Orkisz, samopsza czy durum? Czym się różnią od siebie odmiany pszenicy?

Na świecie uprawianych jest około 30 różnych rodzajów pszenicy.

W Polsce najpopularniejszymi odmianami są:

• pszenica orkisz – odmiana do niedawna zapomniana, dziś przeżywa swój renesans; orkisz zawiera lekkostrawne białko, a także gluten, lepiej przyswajalny niż w przypadku innych odmian;
• pszenica płaskura – odmiana wyróżniająca się wysoką zawartością błonnika, dzięki czemu nadaje się do produkcji makaronów, choć w tym celu używana jest rzadziej niż pszenica durum; z płaskury w niektórych krajach wyrabia się także chleb,
• pszenica zwyczajna – jedno z podstawowych zbóż; wytwarza się z niej mąkę, a także kaszę mannę i kasze perłową; dzięki powszechności pszenicy zwyczajnej, pozyskiwana z niej skrobia znajduje zastosowanie w medycynie, a otręby w dietetyce,
• pszenica samopsza – odmiana oprócz glutenu i białka zawiera również nieobecne w innych gatunkach aminokwasy (tyrozynę, metioninę, fenyloalaninę i izoleucynę), które wpływają pozytywnie na układ nerwowy. Wspomniane aminokwasy mają charakter egzogenny, co oznacza, że mogą być dostarczane tylko w pożywieniu, bo organizm nie jest w stanie wytworzyć ich samodzielnie;
• pszenica durum – obok pszenicy zwyczajnej jest najpopularniejszą odmianą; dzięki wysokiej zawartości glutenu wykorzystywana jest do produkcji makaronu, nadaje mu bursztynowy kolor i sprawia, że makaron jest sprężysty i niezbyt kleisty; ziarna pszenicy durum mielone są na kuskus, podstawowy produkt handlowy północnej Afryki.

Ziarniaki pszenicy są cennym źródłem skrobi, białka i glutenu, pod tym względem daleko wyprzedzają inne zboża. Ponadto, obecne są w nich związki mineralne sodu, siarki, fosforu, wapnia, magnezu, potasu i żelaza. Pszenica bogata jest także w estrogeny, karoten, tokoferol, a także witaminy B1, B2, D, E, K i PP.

Spożywanie kiełków pszenicy poprawia pracę serca i hamuje proces starzenia się organizmu. Olej z kiełków pszenicy zawiera cenny tłuszcz wzbogacony w witaminy, związki mineralne, fitosterole, enzymy, lecytyny oraz karoteny. Dlatego ma pozytywny wpływ na regenerację zmęczonej i zniszczonej skóry, uelastycznia ją, nawilża i wygładza. Olej z kiełków pszenicy chroni przed odwodnieniem, usuwa wolne rodniki i wspomaga skórę, która narażona jest na szkodliwe działanie światła.

Pszenica to zboże, z którego najczęściej wyrabia się chleb. Jest bazą dla wielu produktów, takich jak mąki, kasze, makaron, płatki. Wytwarza się z niego również alkohol i skrobię.

Pszenica znalazła zastosowanie także w kosmetyce. Olej z kiełków pszenicy jest cennym surowcem w produkcji kosmetyków do pielęgnacji skóry, włosów i paznokci. Z racji tego, że olej ten jest dość tłusty, występuje najczęściej w towarzystwie innych olejków – migdałowego, kokosowego lub olejku jojoba.

Poza tym, tłuszcz zawarty w zarodkach pszenicy wspiera leczenie chromania przestankowego, podagry i ropni, a skrobia pszeniczna używana jest do produkcji maści i zasypek.

Płatki pszenne,w kosmetyce naturalnej, wykorzystywane są do wyrobu maseczek i peelingów.