Dynia - smaczna i zdrowa królowa jesieni. Paweł Łukasik wie o niej wszystko
Ekspert radzi
Sezon na dynię w pełni. Warto skorzystać z tego daru jesieni i zrobić z niego coś naprawdę pysznego. Ale jak się zabrać za przygotowanie dyni? Jaką odmianę wybrać? Jak ją obrać i czy w ogóle trzeba ją obierać? Na to i inne pytania odpowie Paweł Łukasik, współautor bloga "Gotowanie z Pasją" oraz książki "Dynia, ogórek, kabaczek i sznurek", gdzie wraz z Grzegorzem Targoszem biorą pod lupę całą rodzinę dyniowatych.
Zobacz także wideo: Jesienne danie z kurczakiem i dynią piżmową
Dlaczego warto jeść dynię?
Bez żadnej wątpliwości dynię należy jeść właśnie jesienią, kiedy przypada pora jej zbiorów. Jest skarbnicą cennych składników odżywczych, więc aż sama się prosi, aby przygotowywać na jej bazie zdrowe dania.
- Odmiany dyni z pomarańczowym miąższem (są też odmiany z żółtym czy też kremowo-białym) zawierają więcej beta-karotenu niż marchew, którą powszechnie uważa się za najlepsze źródło witaminy A. Dynia jest też źródłem: żelaza, miedzi, cynku, wapnia, potasu i szeregu witamin z grupy B oraz witamin C, PP. Jej regularne spożywanie podnosi naszą odporność – tłumaczy Paweł Łukasik i dodaje, że to jeszcze nie wszystko. Składniki zawarte w dyni wykazują też działanie przeciwzapalne, co jest szczególnie ważne w okresie jesiennym.
Nie tylko miąższ dyni, ale także pestki powinny znaleźć się w naszym jadłospisie, ponieważ zawierają w sobie wiele cennych składników. - 100 g pestek dyni zapewnia ok. 150 proc. dziennego zapotrzebowania na magnez i ok. 170 proc. na fosfor. Pestki dyni są także źródłem łatwo przyswajalnego cynku, który korzystnie wpływa na nasze włosy i paznokcie – tłumaczy autor książki. Olej produkowany z pestek dyni ma ciekawy, ciemnozielonobrązowy kolor oraz charakteryzuje się orzechowym posmakiem i zapachem. Świetnie podkręci smak każdej sałatki - dodaje.
Czy dynię trzeba obierać przed użyciem w kuchni? Jaki jest najłatwiejszy sposób na obranie jej?
- Są odmiany, których nie trzeba obierać ze względu na to, że ich skórka jest stosunkowo cienka. Po upieczeniu czy ugotowaniu stanie się delikatna i jadalna. Idealnym przykładem jest bardzo popularna dynia hokkaido. Są też odmiany dyni, które idealnie nadają się do faszerowania, więc ich też nie trzeba obierać, a dobrym przykładem mogą być odmiany carnival, czy też table gold. Większość jednak należy obrać – tłumaczy Paweł Łukasik i dodaje - Technik na obranie dyni jest pewnie tyle, ilu kucharzy, ale ja dynię kroję na mniejsze części i z nich nie obieram, a odkrawam twardą skórę. Myślę, że taka metoda jest mało pracochłonna i szybsza, a to czasami w kuchni jest bardzo ważne – dodaje.
Gdzie kupować dynię i na co zwrócić uwagę podczas zakupów?
- Jest w czym wybierać. Znamy setki odmian dyni, ale te podstawowe, czy też najbardziej popularne, można kupić na prawie każdym straganie. Aby sięgnąć po te mniej oczywiste okazy, najlepiej odwiedzać jakieś lokalne targi np. ze zdrową żywnością. Tam można dostać ciekawsze odmiany dyni, ale przede wszystkim dowiedzieć się o nich czegoś więcej bezpośrednio od sprzedawcy, który bardzo często sam je hoduje. W naszej książce "Dynia, ogórek, kabaczek i sznurek" opisaliśmy w sumie 29 jej odmian, ale wybieraliśmy z blisko 100, jakie mogliśmy dostać w jednej z podkrakowskich farm dyni – mówi Paweł Łukasik.
Przy zakupie dyni należy zwrócić uwagę, aby nie miała pęknięć czy też miękkich, czyli nadgniłych części, gdyż wtedy na pewno zepsuje nam się bardzo szybko. Zdrowe okazy mają zwartą skórkę bez uszkodzeń i tylko takie należy wybierać.
Jak przechowywać dynię, zaraz po zakupie, jeśli nie mamy zamiaru od razu jej użyć?
- Dynia jest wręcz idealna do przechowywania. Jej twarda skórka i zbity miąższ pozwalają na długie przechowywanie w jakimś chłodniejszym miejscu nawet do kilku miesięcy. W związku z tym w szczycie sezonu warto zaopatrzyć się w ciekawe odmiany, aby można było się rozkoszować ich smakiem, gdy nastaną zimniejsze dni – tłumaczy autor książki i dodaje, że przechowywaną dynię najlepiej sprawdzać, powiedzmy, raz na tydzień, czy nie pojawiają się na jej skórce jakieś bardziej miękkie miejsca. Jeżeli coś takiego dostrzeżemy to znak, że ten egzemplarz musimy jak najszybciej przetworzyć.
Do jakich potraw najlepiej wykorzystać dynię?
Dynia piżmowa o nazwie butternut to jedna z najpopularniejszych dyni w Polsce. Trudno ją pomylić, gdyż ma dzwonkowaty kształt i beżowy kolor. Najlepiej przekroić ją wzdłuż na pół, usunąć nasiona, posmarować masłem i upiec w piekarniku. Doskonale nada się do zup i sosów, a dodatkowo doda potrawie pięknego koloru.
Hokkaido jest również bardzo popularną odmianą dyni w Polsce. - Swoim kształtem przypomina łezkę, ma stosunkowo niewielki rozmiar i bardzo intensywny, pomarańczowy kolor. Jest jedną z niewielu odmian dyni, której skórkę można jeść. Wystarczy poddać ją obróbce termicznej. Nadaje się więc do gotowania, pieczenia i duszenia. Klasyczne danie z jej wykorzystaniem to oczywiście zupa dyniowa – zaznacza Paweł Łukasik.
Natomiast dynię makaronową można kupić niemal wszędzie. Ma cylindryczny kształt, a skórka przybiera najczęściej żółte kolory. Idealnie nadaje się do pieczenia w całości, gdyż jej miąższ rozpada się na charakterystyczne włókna, przypominające nitki makaronu. Dlatego często wykorzystywana jest jako zamiennik makaronu do wegetariańskiego spaghetti lub jako składnik różnego rodzaju sałatek.
Jakie jest twoje ulubione dyniowe danie?
- W książce zamieściliśmy w sumie 106 przepisów, z czego aż 49 jest z użyciem dyni. Wszystkie z nich uwielbiam, więc tak naprawdę nie mam jednego najbardziej ulubionego. Aby nie być gołosłownym, polecam frytki z dyni, pizzę z sosem dyniowym na bazie bryndzy, czy też ketchup pomidorowo-marchewkowy z dynią oraz rodzynkami. A dla osób, które zaczynają swoją przygodę z dynią, polecam przygotować swoje ulubione danie i dodać do niego właśnie dynię, co spowoduje, że dobrze znaną nam potrawę odkryjemy na nowo.
Paweł Łukasik - z wykształcenia ekonomista, ale też technolog żywienia, który swój czas dzieli pomiędzy bank a realizację swojej pasji do gotowania i przygotowywanie książek kulinarnych.
Grzegorz Targosz - fotograf, m.in. absolwentem Otwartego Studium Fotografii Politechniki Krakowskiej, a także m.in. zdobywca 1. miejsca w Ogólnopolskim Konkursie dla Profesjonalnych Fotografów Kulinarnych.
Jako blog „Gotowanie z Pasją” zadebiutowali w 2013 r. Pasją go gotowania dzielili się już niejednokrotnie gotując na żywo w programie śniadaniowym "Dzień Dobry TVN" lub w audycjach radiowych. Swoimi przepisami dzieją się w wielu magazynach kulinarnych w tym na łamach „Moje Gotowanie”. Autorzy bestseleru „KipiKasza” oraz książek „RetroWarzywa” i najnowszej „Dynia, ogórek, kabaczek i sznurek”.
