W jagodowym świecie, czyli wielka moc małych owoców

Jeszcze niedawno czarna jagoda i czerwona borówka niepodzielnie panowały na jagodowej mapie Polski. Pierwsze zdominowały desery i lekkie, letnie dania, a z kolei wytrawna borówka stanowiła doskonały dodatek do mięs. Dziś w naszym kraju zarówno czarnych, jak i czerwonych owoców jagodowych jest znacznie więcej. Nie tylko możemy kupić je w sklepie, ale także uprawiać w przydomowych ogródkach. Warto je poznać, bo małe owoce mają wielką moc. Nie tylko wspaniale smakują, ale też słynną z zadziwiających wprost właściwości zdrowotnych.

AD/mmch/kuchnia.wp.pl

Czernica, nazywana też borówką czarną lub czarną jagodą, to prawdziwa królowa lata. W lipcu niewielkie krzewinki rosnące dziko w lasach uginają się od ciemnogranatowych owoców, którym nie sposób się oprzeć. Zajadamy się nimi nie tylko na surowo. Pierogi czy naleśniki z jagodami serwowane ze słodką śmietanką to jeden z kulinarnych symboli lata. Jagody wspaniale smakują też jako dodatek do lodów czy innych deserów i nadają się do przygotowywania mlecznych koktajli.

Niestety sezon na te wspaniałe owoce jest bardzo krótki - na szczęście jagody można przetworzyć lub zwyczajnie zamrozić i cieszyć się ich smakiem oraz niezwykłymi właściwościami także zimą. Warto to zrobić, bo borówka czernica jest bardzo zdrowa. Znana jest przede wszystkim ze swojego dobroczynnego wpływu na wzrok. Wyciąg z jagód jest podstawą preparatów stosowanych w zaburzeniach mikrokrążenia w naczyniach krwionośnych oka. Jagody polecane są też przy chorobach siatkówki i leczeniu tzw. kurzej ślepoty oraz zwyrodnieniu plamki żółtej. Badania potwierdzają, że regularne spożywanie jagód lub stosowanie wyciągu z tych owoców poprawia też wzrok u krótkowidzów, a także działa korzystnie na układ krążenia.

Borówka czernica słynie też z działania przeciwbiegunkowego, jednocześnie jest polecana przy zaparciach i stanach zapalnych układu pokarmowego oraz - wspomagająco - przy zwalczaniu pasożytów przewodu pokarmowego. Nie do przecenienia są też jej właściwości antyoksydacyjne. Na liście ORAC, zawierającej produkty o dużej zawartości roślinnych przeciwutleniaczy, jagoda zajmuje drugie miejsce - ustępując jedynie aronii. Znajdujące się w jagodach flawonoidy mają działają antynowotworowe i obniżające poziom złego cholesterolu. Borówka czernica to także bogate źródło garbników, które wspomagają pracę jelit, działają przeciwwirusowo i bakteriobójczo oraz neutralizują toksyny.

Po jagody jak najczęściej powinni sięgać też diabetycy (obniżają poziom glukozy we krwi) oraz osoby o skłonnościach do anemii - obecna w nich mirtylina odpowiada za elastyczność naczyń krwionośnych i wraz z żelazem uczestniczy w produkcji czerwonych krwinek. Małe czarne owoce działają też ochronnie na układ moczowy i wątrobę, a zdaniem brytyjskich naukowców chronią przed pylicą, dlatego są zalecane kominiarzom i górnikom.

Znana bardziej jako borówka czerwona, brusznica podobnie jak czarna jagoda rośnie dziko w polskich lasach. Krzewinki obu roślin są do siebie podobne, choć liście brusznicy są grubsze i bardziej sztywne. Czas zbiorów czerwonych owoców przypada na późne lato i jesień. O ile jagody doskonale nadają się do jedzenia na surowo, wytrawne borówki nie znajdują zbyt wielu amatorów. Jednak nabierają charkateru po przygotowaniu z nich konfitury do mięs (najlepiej z dodatkiem gruszki lub jabłka). Brusznica doskonale podkreśla, a jednocześnie przełamuje smak pieczeni, ale nadaje się też do deserów. A co najważniejsze, smak idzie w parze z właściwościami prozdrowotnymi. Brusznica ma dobroczynny wpływ na układ pokarmowy - reguluje trawienie, leczy biegunki, niweluje wzdęcia. Działa też przeciwzapalnie i wzmacnia naczynia krwionośne. Przede wszystkim jednak wspomaga leczenie stanów zapalnych dróg moczowych.

Suszone owoce borówki doskonale nadają się do przyrządzania wywarów pomocnych w stanach zapalnych pęcherza i nerek, a także przyspieszających rekonwalescencję w przypadku grypy, przeziębienia, a nawet zapalenia płuc. Borówki słyną też ze swoich właściwości przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Lista cennych składników brusznicy jest bardzo długa. To przede wszystkim witaminy: A, C i P, pektyny, kwasy organiczne i garbniki. Szwedzcy naukowcy z Uniwersytetu w Lund przekonują także, że ten niewielki owoc może okazać się przełomowym w walce z otyłością. Z przeprowadzonych na myszach badań, wynika, że spożywanie brusznicy powstrzymuje przybieranie na wadze nawet u zwierząt na diecie wysokotłuszczowej. Co więcej poziom cholesterolu u myszy przyjmujących regularnie borówki znacznie się obniżył.

Borówka wysoka, znana bardziej jako amerykańska, w ostatnich latach podbija polski rynek. Wbrew nazwie te granatowe owoce wcale nie przybywają do nas zza oceanu. Uprawy spotkać można niemal na całym świecie - także w Polsce. Pod względem zastosowania i właściwości borówki amerykańskie bardzo przypominają polskie czarne jagody, choć są słodsze i według niektórych nieco bardziej mdłe. Owoce są twardsze i większe. Doskonale nadają się do ciast, lodów i innych deserów. Można też przygotować z nich słodki dżem lub sok.

Choć w porównaniu do naszej rodzimej jagody pod względem zdrowotnym wypadają odrobinę bladziej, tak naprawdę niewiele się od niej różnią. Podobnie jak czernica mają pozytywny wpływ na wzrok i niwelują problemy gastryczne. Również znajdują się wysoko na liście produktów o silnym działaniu przeciwutleniającym. Pomagają dłużej zachować młodość, chronią przed chorobami serca, obniżają poziom złego cholesterolu i zmniejszają ryzyko zachorowania na raka. Regularne sięganie po borówki amerykańskie poprawia także pamięć i pomaga zadbać o wątrobę. A wszystko to za sprawą bogactwa cennych składników odżywczych - kwasów, pierwiastków mineralnych (m.in. żelaza, wapnia i fosforu), pektyn i witamin (prowitaminy A, witamin z grupy B, witaminy C i PP).

Owoce są ciemnoniebieskie i wydłużone. Choć zdarzają się słodkie odmiany, zazwyczaj jagody są znacznie kwaskowe i soczyste. Podobnie jak czernica i borówka amerykańska, jagoda kamczacka najlepiej nadaje się do deserów i przetworów. Te niewielkie owoce są bogatym źródłem witaminy A, C i E, a także żelaza, miedzi i jodu. W jagodach znajdziemy też mnóstwo kwasów organicznych i flawonoidów, w tym antocyjanów, mających silne właściwości przeciwutleniające.

Dzięki bogactwu dobroczynnych substancji owoce jagody kamczackiej wzmacniają naczynia krwionośne i obniżają ciśnienie krwi. Łagodzą też problemy żołądkowe. Wzmacniają również odporność organizmu, zwalczają bakterie i wirusy, łagodząc objawy przeziębienia i grypy. Z kolei obecne w owocach antyoksydanty spowalniają proces starzenia i zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwory.

Jagoda goji (inaczej jagoda licyjska) zyskuje coraz większą sławę jako wyjątkowo zdrowy produkt spożywczy. Te dojrzewające jesienią, podłużne czerwone owoce w medycynie chińskiej stosowne są od wieków jako lek na choroby serca, płuc, nerek i wątroby. Podobno pomagają też na oczy, mięśnie, kości i przynoszą ulgę w dolegliwościach reumatycznych. Podobno, bo choć sława jagód goji jest wszechobecna, wciąż brakuje wiarygodnych badań potwierdzających ich niezwykłą prozdrowotną moc. W Polsce najczęściej spotykamy suszone owoce, jednak tę roślinę z powodzeniem można uprawiać w naszym klimacie. Słodko-kwaśne o lekkim posmaku goryczki czerwone jagody można dodawać do dań warzywnych i produktów zbożowych np. batoników czy musli. Nadają się też do koktajli i jako dodatek do soków.

Są bogate w witaminę C i B2, a także żelazo, selen i wspomagające wzrok karotenoidy. Z kolei obecny w owocach błonnik pozytywnie wpływa na pracę jelit, a luteina poprawia jakość widzenia. Jagody goji polecane są osobom chcącym obniżyć poziom cholesterolu i poprawić swoją sprawność seksualną. Podobno te niewielkie owoce chronią też przed cukrzycą i nadciśnieniem, a jednocześnie poprawiają pamięć i koncentrację. Jeśli jednak nie mamy zaufania do owoców, które nie zostały jeszcze dokładnie prześwietlone przez naukowców, sięgnijmy po pewniaki - w świecie jagód na szczęście jest ich mnóstwo!

AD/mmch/kuchnia.wp.pl