Spanakopita – szpinakowa pyszność z greckich wysp

Grecka kuchnia od dawna cieszy się wielkim uznaniem na całym świecie. Nic dziwnego, gdyż tutejsze specjały zachwycają bogactwem smaków i aromatów, a przy tym są zwykle łatwe do przygotowania. Najlepszy przykład to spanakopita, czyli lekko pikantna przekąska z ciasta filo przekładanego farszem na bazie szpinaku oraz sera feta. Można ją znaleźć w menu wielu greckich restauracji, a także niemal we wszystkich piekarniach czy delikatesach.

Specjał jest popularny w każdym zakątku Grecji, choć za najsmaczniejszą uznaje się spanakopitę pochodzącą z Epiru, górzystej krainy nad Morzem Jońskim. Istnieje wiele wersji tej potrawy, np. postna, w farszu której nie pojawiają się jajka czy produkty mleczne. Szpinak bywa też zastępowany innymi warzywami, m.in. porem, szczawiem czy botwinką.

Jak przygotować klasyczną spanakopitę?

Podobnie jak w przypadku innych greckich przysmaków, tajemnicą niepowtarzalnego smaku spanakopity są dobrej jakości składniki. Przygotowując się do przyrządzenia potrawy warto postarać się o świeży szpinak, najlepiej pochodzący ze sprawdzonych upraw (w liściach tej rośliny kumuluje się wyjątkowo dużo szkodliwych dla zdrowia pestycydów, które trudno usunąć pobieżnym myciem).

To warzywo o dużych walorach odżywczych. Dostarcza potężnej dawki dobroczynnego żelaza (pomaga walczyć z anemią), potasu, wapnia i witamin: C, E, K, B1, B2 czy B6. Obecny w nim chlorofil unieszkodliwia toksyny oraz oczyszcza wątrobę i nerki, natomiast koenzym Q10 zwiększa siłę mięśni (w tym sercowego), a także zapobiega hiperlipidemii (zaburzeniom poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi).

Zielone liście pomagają kontrolować masę ciała – są nie tylko niskokaloryczne (100 g dostarcza zaledwie 23 kcal), ale zawierają też tylakoid – związek hamujący trawienie tłuszczów i redukujący apetyt oraz zwiększający efektywność odchudzania.

Dzięki wysokiej zawartości karotenoidów, czyli silnych przeciwutleniaczy, szpinak wykazuje działanie przeciwnowotworowe, chroni przed chorobami układu krążenia i przeciwdziała problemom ze wzrokiem (łagodzi objawy tzw. zespołu suchego oka, zapobiega kurzej ślepocie, zaćmie czy zwyrodnieniu plamki żółtej).

W składzie spinakopity nie może też zabraknąć fety, czyli lekko pikantnego sera wyrabianego z mleka owczego, z ewentualnym dodatkiem koziego. Przed zakupem warto sprawdzić skład produktu. W naszych sklepach przeważają bowiem rodzime wyroby "fetopodobne", wytwarzane z mleka krowiego, różniące się od greckiego oryginału konsystencją, smakiem i aromatem.

Do przygotowania tradycyjnej spinakopity niezbędne jest ciasto filo, dostępne także w Polsce. W tym wypadku też należy sprawdzić informacje zamieszczone na etykiecie, ponieważ skład tego typu wyrobów często nie ogranicza się tylko do wody, mąki i soli, ale bywa wzbogacany rozmaitymi emulgatorami, regulatorami kwasowości czy substancjami konserwującymi. Im mniej takich dodatków, tym lepiej.

Zaczynamy od przygotowania farszu. Na oliwie podsmażamy drobno posiekane szalotki (2-3 sztuki), a gdy się zeszklą dodajemy opłukane liście szpinaku (400-500 g). Smażymy przez kilka minut, aż zmiękną, w międzyczasie dodając przeciśnięty przez praskę czosnek (3-4 ząbki). Odstawiamy do ostygnięcia.

Do przestudzonego szpinaku dodajemy rozkruszoną fetę (400 g), niekiedy farsz wzbogaca się także delikatniejszym w smaku serem twarożkowym, np. ricottą (200-300 g). Dokładamy surowe jajka (3) oraz posiekane, świeże zioła: koperek, pietruszkę, kolendrę, oregano (w zależności od tego, co lubimy). Doprawiamy solą i pieprzem, po czym wszystko dokładnie mieszamy.

Formę do tarty smarujemy roztopionym masłem, po czym wykładamy płatem ciasta filo. Pędzelkiem smarujemy go roztopionym masłem i układamy kolejny arkusz ciasta. Taką czynność powtarzamy z kolejnymi płatami (powinno być ich 7-8). Ich brzegi powinny wychodzić poza formę. Na środek wykładamy farsz, po czym brzegi ciasta zawijamy do środka, wierzch smarujemy masłem.

Spanakopitę umieszczamy w piekarniku nagrzanym do 190 st. Pieczemy około 40-45 minut, aż ciasto ładnie się zezłoci. Przysmak podajemy na gorąco lub po schłodzeniu.