Bazylia - właściwości i zastosowanie popularnej rośliny

Bazylia pospolita (łac. Ocimum basilicum) to jednoroczna roślina z rodziny jasnotowatych, pochodząca prawdopodobnie z Afryki. Stosowana w medycynie oraz kuchni od najdawniejszych czasów – istnieją dowody świadczące o jej uprawie w przedhistorycznej Azji oraz starożytnym Egipcie. W Europie bazylia pojawiła się za czasów panowania Aleksandra Macedońskiego, a do Polski przywędrowała w XVI wieku. Nazwa zioła wywodzi się prawdopodobnie od greckiego słowa βασιλεύς (basileus), które oznacza „króla”. Przez wieki bazylia rozprzestrzeniła się po całym świecie i dziś stanowi jedno z najpopularniejszych ziół. Choć obecnie roślina ta niemalże nie rośnie dziko, skutecznie uprawia się ją w wielu krajach.

Bazylia pospolita to niewielkich rozmiarów krzew (osiągający maksymalnie 60 cm wysokości) o zielonych, charakterystycznie zaokrąglonych listkach. Kwitnie na przełomie lipca oraz sierpnia. Roślina cechuje się przyjemnym zapachem oraz smakiem (lekko słodkim). Zarówno liście, jak i pozostałe części zielone znajdują liczne zastosowania (w formie ususzonej oraz świeżej. Bazylia wytwarza również olejek eteryczny – gruczoły odpowiedzialne za jego produkcję znajdują się na spodzie listków. Ziele można uprawiać w warunkach domowych. Roślina lubi stanowiska dobrze nasłonecznione i osłonięte od wiatru. Skutecznie odstrasza ona owady i bywa traktowana jako krzew ozdobny.

Najważniejszą właściwością leczniczą bazylii jest jej korzystny wpływ na pracę układu trawiennego człowieka. Wspomaga ona proces wydzielania soku żołądkowego, dlatego też zaleca się jej spożycie np. podczas niestrawności. Oprócz tego bazylia działa rozkurczająco i kojąco, niweluje nadmiar gazów i pomaga przyswoić niektóre składniki odżywcze spożytych produktów. Ziele bogate jest w witaminy A, C i B5, wapń oraz magnez. Istnieje również przekonanie, że roślina ma działanie antydepresyjne, poprawia nastrój, a także dodaje energii do działania. Warto również wspomnieć o wydzielanym przez liście olejku eterycznym. Ten doskonale nadaje się do relaksujących kąpieli. Jego użycie zaleca się również w przypadku przeziębień oraz grypy, gdyż bazylia wykazuje działanie przeciwzapalne. Dodatkowo należy nadmienić, że roślina pomaga w zwalczaniu dolegliwości po zabiegach stomatologicznych, migren oraz ma dobry wpływ na kondycję skóry (dlatego też używa się jej do produkcji niektórych kosmetyków).

Doskonale znane jest zastosowanie bazylii w kuchni. Zioło to idealnie nadaje się do wielu potraw mięsnych oraz warzywnych. Świetnie komponuje się chociażby z pomidorami, stąd też stało się ono jednym z najbardziej charakterystycznych elementów dań włoskich i śródziemnomorskich w ogóle. Bazylia świetnie komponuje się z rozmaitymi sosami, pieczeniami, zupami oraz sałatkami (w tym niezwykle popularną sałatką Caprese)
. Ziele dodaje się również w niewielkiej ilości do deserów, a także wykorzystuje do dekoracji potraw. Warto pamiętać, by roślinę dodawać na końcu gotowania – dzięki temu nie zostanie zabity jej niepowtarzalny smak oraz aromat.

• Spaghetti Bolognese
• Lasagne
• Sałatka Caprese
• Krem z dyni
• Spaghetti Carbonara
• Pizza
• Zapiekanki makaronowe i ziemniaczane
• Dania rybne
• Faszerowane pomidory lub papryki
• Zupa pomidorowa

Bazylia bywała w przeszłości uważana jako afrodyzjak dla kobiet i wierzono, że potrafi ona korzystnie wpłynąć na płodność. To zresztą niejedyne moce przypisywane tej zielonej roślinie. W Indiach ziele to poświęcone jest nawet bogu Winszu i Krysznie. Co więcej, w hinduskich sądach na bazylię składano przysięgi! W Haiti natomiast roślina została poświęcona bogini miłości Erzulie. Nie brak również odniesień do bazylii w kulturze chrześcijańskiej – według apokryfów to właśnie ta roślina wyrosła w pobliżu grobu Jezusa Chrystusa po jego zmartwychwstaniu.

Istnieje przekonanie, że warto mieć w swoim portfelu listek bazylii. Ma to rzekomo zapewnić dostatek oraz przyciągać do nas pieniądze.

Wojciech Chentkiewicz