Cmentarne przysmaki: czym zapełniają się żołądki Polaków we Wszystkich Świętych?

Pańska skórka, miodek turecki, wata cukrowa, gofry, hot dogi - Polacy odwiedzający groby swoich bliskich we Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny nie mogą narzekać na brak przekąsek. Jakie przysmaki sprzedawane są pod cmentarnymi bramami?

Nie da się ukryć, że kojarzony z zadumą oraz refleksją 1 i 2 listopada coraz częściej zamienia się w barwny festyn. Straganiarze prześcigają się w pomysłach na zapełnienie żołądków Polaków. Zziębnięci przechodnie ściskają w rękach parujące hot-dogi czy hamburgery, zwykle odgrzewane w kuchenkach mikrofalowych. Nie brakuje też chętnych na porcję smażonego kurczaka czy zapiekankę. Coraz częstszym widokiem są także osoby spacerujące po nekropoliach z papierowymi kubkami wypełnionymi popcornem albo tackami nachosów spożywanych z pikantnym sosem. Pod cmentarnymi murami nietrudno o gofry, kiełbasę z grilla, gorącą kukurydzę, krówki w różnych smakach, karmelki. Na dzieci czekają kolorowe lizaki w różnych kształtach oraz ciągnące się cukierki. To jednak nie wszystko...

Zobacz także:
Pyszne dania, które zrobisz przy pustej lodówce

Przysmak znany praktycznie tylko w Warszawie - 1 listopada przed stołecznymi cmentarzami pojawiają się handlarze z wiklinowymi koszami, w których znajdują się te biało-różowe cukierki zawinięte tradycyjnie w pergamin. W 2008 r. pańska skórka została wpisana na listę produktów regionalnych. Pierwsza wzmianka o tym smakołyku pojawiła się w "Słowniku Języka Polskiego" wydanym w 1908 r. Do dziś przepis na niego jest pilnie strzeżoną tajemnicą. Wiadomo tylko, że podstawowe składniki to ubita na sztywno piana z białek, cukier, woda i mąka ziemniaczana. Jednak o charakterystycznym smaku pańskiej skórki decydują dodatki: sok z dzikiej róży, cytryn lub malin, a także korzeń prawoślazu.

Zobacz także:
Pyszne dania, które zrobisz przy pustej lodówce

Obwarzanki nawinięte na sznurek stały się sztandarowym przysmakiem sprzedawanym z foliowych worków pod cmentarzem w pierwszych dniach listopada. I choć tradycyjny obwarzanek krakowski jest produktem prawnie chronionym, to "cmentarne" obwarzanki dostępne są na każdym kroku. Puszyste, miękkie obwarzanki mogą być posypane makiem, solą, sezamem. Robi się je z mąki pszennej, z dodatkiem drożdży, wody, tłuszczu, soli, cukru. Pod cmentarzem można się również natknąć na połączone sznurkiem precle, czyli wyroby piekarnicze kształtem przypominające ósemkę. Obwarzanki często mylone są z bajglami; ten drugi to tradycyjne żydowskie pieczywo wymyślone w XVII wieku prawdopodobnie w Krakowie.

Zobacz także:
Pyszne dania, które zrobisz przy pustej lodówce

Za tą intrygującą nazwą kryje się przekąska sprzedawana u cmentarnych bram w Krakowie - inne jej określenie to... trupi miodek. Miodek turecki to słodkie, nieregularne, twarde bryłki zawinięte w foliowy rożek. Mają one miodowy posmak - ich podstawowy składnik to skarmelizowany cukier, który łączy się z olejkami aromatycznymi oraz barwnikami. Zanim masa zastygnie, dodaje się do niej orzechy. Do wyboru jest m.in. miodek śmietankowy, waniliowy, migdałowy, kawowy, kakaowy. Sama nazwa prawdopodobnie nawiązuje do tureckiego Rachatłukum, smakołyku sprzedawanego w formie słodkich kostek. Co ciekawe, w latach 20. i 30. ubiegłego stulecia straganiarze na miejscu kruszyli miodek na mniejsze bryłki, które następnie dzielili na porcje i pakowali do tzw. tutek.

Zobacz także:
Pyszne dania, które zrobisz przy pustej lodówce

Przekąska charakterystyczna dla kuchni Lubelszczyzny, gdzie szczypka króluje podczas odpustów, we Wszystkich Świętych oraz w Dzień Zaduszny. Szczypka to bardzo słodki wyrób powstały na bazie cukru - ma kształt laseczki, która przypomina szczapę drewna, stąd jej nazwa. Szczypki są kolorowe i owinięte papierkiem foliowym. Oprócz cukru zawierają esencję zapachową, syrop, wodę oraz barwniki, od których zależy kolor przysmaku. Szczypka powstaje poprzez wielokrotne rozciąganie i składanie gorącej masy cukrowej.

Zobacz także:
Pyszne dania, które zrobisz przy pustej lodówce

Ten puszysty, wyrabiany "na poczekaniu" przysmak na stałe wpisał się w okołocmentarny krajobraz, a przepadają za nim zwłaszcza dzieci. Wata cukrowa - która rzeczywiście przypomina watę - to lepkie, cukrowe nitki, które nawija się na drewniany patyk. Smakołyk powstaje w specjalnej maszynie, w której dochodzi do topienia cukru i nagłego ostudzenia (ostudzenie ma miejsce w momencie wyrzucenia karmelu z aluminiowego bębna poprzez niewielkie otworki). Dodanie do cukru barwników sprawia, że wata cukrowa zmienia kolor - bardzo popularne są waty różowe i niebieskie. Smakołyk przyjemnie rozpuszcza się w ustach i skutecznie... skleja palce.

Zobacz także:
Pyszne dania, które zrobisz przy pustej lodówce

Pojawiły się przy cmentarzach niedawno, ale zdążyły już wzbudzić niemałe zainteresowanie Polaków. Mają formę sprężynek nawiniętych na drewniany patyczek. W procesie przygotowania ziemniaki są doprawiane i smażone w głębokim tłuszczu. Smakołyk znalazł uznanie zwłaszcza wśród wielbicieli słonych przysmaków; nieprzypadkowo najchętniej sięgają po niego panowie. Takie nietypowe chipsy są kaloryczne, ale przynajmniej nie zawierają sztucznych barwników czy esencji zapachowych.

EPN/mp/WP Kuchnia

Zobacz także:
Pyszne dania, które zrobisz przy pustej lodówce