Borówka brusznica – zastosowanie, właściwości, działania niepożądane

Borówka brusznica rośnie na terenie całej Polski w borach sosnowych i świerkowych, ale też na obszarach objętych przez podmokłe torfowiska i wrzosowiska. Znana jest głównie jako „borówka” lub „borówka czerwona”. Brusznica jest łatwa do zbierania, ponieważ jej owoce są twarde, nie rozpadają się i nie brudzą rąk, co może być problematyczne w przypadku borówki czarnej. Gałązki borówki brusznicy są przez niektórych używane jako ozdoba koszyków wielkanocnych.

Owoce borówki brusznicy wyglądem przypominają żurawinę. Są czerwone, drobne, kuliste i mają cierpki smak, dlatego często używa się ich do produkcji przetworów lub podaje jako dodatek do mięs. Brusznica jest jednym ze składników galaretek, których używa się do dziczyzny i ciemnych mięs. Ta galaretka jest też bazą dla angielskiego sosu cumberland, podawanego do dziczyzny (głównie potraw z dzika i zająca)
.

Z borówki brusznicy robi się konfitury i dżemy, które dobrze komponuję się z gruszką. Takie przetwory można traktować jako dodatek do dań obiadowych, ale też dodawać je do ciast i deserów. Z owoców borówki brusznicy można też robić soki, wina i nalewki.

Borówka brusznica jest rośliną leczniczą. Jej liście stanowią surowiec zielarski, ponieważ zawierają glikozydy, kwasy organiczne, garbniki, witaminy z grupy B, witaminę PP, C i antocyjany. Również owoce zawierają mnóstwo składników odżywczych. Leczniczy napar z liści brusznicy, dzięki zawartości aktywnej arbutyny, stanowi środek przeciw biegunkom, pomaga przy problemach trawiennych i wzdęciach. Napar ten jest też moczopędny i pomaga oczyścić organizm ze szkodliwych substancji: jonów chloru i sodu, oraz zbędnych produktów przemiany materii.

Borówka brusznica działa przeciwzapalnie, zwalcza drobnoustroje, a także wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, czemu sprzyja zawarta w niej izokwercyna. Brusznica reguluje procesy trawienne, ma łagodne działanie ściągające na błony śluzowe przewodu pokarmowego i bywa wykorzystywana jako środek dietetyczny. Dodatkowo zawarte w niej antocyjany przeciwdziałają wpływowi wolnych rodników na organizm, zwalczają alergie i grzyby, ułatwiają przyswajanie witaminy C oraz zmniejszają ryzyko wystąpienia miażdżycy poprzez ograniczenie utleniania cholesterolu LDL.

Wywary z owoców borówki brusznicy poleca się w przypadku braku apetytu, przy biegunkach i problemach jelitowo-żołądkowych. Napar z liści wskazany jest w stanach zapalnych układu moczowego, biegunkach, niestrawnościach, gorączce i przy zakażeniach.

Zbyt często stosowanie naparów z liści brusznicy może prowadzić do objawów zatrucia hydrochinonem, do których należą wymioty, pobudzenie, niedokrwistość hemolityczna i kurcze. Osoby mające problemy z pęcherzykiem żółciowym nie powinny spożywać owoców borówki i jej przetworów ani pić herbatek z jej liści w dużych ilościach.