Naturalne sposoby na odporność

Jeżówka purpurowa Echinacea purpurea, zawiera szereg biologicznie czynnych związków takich jak: alkamidy, kwas kawowy, olejki eteryczne, flawonoidy, fenolokwasy, poliacetyleny i polisacharydy. Do naparów jako surowiec farmaceutyczny wykorzystuje się ziele, pochodzące z 2-3- letnich upraw. Roślina ta pobudza działanie układu odpornościowego, nasila proces fagocytozy, wykazuje działanie bakteriobójcze, pobudza białe ciałka krwi do wydzielania substancji przeciwwirusowych (interferonów). Ze względu na specyficzny sposób aktywowania układu odpornościowego ważne jest dozowanie jeżówki, mianowicie podajemy ją przez 7 dni, po czym odstawiamy na kolejne 21 dni. Taką kurację należy powtórzyć minimum 3 razy. Najlepiej rozpocząć już w połowie sierpnia, tak by zdążyć przygotować organizm, zanim pojawią się pierwsze jesienne infekcje.

Aloes Aloe vera, od najdawniejszych czasów był uznawany za roślinę wybitnie leczniczą. W egipskich hieroglifach nazywano ją "krwią bogów" lub "rośliną nieśmiertelności". Do obecnych czasów, naukowcom udało się wyodrębnić ponad 200 substancji wchodzących w skład aloesu. Doniesienia o każdym kolejnym składniku poszerzają zakres jego stosowania. Warto jednak zauważyć, że nie tyle chodzi o pojedyncze substancje, lecz o ich kombinację i wspólne wspomaganie działania. Do najbardziej istotnych dla układu immunologicznego należą: aloweroza, acemannan - mukopolisacharydy wzmacniające odporność, pobudzające do pracy przeciwciała, makrofagi oraz tzw. komórki NK; aminokwasy, w tym lizyna – podstawowy budulec obecnych we krwi przeciwciał, enzymy, kwasy tłuszczowe, witaminy zwiększające odporność oraz wzmacniające organizm, w tym wit. C, E, prowitamina A, kwas foliowy, witaminy z grupy B oraz karoten, biotyna, cholina i betakaroten, minerały i pierwiastki śladowe – niezbędne do wspierania organizmu w walce z chorobami. Szczególnie ważne w tym procesie: cynk, miedź, żelazo i selen – wszystkie one są w soku aloesowym.

Do dyspozycji mamy kilka form podania aloesu. W sklepach zielarskich można dostać kapsułki z proszkowanym aloesem lub żel do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego. Jednak ze względu na aktywność poszczególnych składników, najpopularniejszym i najbardziej polecanym jest opisany wyżej sok. Należy pić go na czczo 50 ml lub jako ostatni pokarm przed pójściem spać.

Aloes świetnie komponuje się z innymi produktami zdrowotnymi, w tym z miodem. Jego cierpki smak można wspaniale złagodzić, tworząc mieszankę aloesowo-miodową, dodawaną np. do twarożku, jogurtu czy jako polewa do naleśników. Jest to niezwykle ważne, gdyż miód i produkty pszczele silnie oddziałują na układ odpornościowy, wzmacniając jego funkcjonowanie. Skuteczność tej mieszanki była wzmiankowana w starych brazylijskich księgach, a współczesna nauka potwierdziła efekty jej stosowania.

Miód i produkty pszczele (mleczko, propolis, pyłek) działają bakteriobójczo, przeciwzapalnie i wzmacniająco. Podstawowymi składnikami miodu są cukry (75-79 proc.), które zaopatrują organizm w energię. Najważniejsze z nich to glukoza, fruktoza, maltoza oraz sacharoza. Kolejne dobroczynne składniki miodu to aminokwasy oraz składniki mineralne – mikro- i makroelementy. Badania wykazały także obecność witamin, enzymów, związków aromatycznych, substancji żółciowych oraz licznych substancji antybiotycznych (inhibiny), o działaniu przeciwbakteryjnym. Pozostałe produkty pracy pszczół są równie silnym środkiem pobudzania układu odpornościowego. Propolis w postaci nalewki lub aerozolu aktywuje organizm do samoobrony oraz działa przeciwwirusowo. Mleczko pszczele oraz pyłek dostarczają do organizmu wysokowartościowe substancje białkowe, witaminy i składniki mineralne. Zawartość białka jest w nich wyższa niż w miodzie. Białka pyłków składają się w znacznej mierze z aminokwasów egzogennych, czyli takich, jakie muszą być dostarczane z pożywieniem, a są nie do zastąpienia w diecie osoby zmagającej się z infekcjami.

Dzika róża Rosa canina, opisywana szeroko na łamach tego czasopisma, jest rośliną mającą szereg cech, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Jest niezwykle bogata w bioflawonoidy, witaminę C (w niektórych owocach jej zawartość może dochodzić do 6 proc.), garbniki, kwasy organiczne, karoteny oraz pektyny. Obecne w surowcu flawonoidy i pektyny prawdopodobnie ochraniają witaminę C przed utlenieniem, stąd możliwe jest jej lepsze wykorzystanie przez organizm. Surowcem jest cały kwiat róży, a sposób jego podania niezwykle szeroki. Znane są odwary i napary z kwiatów, nalewki, octy, miody, a także niezwykle aromatyczny olejek różany.

Malina Rubus idaeus L., jest owocem goszczącym niemal w każdym domu. Nie każdy jednak wie, jak niezwykły jest to dar natury. Podstawowym surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest owoc i sok. Zawierają one antocyjany, kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy, askorbowy i salicylowy), śluzy, pektyny, cukry oraz zespół witamin i soli mineralnych. Suszone owoce i sok są stosowane napotnie i przeciwgorączkowo. Sok malinowy jest poprawia smak leków, dodaje się go też do syropów podawanych w przeziębieniu. Specjalnym gatunkiem maliny o wyjątkowym znaczeniu przeciwgrypowym i przeciwszkorbutowym jest malina moroszka, objęta w Polsce całkowitą ochroną.

Lipa Tilia cordata, jest znana w lecznictwie od bardzo dawna. Podobnie jak lipa szerokolistna, dostarcza kwiatostanu, zaliczanego do grup surowców flawonoidowych, choć zawiera także wiele śluzów i olejków. Szczególnie ważny jest tilirozyd działający przeciwzapalnie. Kwiat lipy wykorzystywany jest napotnie, w schorzeniach górnych dróg oddechowych z podwyższoną temperaturą. Inne zastosowanie lipy to także działanie śluzowo – powlekające. Ze względu na sporą zawartość olejków, w tym występujących tam związków terpenowych i eugenolu, lipa ma właściwości uspokajające i nasenne, co zdecydowanie wspomaga funkcjonowanie układu immunologicznego.

Czosnek pospolity Allium sativum L., to ważna roślina o znaczeniu spożywczym i leczniczym. Jest niezwykle bogata w wiele substancji, lecz na szczególną uwagę zasługuje olejek eteryczny zawierający związek siarkowy alliinę. Po rozdrobnieniu, pod wpływem enzymów, powstaje z niej allicyna o charakterystycznym zapachu. Czosnek zapobiega powstawaniu bakterii gnilnych i fermentacyjnych, obniża ciśnienie krwi, odtruwa organizm, wykazuje działanie przeciwgrzybicze. Jest jedną z najsilniejszych roślin leczniczych o właściwościach niemal antybiotycznych (dzięki garlicynie). Najbardziej skuteczny jest spożywany świeży, a jego ostry i niezbyt przyjemny zapach może być neutralizowany przez spożywanie liści pietruszki, kopru, selera lub picie czerwonego wina. Z pewnością ta ostatnia możliwość zyska sobie wielu zwolenników, szczególnie że właśnie w czerwonym winie znajdują się także substancje wspomagające działanie serca oraz układu odpornościowego.

Cebula zwyczajna Allium cepa L., podobnie jak czosnek uważana jest za warzywo zdrowia i długowieczności. Główną substancją czynną jest olejek eteryczny, zawierający związki siarki podobne do tych z czosnku. Cebula poza wieloma innymi efektami działa dezynfekująco, znosi nadmierną fermentację, działa przeciwbakteryjnie w infekcjach jamy ustnej oraz schorzeń górnych dróg oddechowych. Tamponada do nosa, nasączona niewielką ilością świeżego soku z cebuli jest skuteczna przy leczeniu przeziębiania i grypy. Podobnie codzienne zażywanie syropu z cebuli nie tylko pomaga w leczeniu, ale też jest wspaniałym środkiem profilaktycznym.

Bez czarny_ Sambucus nigra L._ to popularny krzew sadzony wokół domów i w parkach. Lubi stanowiska ruderalne, stąd znajdziemy go na resztkach murów, rozpadlinach starych domów czy gruzach. Właściwości lecznicze i wzmacniające układ odpornościowy mają kwiaty i owoce bzu. Kwiaty zawierają znaczne ilości flawonoidów (w tym rutynę, kwercytynę i kemferol), kwasy organiczne, fenolokwasy, znaczne ilości soli mineralnych, nieco olejków eterycznych, śluzów i garbników. Dzięki temu stosowane są napotnie, moczopędnie, przeciwgorączkowo oraz zmniejszają przepuszczalność naczyń włosowatych. Są polecane w chorobach z przeziębienia, grypie, stanach gorączkowych. Napary z kwiatów stosuje się także do płukania jamy ustnej i gardła w przypadku infekcji, chrypki lub pieczenia. Natomiast owoce bzu czarnego dodatkowo mają sporo witaminy C, witamin z grupy B, a także cukry i pektyny. Niestety, ze względu na występowanie toksycznych związków cyjanogennych nie wolno spożywać świeżych owoców bzu. W zamian przygotowuje się z nich powidła, dżemy i soki, stosowane z powodzeniem jako produkty chroniące przed chorobami lub wspomagające leczenie infekcji.

Omawiając rośliny podnoszące działanie układu odpornościowego, nie sposób pominąć jednego z najnowszych odkryć fitoterapii, czyli czystka Cistus incanus. Choć roślina od dawien dawna (źródła mówią już o czasach starożytnych) znana jest jako lecznicza, w Polsce stała się popularna zaledwie kilka lat temu. Jest to krzew, pochodzący z obszaru śródziemnomorskiego, wybrzeży Morza Czarnego oraz Kaukazu. Z gruczołków na liściach i młodych pędach uzyskuje się aromatyczne żywice oraz olejki eteryczne. W dawnych czasach stosowano je jako kadzidła do odkażania powietrza w zamkniętych pomieszczeniach, głównie w świątyniach.

Silne działanie dezynfekujące żywic oraz wysoko aktywnych biologicznie polifenoli (w tym flawonoidów) jest szczególnie wykorzystywane podczas pobudzania układu odpornościowego. Badania pokazują także szerokie działanie antybiotyczne czystka w zakresie przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybicznym i przeciwwirusowym. Hamuje rozwój wirusów grypy, opryszczki i półpaśca. Obecnie trwają prace mające potwierdzić skuteczność czystka w zakresie terapii przeciwnowotworowych (szczególnie nowotworów skóry oraz nowotworów hormonozależnych). Czystek przyjmuje się jako napar, kapsułki lub w postaci sproszkowanej.

Wiele autorytetów zielarskich jako rośliny wspomagające układ odpornościowy podaje także szałwię, arcydzięgiel, wiązówkę, korę wierzby, ziele pokrzywy czy owoc berberysu. Każde z tych ziół faktycznie posiada składniki wspomagające aktywność immunologiczną organizmu. Niemniej należy pamiętać o zwiększonym ryzyku interakcji, których liczba może wzrastać wraz z liczbą składników występujących w mieszance. Dlatego też sugeruje się bazowanie na mniejszej ale lepiej sprawdzonej recepturze. Zresztą każdy z nas najlepiej wspomina domowe, babcine metody pozwalające ustrzec się grypy i przeziębienia. I do nich z pewnością wciąż warto wracać!

Autor: Joanna Nestorowicz-Kiegiel

Więcej przeczytasz w magazynie www.mojaharmoniazycia.pl

Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl