Werbena cytrynowa – dlaczego warto po nią sięgnąć

Bywa nazywana lippią trójlistną, cukrownicą trójlistną czy miłowonką trójlistną, ale najpowszechniej znana jest jako werbena cytrynynowa. Krzak, który w warunkach naturalnych potrafi osiągać nawet 6-8 metrów wysokości, pochodzi z Ameryki Południowej i rośnie przede wszystkim w Argentynie, Peru i Chile, gdzie od wieków ceni się lecznicze oraz kulinarne walory jego lancetowatych, ząbkowanych liści.

Do Europy werbena cytrynowa dotarła w XVII wieku, na statkach hiszpańskich podróżników. Początkowo traktowano ją jako krzew ozdobny, chętnie sadzony w ogrodach i parkach. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się we Francji, gdzie z czasem zaczęto też wykorzystywać inne walory rośliny. Pozyskiwany z niej olejek stał się ważnym składnikiem perfum, mydeł oraz rozmaitych produktów kosmetycznych. Suszone liście werbeny do dziś są również stosowane jako element mieszanek zapachowych zwanych potpourri.

Roślina o świeżym, cytrynowym zapachu świetnie sprawdza się także w kuchni, zarówno podczas przygotowywania napojów cz deserów, jak i potraw wytrawnych.

Mieszkańcy Ameryki Południowej już przed wiekami wykorzystywali lecznicze właściwości werbeny cytrynowej, zalecanej m.in. jako remedium na bezsenność, środek łagodzący objawy przeziębienia czy uśmierzający ból głowy i brzucha.

Współczesne badania naukowe potwierdziły, że liście tej rośliny stanowią skarbnicę cennych substancji bioaktywnych, w tym polifenoli, flawonoidów i fenylopropanoidów. Cytrusowy aromat werbeny to zasługa silnego stężenia olejku eterycznego zawierającego cytral, nerol, dipenten, limonen, geraniol czy linalol.

Dzięki temu jej liście, zarówno świeże, jak i suszone, wykazują imponujące właściwości prozdrowotne. Wzmacniają odporność organizmu i redukują zmęczenie, wykazują też działanie relaksujące oraz uspokajające – poprawiają samopoczucie, łagodzą stres i nastroje depresyjne, a także pomagają uporać się z bezsennością.

Badania wykazały, że werbena cytrynowa łagodzi bóle migrenowe oraz nerwobóle. Działa rozkurczowo i przeciwzapalnie, wspomaga pracę nerek i układu pokarmowego, reguluje trawienie, jest skuteczna przy wzdęciach, skurczach żołądkowych i jelitowych. Składniki olejku eterycznego, zwłaszcza cyneol oraz geraniol, ograniczają namnażanie groźnych dla zdrowia drożdżaków z gatunku Candida albicans czy bakterii Escherichia coli.

Werbena cytrynowa nie jest zalecana tylko kobietom w ciąży, ponieważ może wywoływać niepożądane skurcze macicy, a w skrajnych wypadkach przyczyniać się nawet do poronienia.

W kuchni można wykorzystać zarówno świeże, jak i suszone liście werbeny cytrynowej. W obu przypadkach możemy liczyć na orzeźwiający, cytrusowy smak i aromat, którego roślina nie traci nawet podczas długotrwałego gotowania.

W Polsce najłatwiej dostępne są suszone liście werbeny. Co z nimi można zrobić? Najprościej łyżeczkę suszu zalać wrzątkiem (szklanka), zaparzyć przez 10 minut, a następnie wypić uzyskany napój. Werbeną warto też aromatyzować czarną herbatę. Świetnie sprawdza się jako dodatek do rozmaitych koktajli. Gdy wrzucimy kilka listków do butelki wody mineralnej, po kwadransie otrzymamy delikatną lemoniadę.

Werbena uatrakcyjni smak sałatek owocowych, znakomicie komponuje się z truskawkami, jeżynami, brzoskwiniami czy melonem. Lubi towarzystwo mięty, wanilii i skórki pomarańczowej. Możemy dodawać ją do rozmaitych wypieków, doda aromatu sorbetom, lodom i innym deserom (warto aromatyzować nią śmietankę, którą wykorzystamy do przygotowania panna cotty). Wzbogaci owocowe przetwory, np. z agrestu.

Suszona werbena sprawdzi się też w daniach wytrawnych, szczególnie z mięsem drobiowym – grillowaną pierś z kurczaka zaserwujmy z salsą przygotowaną z mango, papryczki chili, soku z cytryny oraz posiekanych listków werbeny. Warto nimi wzbogacać także potrawy z owocami morza oraz rybami, np. łososiem.

Pokruszonymi, suszonymi liśćmi werbeny można też posypać ugotowane ziemniaki, kaszę czy ryż. Dodadzą smaku domowemu majonezowi albo pesto.