Liście chrzanu – dlaczego powinny zagościć w naszej kuchni

Choć jego łacińska nazwa oznacza roślinę rosnącą blisko morza, to dziki chrzan możemy spotkać w całej Polsce, m.in. na nieużytkach, torowiskach czy w przydrożnych rowach. Jest także powszechnie uprawiany, przede wszystkim dla zgrubiałego korzenia o intensywnym, ostrym smaku oraz aromacie. Po utarciu stanowi pyszny dodatek do potraw, zwłaszcza mięs, wykorzystuje się go także podczas wyrobu rozmaitych sosów, musztard i majonezów.

Liście chrzanu są zwykle traktowane jak niepotrzebny chwast. Przed wiekami cieszyły się jednak znacznie większym szacunkiem. Już w średniowieczu ceniono je za właściwości lecznicze i wykorzystywano m.in. do okładów łagodzących bóle reumatyczne. O walorach chrzanowych liści wspominała św. Hildegarda z Bingen, znana mistyczka i uzdrowicielka.

Ze względu na ich właściwości bakterio- i grzybobójcze nasi przodkowie chętnie zabezpieczali żywność przed zepsuciem zawijając w liście chrzanu wędliny czy masło. Wypiekano na nich również chleb, który dzięki temu nabierał aromatu i dłużej zachowywał świeżość. Chrzanowymi liśćmi wzbogacano marynaty oraz rozmaite zupy i polewki. Wykorzystywano je także jako… ochronę przed słońcem podczas prac w polu.

Podobnie jak korzeń chrzanu, również jego liście wykazują imponują wartości odżywcze. Są skarbnicą witamin z grupy B (łagodzą napięcie nerwowe, pozytywnie wpływają na nastrój, poprawiają sprawność intelektualną), a także kwasu askorbinowego, który wzmacnia odporność organizmu, ale również chroni przed szkodliwą aktywnością wolnych rodników, przyspieszających procesy starzenia oraz rozwój nowotworów czy chorób układu krążenia.

Za ostry smak chrzanowych liści odpowiada synigryna – glikozyd o silnych właściwościach antybiotycznych, grzybo- i bakteriobójczych, działający także rozgrzewająco, odkażająco i wykrztuśnie. Wspomaga układ trawienny, poprawia przemianę materii oraz pracę pęcherzyka żółciowego.

Liście chrzanu kryją solidną dawkę minerałów, m.in. potasu, wapnia i magnezu. Są bogatym źródłem siarki odgrywającej ważną rolę w procesach metabolicznych, regulującej poziom cukru we krwi, pomagającej usuwać toksyny, pozytywnie działającej na układ pokarmowy oraz wzrok (chroni oczy przed zaćmą) oraz niezbędnej do utrzymania dobrej kondycji skóry, włosów i paznokci.

Chrzanowe liście to bardzo wartościowy produkt spożywczy. Jak wykorzystać je w kuchni? Choćby dokładając do marynowanych ogórków, którym nadadzą aromatu i jędrności, a także przedłużą trwałość.

Jeśli pieczemy w domu chleb lub planujemy zacząć to robić, warto sięgnąć do tradycyjnych metod naszych przodków i wyłożyć formę wcześniej umytymi i wysuszonymi liśćmi chrzanu. Wzbogacą smak pieczywa oraz zapewnią mu pożądaną wilgotność.

Chrzanowe liście z powodzeniem zastąpią kapustę w gołąbkach. Przed nałożeniem farszu należy odciąć zgrubiałą łodygę, a następnie sparzyć liście przez 30 sekund we wrzącej wodzie i pozostawić na chwilę do odcieknięcia.

Z liści chrzanu przygotujemy ciekawą alternatywę dla klasycznego bazyliowego pesto – kilka łyżek zblanszowanych i posiekanych liści miksujemy na gładką masę z 2-3 ząbkami czosnku, posiekanymi orzeszkami piniowymi, startym parmezanem i oliwą z oliwek.

Liście chrzanu świetnie sprawdzają się również w rozmaitych sałatkach, np. z fetą, czerwoną papryką, ogórkiem, oliwkami oraz sosem z oliwy, musztardy i octu balsamicznego. Można je udusić na maśle, a następnie zaserwować jako dodatek do mięs czy placków. W chrzanowe liście warto zawinąć rybę przed grillowaniem.

Z liści chrzanu przyrządzimy także pyszne smarowidło do pieczywa. Wystarczy je umyć, osuszyć, a następnie drobno posiekać lub zmiksować, po czym utrzeć z miękkim masłem i doprawić solą.