Napoje energetyzujące - pić czy nie pić, oto jest pytanie
Napoje energetyzujące, czyli tzw. energetyki, pojawiły się na amerykańskich sklepowych półkach w 1949 roku. W Europie znalazły się prawie 30 lat później, a swoją popularność zyskały pod koniec lat 80-tych. Co takiego mają w sobie te produkty, że od lat wzbudzają sprzeczne emocje zarówno wśród zwykłych konsumentów, jak i naukowców.
Skład napojów energetyzujących
Co ciekawe, bez względu na to, czy mamy do czynienia z tanimi energetykami, czy napojami z tzw. wyższej półki, mają one bardzo często podobny do siebie skład. Na ich cenę z reguły ma wpływ marka i jej popularność. Jakie składniki są obecne w większości napojów energetyzujących?
Na pewno nie znajdziemy w nich tłuszczów i białek. Z kolei z węglowodanów znajduje się w nich tylko glukoza, której ilość jednak wcale nie ma większego wpływu na pobudzenie organizmu. Podstawę tego rodzaju produktów stanowią: kofeina, tauryna oraz syntetyczne witaminy z grupy B. I to właśnie te składniki odpowiadają za stymulujące działanie napojów energetycznych.
Dodatkowo w składzie energetyków możemy znaleźć pobudzające substancje roślinne, takie jak żeń-szeń czy guarana. Same składniki nie są w żaden sposób niebezpieczne dla ludzkiego organizmu, a nawet mogą mieć na niego bardzo pozytywny wpływ. Wątpliwe stają się jednak proporcje, w jakich znajdują się one w energetykach.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Zapomnij o kawie z mlekiem. Najdziwniejsze dodatki do kawy
Maksymalna dzienna dawka kofeiny w diecie zdrowego dorosłego człowieka nie powinna przekraczać 400 mg, podczas gdy w jednej porcji napoju energetyzującego znajduje się nawet ok. 160 mg kofeiny. Z kolei ilość witamin z grupy B obecna w tego rodzaju produktach przekracza nawet kilkudziesięciokrotnie dopuszczalną dzienną ich dawkę.
Poza wyżej wymienionymi składnikami energetyki zawierają bardzo często liczne barwniki, aromaty, regulatory kwasowości i dodatkowe substancje słodzące i konserwujące. Zagęszczenie sztucznych komponentów oczywiście nie wpływa pozytywnie na zdrowotne właściwości produktu.
Zalety napojów energetyzujących
Najważniejszą zaletą napojów energetyzujących jest ich pobudzające działanie, które na dodatek objawia się błyskawicznie.
Organizm otrzymuje dużą dawkę energii, którą w łatwy i szybki sposób przyswaja. Oddziałuje ona przede wszystkim na kondycję psychiczną. Poprawia pamięć, koncentrację, zwiększa wydajność umysłową, metabolizm i produktywność, mobilizuje do działania, zmniejsza uczucie senności i niweluje zmęczenie.
Nic więc dziwnego, że chętnie sięgamy po nie po nieprzespanej nocy, wybierając się w daleką podróż samochodem lub w momencie spadku energii, gdy mamy świadomość, ile jeszcze zadań na nas czeka.
Wady napojów energetyzujących
Pozytywne działanie napojów energetyzujących jest stosunkowo krótkie, a potem następuje szybki i nagły spadek energii. Jeśli jednak potrzebowaliśmy "kopa" w konkretnej sytuacji, taki skutek nie byłby wcale bardzo uciążliwy. Umiarkowane, czyli sporadyczne, korzystanie z właściwości energetyków nie jest specjalnie groźne dla ludzkiego organizmu – szczególnie w przypadku zdrowych dorosłych osób. O wiele szkodliwsze jest częste picie tego rodzaju napojów.
Jeśli regularnie sięgamy po napoje energetyzujące, łatwo możemy się od nich uzależnić. Ich smak, dawka energii, dobre samopoczucie po ich zastosowaniu powodują, że sięgamy po nie częściej i w większych ilościach.
Adobe Stock Łatwo wtedy o przedawkowanie kofeiny, co może skutkować złym samopoczuciem, zawrotami głowy, wymiotami i drgawkami. Ponadto zbyt duże ilości pitych energetyków mogą powodować zaburzenia pracy serca, skoki ciśnienia tętniczego, odwodnienie, stany lękowe, bezsenność, a nawet utratę przytomności, problemy z oddychaniem, halucynacje czy zawał serca.
Kto nie powinien pić napojów energetyzujących?
Napoje energetyzujące nie powinny być spożywane przez dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią. Osoby starsze również powinny się ich wystrzegać. Ich działanie może być bardzo szkodliwe również dla cukrzyków, osób z problemami ciśnieniowymi, arytmią serca, miażdżycą, chorobą wieńcową. Pacjenci po zawale serca albo udarze mózgu również nie powinni pić tego rodzaju napojów.
Pod żadnym pozorem napojów energetyzujących nie można łączyć z alkoholem. Jeśli bierzemy na stałe jakieś leki, przed sięgnięciem po energetyki, powinniśmy skonsultować się z lekarzem.
Pamiętajmy, że napoje energetyzujące nie służą do zaspokajania pragnienia. Wręcz przeciwnie, należą do swego rodzaju żywności funkcjonalnej, której przedawkowanie może się naprawdę źle skończyć dla człowieka. Umiar i korzystanie z tego rodzaju produktów tylko w wyjątkowych sytuacjach jest dopuszczalne, a czasami nawet potrzebne.
