Najsłynniejsze sosy świata. Zwieńczenie każdego dania

Aby uzyskać odpowiedni smak sałatek, trzeba do nich dodać sos winegret. To emulsja, zrobiona z octu lub soku z owoców cytrusowych, oliwy lub oleju oraz dodatków smakowych: soli, pieprzu, cukru czy ziół. Tylko kwaśny płyn i tłuszcz są składnikami stałymi. Cukier możemy zastąpić miodem, a dodatek ziół czy przypraw ogranicza tylko wyobraźnia kucharza. Nie warto kupować gotowych sosów winegret. Samodzielnie przygotujemy go w kilka minut, a efekt będzie o wiele lepszy.

Słynny sos, przygotowywany z mąki, mleka i masła, czyli beszamel, został podobno wymyślony we Francji w czasach Ludwika XIV. Rozpuszczone masło, wymieszane na patelni z mąką, rozprowadzone mlekiem, z dodatkiem soli, pieprzu i gałki muszkatołowej jest idealnym dodatkiem do warzyw, zapiekanek czy ryb. Beszamel to sos podawany zawsze na gorąco. Wbrew pozorom i mało ambitnym składnikom, przygotowanie go wymaga wprawy i umiejętności. Jeśli jednak raz opanujemy technikę, sos przygotujemy bez większych kłopotów.

Kolejny francuski sos, który zawojował stoły w najlepszych restauracjach świata to Mornay. Przygotowywany jest na bazie beszamelu, do którego dodaje się śmietankę i bulion, najczęściej rybny, żółtko z jajka i starty parmezan oraz ser gruyere. Podgrzewając, dokładnie mieszamy, by nie przypalić. Mornay pasuje idealnie do ryb i owoców morza.

Szparagi czy ryby uwielbiają towarzystwo tego bardzo tłustego, ale znakomitego sosu. Przygotowanie sosu holenderskiego jest dość skomplikowane. Żółtko ubijamy na gładką masę z sokiem z cytryny, wodą, solą i białym pieprzem. Do masy dodajemy delikatnie stopione masło, wlewamy białe wino i dokładnie mieszamy. Aby sos był bardziej aksamitny, warto przygotowywać go w misce umieszczonej nad garnkiem z gotującą się wodą.

Nie wszystkie znane sosy pochodzą z Europy. Jednym z najbardziej znanych jest orientalny pochodzący z Azji sos słodko-kwaśny. To jeden z tych specjałów kuchni orientalnej, który przebojem zdobył stoły na całym świecie, niezależnie od kulinarnego kontekstu. Sos ten pasuje do potraw z mięsa, ryb, owoców morza i warzyw. Słowem: do wszystkiego. Składniki są zmienne, ale zawsze musi być w nim: pasta pomidorowa, cebula, papryczki chili, czosnek, ocet ryżowy, imbir, cukier i sos sojowy. Do tej bazy dodaje się często paprykę, marchew, kiełki fasoli, a nawet ananasa.

Ten gęsty sos sporządzany na bazie ekstraktu z gotowanych ostryg to bardzo popularna przyprawa w kuchni chińskiej oraz kuchniach innych krajów Azji Południowo-Wschodniej. Sos ostrygowy jest naturalnie ciemny, lecz w handlu spotyka się wiele podróbek, w których ciemny kolor uzyskano za pomocą barwnika karmelowego. Dodajemy go do potraw z woka: ryb, owoców morza czy warzyw. Ma charakterystyczny, słodkawy smak.

Azjatyckie sosy powstają bardzo długo, bo są najczęściej efektem fermentacji. Tak jest w przypadku sosu sojowego, bez którego trudno wyobrazić sobie przygotowanie jakiegokolwiek azjatyckiego dania. Sos ten wytwarzany jest z mieszaniny soi, pszenicy, wody i soli. Przez dodanie do niej pleśni, po wielu tygodniach powstaje płyn, którego smak znamy wszyscy. W zależności od kraju pochodzenia, szczegółów receptury i dodanych przypraw, sos nabiera różnej konsystencji i smaku. W kuchni chińskiej jest gęsty i słony, indonezyjskiej – rzadki i słodki, japońskiej – bardzo rzadki i słony.

Ten najbardziej znany angielski sos o korzennym smaku produkowany jest przez firmę Lea & Perrins w angielskim mieście Worcester. Oryginalna receptura jest tajemnicą. Wiadomo tylko, że głównymi składnikami są ocet słodowy, ocet winny i sos powstały w wyniku fermentacji filetów sardeli – anchois. Odpowiednio doprawiony Worcestershire dojrzewa przed butelkowaniem przez 18 miesięcy. Sos Worcestershire jest dodatkiem smakowym zarówno do dań poddanych obróbce, jak i niegotowanych, w szczególności zaś do potraw z wołowiny oraz jako przyprawa do zup, mięs, warzyw i makaronów.