Batoniki zbożowe - zdrowa przekąska czy dietetyczna pułapka?

Uważamy je za zdrowsze od wafelków i czekoladowych łakoci. Tej opinii towarzyszą myśli, że skoro są ze zboża, to z pewnością muszą być zdrowe. Po batoniki zbożowe sięgają przede wszystkim osoby aktywne fizycznie i dbające o linię, a czasem również rodzice, którzy chcą mieć pewność, że ich dziecko nie będzie objadało się słodyczami. Jednak nie zawsze jest to zdrowa przekąska.

Oferta zbożowych odpowiedników tradycyjnych batonów stale się poszerza - obecnie można je znaleźć nie tylko w sklepach ze zdrową żywnością, ale również w każdym dyskoncie i supermarkecie. Sprawiają wrażenie, że to dobry wybór przegryzki w racjonalnej diecie. Niestety w praktyce bywa z tym różnie. Gdy brytyjski dziennik "The Daily Mail" wziął pod lupę najpopularniejsze tego typu produkty na Wyspach, okazało się, że spośród 30 rodzajów batoników zbożowych, ponad połowa miała w składzie aż 30 proc. cukru.

Dlatego postanowiliśmy sprawdzić, co tak naprawdę się w nich znajduje. Oto, co odkryliśmy w składzie batoników, które dostępne są w polskich sklepach.

*Baton zbożowy z suszonymi bananami i polewą kakaową (Vitanella Baton Musli Banan; Biedronka): *składniki zbożowe 25,4 proc. (płatki owsiane, mąka ryżowa, ziarna pszenicy, mąka kukurydziana), syrop glukozowy, banany suszone 21,4 proc. (banany, olej kokosowy, cukier, aromat), masa kakaowo-deserowa (cukier, tłuszcz roślinny utwardzony, kakao w proszku o obniżonej zawartości tłuszczu 10 proc., błonnik kakaowy, emulgator: lecytyny z soi, aromaty, sól), cukier, glukoza krystaliczna, utwardzony tłuszcz palmowy, ekstrakt słodowy jęczmienny, emulgator: lecytyny, mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych, sól, substancja utrzymująca wilgotność - sorbitol, regulator kwasowości - kwas cytrynowy, aromat.
Może zawierać śladowe ilości soi, mleka, orzechów ziemnych, innych orzechów oraz sezamu. Masa: 40 g.

Baton żurawinowo-malinowy (Crunchy Sante): produkty pochodzące ze zbóż 33,8 proc. (płatki owsiane, mąka kukurydziana, mąka ryżowa, kasza kukurydziana); syrop glukozowy, tłuszcze roślinne (palmowy, z pestki palmy, shea) w zmiennych proporcjach; cukier, żurawina wielkoowocowa słodzona suszona 8 proc. (żurawina, cukier trzcinowy, olej słonecznikowy), substancja utrzymująca wilgoć: sorbitole; serwatka w proszku (z mleka), cukier trzcinowy, płatki kokosowe, maliny liofilizowane 0,3 proc., regulator kwasowości: kwas cytrynowy; sól, emulgator: lecytyny: (z soi); sól morska, aromat, ekstrakt słodowy jęczmienny, naturalny aromat waniliowy.
Może zawierać śladowe ilości orzechów arachidowych, innych orzechów oraz sezamu. Masa: 35 g.

Baton Fitness z truskawkami (Nestlé): ziarna zbóż (51,3 proc.) [pszenica pełnoziarnista (31,2 proc.), ryż (20,1 proc.)], cukier, syrop glukozowy, syrop cukru inwertowanego, ekstrakt słodowy jęczmienny, olej palmowy, substancja utrzymująca wilgoć (glicerol), truskawki liofilizowane (4 proc.), syrop cukru brązowego częściowo inwertowanego, sól, aromat, emulgator (lecytyna słonecznikowa), regulatory kwasowości (fosforan trisodowy, kwas cytrynowy), przeciwutleniacz (mieszanina tokoferoli), substancje wzbogacające (witaminy i składniki mineralne).
Może zawierać śladowe ilości mleka, soi, orzechów arachidowych i innych orzechów. Masa: 23,5 g.

Nasze wnioski

Największym plusem takich batoników jest obecność składników zbożowych - m.in. płatków owsianych, mąki ryżowej, kukurydzianej, pszenicy pełnoziarnistej. Zboża znajdują się na początku listy, co znaczy, że jest ich najwięcej. Naszą uwagę zwrócić powinien skomplikowany skład - pamiętajmy, że im mniej składników ma dany produkt, tym lepiej. Ta zasada obowiązuje zawsze, przy każdym produkcie spożywczym.

Co jeszcze może nas niepokoić w batonikach zbożowych?

1. Spora ilość cukru - batonik zbożowy z Biedronki ma 13,2 g cukru w jednej 40-gramowej porcji. Cukier wśród składników w analizowanych przez nas batonikach wymieniony został kilkukrotnie (również jako glukoza krystaliczna i syrop cukru inwertowanego). Pamiętajmy, że także syrop glukozowy to zagęszczony roztwór cukrów prostych. Badania dowiodły, że powoduje on szybkie przybieranie na wadze i sprzyja otyłości oraz cukrzycy typu 2, a także podnosi poziom trójglicerydów i może powodować zespół jelita drażliwego. Ponadto, do grupy cukroli należy sorbitol.

1. Tłuszcz roślinny utwardzony - odradzamy, odradzamy i jeszcze raz odradzamy jego spożywanie, w jakiejkolwiek postaci. Utwardzony tłuszcz roślinny to tzw. tłuszcz trans, który niszczy zdrowie. Przyczynia się do zwiększenia ryzyka wystąpienia cukrzycy i chorób serca, powoduje otyłość i zespół metaboliczny, podnosi zachorowalność na raka jelita grubego i innych nowotworów. Szkodzi zarówno dzieciom, jak i dorosłym.

1. Kaloryczność - obecność wysokokalorycznych składników sprawia, że batoniki zbożowe wcale nie są lekką przekąską. Te ważące ok. 40 g mają średnio 130-180 kcal, a te z bardziej złożonym składem nawet znacznie więcej. Praktyczne porady na konsumenta

Przed kupnem batonika zbożowego zawsze (!) sprawdźmy jego skład. Batonik batonikowi nierówny, warto więc wiedzieć, co znajduje się w produkcie, który chcemy kupić - zwłaszcza jeśli będą jadły go dzieci. Szukajmy propozycji z dodatkiem suszonych owoców, miodu, błonnika itp. Uważajmy na sztuczne dodatki oznaczone literką E (co prawda, nie wszystkie tego typu dodatki są złe, jednak żeby się nie pomylić, najlepiej ich unikać).

Warto również poszukać produktów, które zostały wzbogacone witaminami i minerałami - jak Baton Fitness z truskawkami od Nestlé, który ma w składzie witaminy z grupy B, żelazo i wapń.

Na batoniki zbożowe warto zapolować w sklepach ze zdrową żywnością - w składzie mają m.in. zboża, rodzynki, suszone owoce, miód, naturalne aromaty. Niektórzy producenci oferują również produkty bezglutenowe.

Ewa Podsiadły-Natorska/mp/kuchnia.wp.pl