kamicy żółciowej i skąpomoczu.

Świetny jest też olej z czarnuszki, który ma w składzie cenne nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwas linolowy i linolenowy. Zewnętrznie leczy stany zapalne skóry, choć może być stosowany również wewnętrznie. Olej z czarnuszki jest tłoczony na zimno, zachowuje więc wszystkie substancje aktywne. Możemy śmiało go pić i dodawać do potraw.

Jedynym przeciwwskazaniem do stosowania czarnuszki jest ciąża.

Czarnuszka jako przyprawa

By sporządzić leczniczy odwar z czarnuszki, łyżeczkę nasion trzeba zalać filiżanką wrzącej wody, przecedzić i pić dwa razy dziennie.

Czarnuszka to również aromatyczna przyprawa, którą warto stosować w kuchni. W dawnej Polsce była używana przez biedną ludność jako przyprawa zastępująca zbyt drogie dla ludzi przyprawy wschodnie.

Służy głownie jako dodatek do pieczywa, a także do przetworów warzywnych i do aromatyzowania wina. Dodawana do jest konserwowania ogórków w celu zachowania ich jędrności. Mielone nasiona czarnuszki stanowią dobrą namiastkę pieprzu, ponieważ u osób wrażliwych nie podrażniają błony śluzowej żołądka.

Warto śmiało przyprawiać nią dania, które potrzebują wyrazistości – czarnuszka znakomicie podkreśli smak i doda potrawom charakteru. Pasuje do dań z drobiu, jagnięciny, a także twarogu, jogurtu, warzyw czy past kanapkowych. W połączeniu z miodem stworzy ciekawą marynatę do mięsa. Bardzo smaczne są również nasiona podprażone.

Jest składnikiem niektórych mieszanek przyprawowych garam masala i jest jedną z pięciu przypraw wchodzących w skład mieszanki panch phoron.

Czarnuszka w kuchni: inspiracje

Babeczki z czarnuszką i mięsem

Składniki: 0,5 kg piersi z kurczaka, 0,5 kg cebulki szalotki, duża garść mrożonego groszku, 3 marchewki, 3-4 ziemniaki, 8-10 ząbków czosnku, oliwa z oliwek, szklanka białego wytrawnego wina, sól, pieprz, oregano, 1,5 szklanki mąki, 2 łyżeczki octu, oliwa z oliwek, czarnuszka.

Wykonanie: mięso pokroić w kostkę 3/3 cm. Zalać winem i 2-3 łyżkami oliwy, dołożyć 3 ząbki czosnku przeciśnięte przez praskę i pół łyżki oregano. Odstawić na godzinę do lodówki. Marchewkę i czosnek pokroić w plasterki, ziemniaki w kosteczkę 1/1 cm. Szalotki oczyścić, większe przekroić na pół, mniejsze zostawić w całości. Na patelni smażyć osobno po kolei marchewkę 2 minuty, ziemniaki 3-4 minuty, cebulę, czosnek, groszek po 1 minucie. Na końcu podsmażyć porcjami mięso.

W dużym naczyniu wymieszać warzywa z mięsem. Doprawić solą i pieprzem, wsypać oregano, dokładnie wymieszać. Z mąki, 2 łyżek oliwy i 2 łyżeczek octu zagnieść dość twarde ciasto. Włożyć na pół godziny do lodówki. Mięso z warzywami rozłożyć do małych jednoporcjowych miseczek, dolać łyżkę wody do każdej.

Ciasto podzielić na tyle kawałków, ile jest miseczek. Rozwałkować cieniutko. Każdą miseczkę dokładnie okleić ciastem, posmarować oliwą i posypać czarnuszką. Piec około 20 minut w temperaturze 160 stopni.

źródło przepisu: „Przyprawy do każdej potrawy”, Anna Popis-Witkowska, wyd. Złote Myśli, Gliwice 2006

Chleb orkiszowy na zakwasie z czarnuszką

Składniki: 600 g mąki orkiszowej typ 700, 250 g aktywnego zakwasu żytniego, 280 ml letniej wody, 1,5 łyżeczki soli, łyżeczka cukru, 2 łyżeczki czarnuszki, łyżka oliwy.

Wykonanie: mąkę wymieszać z czarnuszką, solą i cukrem. Dodać aktywny zakwas. Powoli wlewać letnią wodę i mieszać ze sobą składniki. Dolewać w tym czasie łyżkę oliwy i dalej dodając wodę, stopniowo zagniatać ciasto. Po 5 minutach zagniatania ciasto osiągnie formę elastycznej, lecz lekko klejącej kuli. Przełożyć je do naoliwionej misy, przykryć ściereczką i zostać na 2-3 godziny w ciepłym miejscu.

Podrośnięte ciasto położyć na blacie. Zagniatać przez kilka minut, formując kulę raz jeszcze. Ciasto włożyć do wiklinowego koszyka wyłożonego pergaminem, ściereczką lub podsypanego mąką. Koszyk z ciastem przykryć i zanieść w ciepłe miejsce. Po kolejnych dwóch godzinach koszyk odwrócić dnem do góry i kulę przełożyć na blachę (może być wyłożona pergaminem).

Piekarnik nagrzać do 250 stopni (najlepiej z termoobiegiem). Na dnie piekarnika ustawić miskę (ze stali nierdzewnej) z wodą lub kostkami lodu. Chleb naciąć z wierzchu i włożyć do piekarnika. Po 10 minutach wyłączyć termoobieg i zmniejszyć temperaturę do 200 stopni. Piec przez 30 minut.

Aby sprawdzić, czy chleb jest dobrze wypieczony przed krojeniem, warto postukać jego spód. Jeśli wyda głuchy dźwięk – jest upieczony.

źródło przepisu: smakowitychleb.pl

EPN/mmch/kuchnia.wp.pl

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

Babcia co roku robi zapas na zimę. Ten sok zastępuje pół domowej apteczki
Babcia co roku robi zapas na zimę. Ten sok zastępuje pół domowej apteczki
Wiele osób nie ma świadomości. Wyjaśniamy, czy trzeba obierać pomidory
Wiele osób nie ma świadomości. Wyjaśniamy, czy trzeba obierać pomidory
Lipiec to idealny moment na ten zabieg. Zapewni obfite zbiory malin
Lipiec to idealny moment na ten zabieg. Zapewni obfite zbiory malin
Lubisz cebulę dymkę? Oto jak wpływa na twój organizm, gdy ją jesz
Lubisz cebulę dymkę? Oto jak wpływa na twój organizm, gdy ją jesz
Nasi dziadkowie pili w PRL-u, a my zapomnieliśmy. Oczyszcza organizm i pomaga obniżyć cholesterol
Nasi dziadkowie pili w PRL-u, a my zapomnieliśmy. Oczyszcza organizm i pomaga obniżyć cholesterol
Czy polski jaśmin można wykorzystać w kuchni? Wiele osób się zastanawia
Czy polski jaśmin można wykorzystać w kuchni? Wiele osób się zastanawia
Dziś zapomniane warzywo, kiedyś królowało na polskich stołach. Pomaga obniżyć ciśnienie
Dziś zapomniane warzywo, kiedyś królowało na polskich stołach. Pomaga obniżyć ciśnienie
Dosyp do porannej kawy. Naukowcy zapewniają, że może opóźniać alzheimera
Dosyp do porannej kawy. Naukowcy zapewniają, że może opóźniać alzheimera
Wielu myśli, że jest zdrowsza od pizzy. Ale czy na pewno?
Wielu myśli, że jest zdrowsza od pizzy. Ale czy na pewno?
Znany dietetyk ubolewa. Polacy jedzą go zbyt mało, a ma zbawienny wpływ na jelita i hamuje cukrzycę
Znany dietetyk ubolewa. Polacy jedzą go zbyt mało, a ma zbawienny wpływ na jelita i hamuje cukrzycę
Taką wodę piję w lecie. Cudownie oczyszcza organizm i poprawia samopoczucie
Taką wodę piję w lecie. Cudownie oczyszcza organizm i poprawia samopoczucie
Coraz chętniej te niepozorne listki dorzucamy do dań. Mało kto zastanawia się, jak wpływają na organizm
Coraz chętniej te niepozorne listki dorzucamy do dań. Mało kto zastanawia się, jak wpływają na organizm