Są zdrowe, ale niektórzy powinni ich unikać. Mogą nasilić problemy z jelitami i skórą

Z pojęciem histaminy dobrze zaznajomione są najczęściej osoby cierpiące na różnego typu alergie. Alergia na pyłki, roztocza kurzu domowego czy alergia pokarmowa skłania w takim wypadku po sięgnięcie po leki przeciwhistaminowe. Te zawierają substancję czynną, np. w formie cetyryzyny, która działając antyhistaminowo redukuje jednocześnie nieprzyjemne objawy alergii. Moglibyśmy zatem uznać, że histamina to prawdziwy "złoczyńca". A jednak tak do końca nie jest.

Histamina to substancja naturalnie występująca w ludzkim organizmie. Do jej podstawowych funkcji zalicza się m.in. regulowanie napięcia mięśni gładkich, współkontrolę w kurczeniu się i rozszerzaniu naczyń krwionośnych, oddziaływanie na ciśnienie krwi, stymulowanie wydzielania kwasów żołądkowych, a także wpływ na proces gojenia się ran. To bardzo pożyteczny związek biologiczny, który jednak (występując w nadmiarze) może okazać się dla nas toksyczny.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Objawy nietolerancji histaminy

Objawy towarzyszące nietolerancji histaminy mogą być nieswoiste lub też mogą sugerować występowanie innych chorób. Stąd też tak ważna jest nie tylko diagnostyka, ale i wnikliwa obserwacja własnego organizmu, w tym naszych reakcji po spożyciu konkretnych pokarmów.

Jeśli zatem zastanawiamy się, czy przyczyną naszego kiepskiego samopoczucia jest nietolerancja histaminy, sprawdźmy, czy wykazujemy któryś z poniższych objawów:

• swędzenie skóry, pokrzywka, pokrzywka przewlekła,
• wypryski skórne, egzema,
• oblewanie się rumieńcem,
• uderzenia gorąca, oblewanie się potem,
• obrzęki,
• refluks,
• biegunki,
• zaparcia,
• bóle brzucha, wzdęcia,
• bóle głowy, zawroty głowy,
• niskie ciśnienie krwi,
• przyspieszone bicie serca,
• podrażnione oczy,
• zatkany nos,
• nadmiar wydzielin wywołujący konieczność odchrząkiwania,
• astma,
• swędzenie ust, języka, gardła,
• stałe uczucie zmęczenia,
• stany lękowe, niepokój, drażliwość.

Skąd u mnie nietolerancja histaminy?

Szacuje się, że ok. 1 proc. światowej populacji dorosłych wykazuje nietolerancję histaminy. Szacunki prezentują się jednak nieco inaczej, gdy weźmiemy pod uwagę konkretne dolegliwości towarzyszące reakcji organizmu na nadmiar tej substancji. I tak na przykład wśród osób cierpiących na migreny ponad 80 proc. wykazywało nietolerancję histaminy, a w przypadku osób cierpiących na dolegliwości jelitowe było to ponad 30 proc.

Skąd jednak bierze się owa nietolerancja? Eksperci wskazują tutaj przyczyny leżące przede wszystkim w uwarunkowaniach genetycznych, ale także mogą to być:

• zaburzenia mikrobiomu jelitowego,
• przyjmowane leki,
• choroby jelit,
• przewlekłe infekcje,
• alergie (nietoleracja histaminy może dodatkowo stymulować alergię lub pogarszać jej przebieg),
• żywność bogata w histaminę.

Dla zachowania zdrowia i równowagi organizmu natura wyposażyła nas w enzym DAO (diaminooksydaza), który odpowiedzialny jest za degradację histaminy. W przypadku nadmiaru substancji dochodzi do jej rozkładu i organizm pozostaje w stanie homeostazy. Problemy zaczynają się w sytuacji, gdy pojawia się deficyt DAO. Stąd też u pacjentów, u których podejrzewa się nietolerancję histaminy rekomenduje się oznaczenie stężenia histaminy w osoczu oraz osoczowej aktywności DAO.

Dieta niskohistaminowa, czyli co jeść, a co wykluczyć?

Tutaj warto wspomnieć, że do nietolerancji histaminy, czy też wystąpienia reakcji alergicznej może dojść w wyniku "przedawkowania" histaminy, ale też w sytuacji, gdy sięgniemy po tzw. "zapalnik". Tego typu czynniki fachowo nazywane są kofaktorami i stanowią substancje przyspieszające przebieg różnych reakcji chemicznych. W przypadku nietolerancji histaminy będą to m.in. alkohol, stres, wybrane leki, a nawet intensywny wysiłek fizyczny.

Jak dowodzą wyniki badań, postępowaniem przynoszącym satysfakcjonujące rezultaty w eliminowaniu nieprzyjemnych objawów towarzyszących nietolerancji histaminy jest stosowanie odpowiedniej diety (czasem w procesie leczenia sięga się również po suplementację enzymem DAO). Złagodzenie objawów i potencjalne podniesienie wartości DAO w surowicy występuje z reguły po ok. 2 miesiącach. Jak łatwo się domyślić, konieczna będzie tutaj dieta oparta na składnikach o niskiej zawartości histaminy, a wykluczająca (najczęściej tylko czasowo) produkty obfitujące w ową substancję.

Jako że postępowanie tego typu zaliczane jest do diet eliminacyjnych, zawsze warto zmieniać sposób odżywania pod czujnym okiem dietetyka i w porozumieniu z lekarzem. Na pewno pomocne tutaj będą wszelkie "ściągi", czyli książki czy aplikacje, które podpowiedzą nam, jakich pokarmów unikać, a jakie będą dla nas w pełni bezpieczne.

Dieta niskohistaminowa wyklucza przede wszystkim:

• produkty zawierające sztuczne składniki, barwniki, konserwanty,
• warzywa konserwowe, fermentowane, kiszone,
• pomidory, paprykę, awokado, bakłażany, czerwoną fasolę, szpinak,
• przejrzałe i suszone owoce,
• cytrusy, kiwi, truskawki, ananasy,
• dojrzewające sery i wędliny,
• orzechy (za wyjątkiem orzechów makadamia, o ile są dobrze tolerowane),
• pszenicę, żyto, grykę,
• owoce morza, wybrane lub wszystkie ryby,
• wędzone ryby, sery i przetwory mięsne,
• soję, sos sojowy, drożdże, ocet, czekoladę, kakao, sztuczne słodziki,
• alkohol.

Mogłoby się wydawać, że produktów o niskiej zawartości histaminy pozostaje nam niewiele. Na szczęście jest zupełnie inaczej. Ważne jedynie, aby w przeciwzapalnej diecie niskohistaminowej uwzględnić dodatkowo indywidualne nietolerancje pokarmowe i indywidualne reakcje na jedzenie. Może bowiem okazać się, że "bezpieczne" pod względem histaminy kozie mleko, kokos czy też marchew nam po prostu nie służą.

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.