Majeranek - właściwości i wykorzystanie w kuchni

Majeranek jest bardzo blisko spokrewniony z oregano. Z tego też względu bardzo często myli się ze sobą te przyprawy, choć różnią się one od siebie smakiem oraz zapachem. W czasach Cesarstwa Rzymskiego roślina uważana była za symbol miłości i używano jej nawet jako afrodyzjaku. W średniowieczu natomiast zielem dekorowano stroje biesiadników weselnych, by zapewnić młodej parze szczęście na nowej drodze życia. Przez pewien czas majerankiem przyprawiano również piwo, do momentu aż nie zaczęto w tym celu wykorzystywać używanego do dziś chmielu. Obecnie liście majeranku stanowią jeden z najpowszechniej używanych na świecie dodatków do wielu potraw. Roślina ta zdradza też liczna właściwości lecznicze.

Przyprawę znaną nam jako majeranek uzyskuje się z liści lebiodki majeranek (łac. Origanum majorana) – rośliny z rodziny jasnotowatych, porastającej dziko tereny Cypru oraz Turcji. Uprawy zioła spotkać można w wielu zakątach świata, w tym także w Polsce. Roślina preferuje nasłonecznione stanowiska z żyzną i wilgotną glebą. Nasiona majeranku nie należy zakopywać zbyt głęboko, ponieważ delikatne kiełki nie będą w stanie przebić się przez zbyt grubą warstwę ziemi. Ziele jest łatwe w utrzymaniu i nie wymaga szczególnej pielęgnacji. Warto jednak uchronić je przed niskimi temperaturami, ponieważ nie zalicza się do roślin mrozoodpornych.

Majeranek nie osiąga dużych rozmiarów – roślina rozrasta się do maksymalnie 50 centymetrów wysokości. Jej łodygi rosną dość gęsto i w całości pokryte są drobnymi jasnozielonymi listkami. Niewielkich rozmiarów kwiaty o barwie białej lub różowej kwitną od lipca aż do pierwszych jesiennych przymrozków. Ziele rodzi również beżowe owoce o charakterystycznym aromacie.

W sztuce kulinarnej wykorzystuje się zarówno świeże, jak i wysuszone liście majeranku. Przyprawa ta idealnie nadaje się do wielu rodzajów dań, szczególnie tych znanych jako ciężkostrawne. Ziele z pewnością warto dodać do potraw, które bazują na tłustych mięsach. Przykładem jest chociażby prawdziwa wojskowa grochówka, gotowana na kiełbasie oraz boczku. Przyprawa nada również delikatności innym zupom – np. fasolowej, żurkowi, pomidorowej czy kremowi z soczewicy. Oprócz tego ziele dodaje się do rozmaitych sosów. Szczególnie dobrze komponuje się ona z potrawami pomidorowymi (dlatego też znajduje często zastosowanie w kuchni włoskiej). Majerankiem dobrze jest również urozmaicić smak i aromat dań rybnych, potraw opartych na kapuście (np. bigosu), pasztetów, dresingów, sałatek czy nawet zwykłych ziemniaków. Często można spotkać się z określeniem majeranku jako „kiełbasianego zioła”. Roślina ta doskonale ubarwia smak domowych kiełbas i często dodawana
jest do tego typu wyrobów. Oprócz tego świetnie komponuje się z cielęciną, jagnięciną oraz drobiem.

• Grochówka
• Zupa fasolowa
• Duszona kapusta
• Żurek
• Zupa pomidorowa
• Pizza
• Sos bolognese
• Domowa kiełbasa
• Fasolka po bretońsku
• Gulasz paprykowy
• Grillowana karkówka

Majeranek może okazać się pomocny przy różnych dolegliwościach. Przede wszystkim poprawia on pracę układu trawiennego, dlatego zaleca się stosowanie ziela przy nieżycie żołądka, niestrawności i innych podobnych stanach chorobowych. Majeranek pobudza odpowiednie narządy do produkcji soku trawiennego, a także wpływa na prawidłową perystaltykę jelit. Oprócz tego roślinę warto wykorzystać przy przeziębieniu – napar z majeranku skutecznie rozgrzewa organizm oraz działa przeciwzapalnie. Roślina stanowi również cenny środek do walki z uciążliwym katarem. Dodatkowo ziele zaleca się przy bólach głowy, problemach z krążeniem oraz zapaleniu zatok.

Majeranek posiada oczywiście olejek eteryczny. Jego zawartość szacuje się od 0,5 do 3,5%. Olejek ten bogaty jest między innymi w borneol, terpineol, terpinen, terpinenol, alkohole i związki garbnikowe.

Majeranek znajduje również zastosowanie w przemyśle kosmetycznym – olejki zapachowe wykorzystuje się chociażby do produkcji perfum.

Wojciech Chentkiewicz