Kmin rzymski (kumin) - właściwości i wykorzystanie w potrawach

Aromatyczny kmin rzymski wywodzi się ze wschodnich terenów położonych nad Morzem Śródziemnym. Wiele wskazuje na to, że kolebką przyprawy jest Egipt. Świadczyć może o tym chociażby fakt znalezienia ziaren tej rośliny wewnątrz najstarszych zachowanych piramid (m.in. w grobowcu faraona Tutenchamona). Prawdopodobnie przyprawa ta była używana przez starożytnych Egipcjan jako środek do mumifikacji zwłok. Niewielkie ilości kminu rzymskiego wydobyto również w archeologicznych wykopaliskach na terenie dzisiejszej Syrii. Wiadomo też, że kuminu używano w starożytnej Grecji i w Cesarstwie Rzymskim. W tym ostatnim zastosowanie przyprawy było na tyle intensywne, że przyjęła ona w polskim nazewnictwie epitet, który może błędnie wskazywać na jej włoski rodowód. Trudno jednoznacznie wskazać moment, w którym kumin przywędrował do Polski. Pewnie jest natomiast, że zyskuje on w ostatnim czasie na popularności i coraz częściej wykorzystuje się go do przysmaków przygotowywanych w naszych kuchniach.

Kmin rzymski – opis ogólny

Kmin rzymski (łac. Cuminum cyminum) to roślina jednoroczna z rodziny selerowatych, niewystępująca już w stanie dzikim. Jej największe uprawy spotkać można w Indiach, Chinach, Uzbekistanie, Turcji, Maroku, Syrii, Chile, Meksyku i niektórych krajach Europy Środkowej. Rzadko hoduje się go w Polsce ze względu na niską odporność na mrozy. Kmin rzymski (nazywany również kuminem, kminem egipskim lub kminem pluskwim) jest smukłą rośliną osiągającą około 30-40 cm długości. Wąską łodygę porastają cienkie listki przypominające igiełki. Kwiaty kminu są niewielkich rozmiarów i przybierają barwę białą lub różową. Wewnątrz owocu znajdują się nasionka (występujące pojedynczo lub w parach), które wykorzystuje się jako przyprawę oraz naturalny środek leczniczy. W sklepach można obecnie spotkać zarówno ususzone w całości łupiny, jak i ich wersję sproszkowaną. Co ciekawe, roślina kminu rzymskiego jest na tyle wątła, że nierzadko ugina się ona pod własnym ciężarem!

Właściwości medyczne kminu rzymskiego

Kumin wykazuje wiele właściwości leczniczych. Wszystko za sprawą zawartych w nasionach rośliny olejków eterycznych oraz witamin (m.in. C i E) i innych korzystnych dla naszego zdrowia pierwiastków (żelazo, fosfor, wapń i mangan). Kmin rzymski działa przeciwzapalnie i przeciwwirusowo. Przyprawę warto zatem spożywać w większych ilościach np. w czasie przeziębienia lub grypy. Ziarna kuminu łagodzą również chrypki i stany zapalne gardła. Oprócz tego kmin ma korzystny wpływ na pracę układu trawiennego – likwiduje wzdęcia i kolki, działa wiatropędnie, zatrzymuje biegunki, niweluje niestrawność oraz poranne mdłości. Wykazano także, że przyprawa ma dobry wpływ na budowę żył, zmniejsza ryzyko zawału i działa korzystnie na układ oddechowy. Kmin rzymski zdradza też działanie moczopędne. Warto dodać, że nasiona kuminu stosowane są w ziołolecznictwie do oczyszczenia organizmu z toksyn, polepszenia apetytu, a także do usystematyzowania cyklu miesiączkowego u kobiet. Uważa się także, ze przyprawa korzystnie wpływ na nasz
nastrój i działa relaksująco.

Zastosowanie kminu rzymskiego w kuchni

Kmin rzymski charakteryzuje się ostrym smakiem i bardzo intensywnym, nieco drażniącym nos zapachem. Jako dodatek ziarna rośliny znajdują zastosowanie przede wszystkim w tradycjach kulinarnych krajów, w których jest uprawiana na szeroką skalę. (np. Indii, Chile, Meksyku czy Chin). Kumin należy między innymi do podstawowych składników popularniej przyprawy curry i nie powinno go zabraknąć w daniach opartych na tej mieszance. Kmin stanowi również ważny dodatek do takich egzotycznych dań, jak chociażby tradycyjny pilaw lub meksykańskie tortille z mięsem. Dobrze skomponuje się on również z potrawami europejskimi – szczególnie o portugalskim i hiszpańskim rodowodzie. Przyprawa Kumin sprawdzi się także jako dodatek do ciemnych gulaszowych sosów, ryb, dań drobiowych, zup, sałatek, marynat i wielu
innych. Szczypta przyprawy znajduje się też w serach (np. holenderskim „Leydenie”) oraz likierach alkoholowych (słynny niemiecki Kummel).

Do czego warto dodać kmin rzymski?

• Pilaw warzywny
• Tortille z mięsem
• Enchiladas
• Hummus
• Gulasz wieprzowy
• Spaghetti bolognese
• Kiszona kapusta
• Chilli con carne
• Kummel

Czy wiesz, że…?

Kmin rzymski zaliczany jest do roślin biblijnych – wzmianki o przyprawie pojawia się kilkukrotnie w Piśmie Świętym, w tym również w Ewangelii według św. Mateusza. Kumin jest symbolem chciwości. Znany z takiego usposobienia rzymski cesarz Marek Aureliusz uzyskał z tego powodu przydomek Cuminus.

Wojciech Chentkiewicz