Działa na wątrobę jak ochronna tarcza. Zmiel i dodaj do jogurtu albo posyp sałatkę

Ostropest plamisty na pierwszy rzut oka wygląda jak zwykły oset, jednak od wieków cieszy się opinią jednej z najskuteczniejszych roślin wspierających zdrowie wątroby. W medycynie ludowej stosowano go przy zatruciach, problemach trawiennych i osłabieniu organizmu, a dziś jego działanie potwierdzają liczne badania naukowe. Zawarta w nim sylimaryna potrafi chronić komórki wątroby przed uszkodzeniem, wspiera ich regenerację i pomaga im sprawniej pracować. Warto przyjrzeć się bliżej tej niepozornej roślinie i sprawdzić, jak może wspomóc zdrowie na co dzień.

Ostropest plamisty (Silybum marianum) to roślina z rodziny astrowatych, pochodząca z obszaru Morza Śródziemnego, ale dziś uprawiana jest w wielu krajach świata. Dorasta do 1,5 metra wysokości, a jej charakterystyczną cechą są duże, kolczaste liście z białymi, marmurkowymi plamami oraz fioletowe kwiaty w formie kulistych koszyczków. Najcenniejszą częścią ostropestu są nasiona, w których znajduje się kompleks flawonolignanów znany jako sylimaryna, ponieważ to właśnie ona odpowiada za większość właściwości prozdrowotnych tej rośliny.

Ostropest od wieków ceniony jest w medycynie ludowej za wsparcie trawienia, działanie ochronne wątroby i pomoc przy usuwaniu toksyn z organizmu. Dziś znajduje zastosowanie w fitoterapii i w produkcji suplementów diety, które mają wspierać pracę tego narządu.

Sylimaryna to kompleks związków roślinnych z grupy flawonolignanów, pozyskiwany z nasion ostropestu plamistego. Jej działanie koncentruje się przede wszystkim na wątrobie, gdzie pełni funkcję ochronną i regenerującą. Sylimaryna stabilizuje błony komórkowe hepatocytów, dzięki czemu toksyny mają utrudnione wnikanie. Jednocześnie pobudza procesy naprawcze, wspiera syntezę białek i odtwarzanie uszkodzonych tkanek.

Wykazuje także silne właściwości antyoksydacyjne, m.in. neutralizuje wolne rodniki, które mogą uszkadzać komórki wątroby oraz działa przeciwzapalnie, dzięki czemu łagodzi procesy degradacji tkanek. Dzięki tym właściwościom sylimaryna jest badana pod kątem wspomagania leczenia wątroby, obejmującego zatrucia toksynami, stłuszczenie, stany zapalne oraz uszkodzenia spowodowane długotrwałym stosowaniem leków.

Ostropest plamisty wspiera wątrobę na kilka sposobów. Zawarta w nim sylimaryna pomaga chronić komórki wątrobowe przed działaniem toksyn, ponieważ tworzy swoistą barierę utrudniającą ich wnikanie do wnętrza hepatocytów, czyli właśnie komórek wątroby. Jednocześnie pobudza procesy regeneracji, m.in. stymuluje syntezę białek i wspomaga odbudowę uszkodzonych tkanek.

Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym ostropest neutralizuje wolne rodniki, które mogą nasilać stan zapalny i przyspieszać degradację komórek. Ma również działanie przeciwzapalne, więc pomaga zmniejszyć uszkodzenia powstające w przebiegu chorób wątroby. Badania wskazują, że regularne stosowanie ostropestu może wspomagać pracę tego narządu po zatruciach, w stłuszczeniu, marskości oraz po kuracjach lekami silnie obciążającymi wątrobę.

Skuteczność ostropestu plamistego w ochronie i regeneracji wątroby potwierdzają liczne badania naukowe, choć ich wyniki podkreślają, że roślina ta wspiera terapię, a nie zastępuje leczenia. Przeglądy badań wskazują, że sylimaryna poprawia parametry wątrobowe, takie jak poziom enzymów ALT i AST, u osób z przewlekłymi chorobami wątroby, w tym w stłuszczeniu alkoholowym i niealkoholowym.

Badania kliniczne wykazały, że ostropest może zmniejszać uszkodzenia wątroby po zatruciu muchomorem sromotnikowym, wspomagać regenerację po długotrwałej antybiotykoterapii oraz łagodzić przebieg zapalenia wątroby typu C. Efekty są najsilniejsze, gdy preparaty z sylimaryną mają standaryzowaną zawartość substancji aktywnej i są stosowane regularnie przez co najmniej kilka tygodni lub miesięcy.

Ostropest plamisty można stosować w kilku formach, różniących się wygodą użycia i przyswajalnością. Najprostsza to całe lub mielone nasiona, które można dodawać do sałatek, jogurtów lub koktajli. Nasiona najlepiej mielić tuż przed spożyciem, ponieważ zmielone zbyt wcześnie tracą część cennych związków. W tej formie zaleca się zwykle 1-2 łyżeczki dziennie.

W suplementach wykorzystuje się skoncentrowane formy sylimaryny, często wzbogacone składnikami poprawiającymi jej wchłanianie, czego nie da się osiągnąć w domowym naparze. Na rynku dostępne są również napary i olej z ostropestu, choć zawierają mniej sylimaryny niż sproszkowane nasiona lub ekstrakty.

Niezależnie od formy ważna jest regularność, ponieważ korzyści dla wątroby pojawiają się przy długotrwałym stosowaniu. Warto też pamiętać, że ostropest jest środkiem wspierającym, a nie substytutem leczenia chorób wątroby i najlepiej rozpocząć jego stosowanie po konsultacji ze specjalistą.

Ostropest plamisty jest uznawany za bezpieczny dla większości zdrowych osób, jednak w niektórych przypadkach wymaga ostrożności. Nie zaleca się jego stosowania kobietom w ciąży i karmiącym, ze względu na brak wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo w tych okresach. Ostrożni powinni być także alergicy uczuleni na rośliny z rodziny astrowatych (np. rumianek, nagietek), ponieważ może wystąpić reakcja krzyżowa.

Osoby z kamieniami lub niedrożnością dróg żółciowych powinny skonsultować stosowanie ostropestu z lekarzem, ponieważ jego działanie żółciopędne może w takich sytuacjach nasilać dolegliwości. Ostropest może również wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, m.in. obniżającymi poziom cukru we krwi, przeciwzakrzepowymi lub stosowanymi w chemioterapii. W takich przypadkach konieczna jest konsultacja specjalistyczna.

Ostropest plamisty, dzięki sylimarynie, chroni wątrobę przed toksynami, wspiera jej regenerację i działa przeciwzapalnie. Może wspomagać profilaktykę i leczenie chorób tego narządu, o ile jest stosowany regularnie i w odpowiedniej formie. Nie zastępuje jednak terapii i w niektórych przypadkach wymaga ostrożności.