Mąka z topinamburu. Do czego się przyda?
Topinambur niezbyt często gości w polskiej kuchni, jeszcze rzadziej sięgamy po mąkę wytwarzaną z suszonych i sproszkowanych bulw tej rośliny. Szkoda, bo jest to produkt, który nie tylko nadaje przyjemnego smaku ciastom, plackom czy sosom, ale również dostarcza wielu wartościowych składników odżywczych, choćby cenionej inuliny.
Topinambur, czyli roślina spokrewniona ze słonecznikiem (nazywana zresztą słonecznikiem bulwiastym), pochodzi z Ameryki Północnej. Jego odkrycie zawdzięczamy francuskiemu podróżnikowi Samuelowi Champlainowi, który przeszedł do historii jako założyciel kanadyjskiego miasta Quebec.
Podczas pobytu wśród Indian z plemienia Topinamboore miał okazję skosztować ich przysmaku, czyli bulw o delikatnym, słodkawym smaku podobnym do karczochów. Zachwycony odkryciem Champlain przywiózł roślinę do Francji. Nad Sekwaną szybko stała się przysmakiem nazywanym "ziemną gruszką". Topinambur zyskał również dużą popularność w Anglii, gdzie do dziś nosi miano "jerozolimskiego karczocha" i jest chętnie wykorzystywany w kuchni.
Do Polski trafił w pierwszej połowie XVIII wieku. Nasi przodkowie doceniali smakowe i kulinarne walory topinamburu i chętnie go uprawiali. Jednak w 19. stuleciu został wyparty przez ziemniaka i zapomniany na dziesiątki lat. Ostatnio, wraz z upowszechnianiem zdrowego stylu życia i odżywiania, zaczyna znów wracać do łask. Coraz chętniej sięgamy bowiem po produkty o dużych wartościach odżywczych, a takim jest niewątpliwe mąka z suszonych i mielonych kłączy topinamburu.
Czym zastąpić tradycyjną mąkę?
Mąka z topinamburu – wartości odżywcze
Technologia przetwarzania topinamburu na mąkę pozwala zachować imponujące wartości odżywcze słonecznika bulwiastego, który jest m.in. jednym z najbogatszych źródeł inuliny – polisacharydu stanowiącego zapasowe cukry roślinne. To bardzo silny prebiotyk będący pożywką dla dobroczynnych bakterii jelitowych, które regulują pracę przewodu pokarmowego, poprawiają przyswajalność składników mineralnych (pozytywnie wpływają na absorpcję wapnia, magnezu, żelaza, miedzi czy cynku) oraz odgrywają istotną rolę w zapobieganiu różnym schorzeniom.
Poza działaniem prebiotycznym, badania naukowe wykazały również inne korzyści zdrowotne wynikające ze spożywania inuliny. Związek posiada m.in. właściwości hipolipemiczne, czyli zmniejsza stężenie lipidów, co ma duże znaczenie w profilaktyce i leczeniu chorób sercowo-naczyniowych.
Inulina charakteryzuje się niewielką kalorycznością (ok. 1,5 kcal/g) oraz niskim indeksem glikemicznym – po jej zjedzeniu wolniej podnosi się poziom cukru. Powinny to docenić zarówno osoby zmagające się cukrzycą, jak i będące na diecie odchudzającej.
Mąka z topinamburu jest również bardzo bogatym źródłem krzemu – minerału, który rzadko pojawia się w naszych posiłkach, dlatego większość Polaków cierpi na jego niedobór. Tymczasem zapewnia on zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci, a także utrzymuje w dobrym stanie naczynia krwionośne oraz chroni kości przed odwapnianiem i przyspiesza ich regenerację po urazach.
123RF Topinambur jest uznawany za jeden z najskuteczniejszych "czyścicieli" organizmu, nie tylko z metali ciężkich, ale także szkodliwych toksyn. Dostarcza solidnej dawki aminokwasów egzogennych, m.in. tryptofanu, biorącego udział w metabolizmie serotoniny, nieprzypadkowo zwanej "hormonem szczęścia", poprawiającej samopoczucie i zapewniającej zdrowy sen. Antystresowo działają również witaminy z grupy B, których nie brakuje w mące ze słonecznika bulwiastego.
Mąka z topinamburu – jak ją wykorzystać
Produkt sprawdza się zarówno w daniach słodkich, jak i słonych. Nadaje potrawom ciekawego, lekko orzechowego posmaku. Mąka z topinamburu jest zwykle wykorzystywana podczas przygotowywania ciast lub chleba, wypieki stają się wówczas bardziej pulchne. Warto ją jednak mieszać z innymi mąkami, lepiej pochłaniającymi wilgoć: pszenną, jęczmienną albo kokosową.
Zobacz też:
Produkt możemy wykorzystać do zagęszczania zup albo sosów. Mąka z topinamburu świetnie sprawdzi się podczas przygotowywania ciasta naleśnikowego, zarówno do dań słodkich (z dżemem lub twarogiem i rodzynkami), jak i wytrawnych, np. z pieczarkami i serem. Po zmiksowaniu jej z namoczonymi kilka godzin wcześniej daktylami, żółtkami i pestkami słonecznika uzyskamy masę, którą wystarczy uformować w kulki i upiec w piekarniku, by otrzymać pyszne i zdrowe ciastka.
Mąkę z topinamburu warto wykorzystać do przyrządzenia oryginalnych gnocchi. Dwa ugotowane ziemniaki mieszamy z dwoma surowymi jajkami, dodajemy szklankę mąki ryżowej i pół szklanki mąki z topinamburu oraz łyżeczkę soli, wyrabiamy na gładką masę, rozwałkowujemy i kroimy na małe kawałki, które wrzucamy do wrzącej wody i wyławiamy, gdy wypłyną na powierzchnię.