Borówka leśna czy żurawina?
Oba owoce są bardzo podobne - małe, czerwone, lekko cierpkie w smaku kuleczki. Borówka brusznica rośnie powszechnie w naszych lasach. W Polsce dziko rośnie także żurawina błotna, jednak krzewinki występują tylko na torfowiskach. W gastronomii wykorzystywana jest jednak przede wszystkim pochodząca z Ameryki żurawina wielkoowocowa, która powoli wypiera naszą rodzimą borówkę leśną. Czy to tylko nowa moda, czy faktycznie są względu przemawiające za zastępowaniem borówki żurawiną?
Skarby lasu
Oba owoce są bardzo podobne - małe, czerwone, lekko cierpkie w smaku kuleczki. Borówka brusznica rośnie powszechnie w naszych lasach. W Polsce dziko rośnie także żurawina błotna, jednak krzewinki występują tylko na torfowiskach. W gastronomii wykorzystywana jest jednak przede wszystkim pochodząca z Ameryki żurawina wielkoowocowa, która powoli wypiera naszą rodzimą borówkę leśną. Czy to tylko nowa moda, czy faktycznie są względu przemawiające za zastępowaniem borówki żurawiną?
O porównanie obu owoców poprosiliśmy specjalistkę ds. żywienia człowieka z z Poradni Żywieniowej EpiCentrum Zdrowia w Szczecinku, Ewelinę Wieczorek.
Wartości odżywcze żurawiny
Owoce żurawiny zawierają dużo witamin, przede wszystkim witaminę C - 14 mg w 100 g świeżych owoców, witaminy B1 i B2, E, kwas foliowy, niacynę. Jeśli mowa o minerałach, owoce te są bogate w potas, żelazo, wapń, fosfor i sód. Ponadto żurawina to świetne źródło błonnika - szklanka żurawiny zawiera 3,5 g błonnika, czyli tyle, ile dostarczymy organizmowi zjadając małe jabłko lub gruszkę - i kwasy organiczne. Żurawina obfituje też w silne przeciwutleniacze - antocyjany, karotenoidy i flawonoidy.
Wartości odżywcze borówki
Borówka leśna zwana również brusznicą, to bogactwo przede wszystkim witaminy C, która przyczynia się do poprawy układu odpornościowego oraz wzmocnienia naczyń krwionośnych, a także witaminy B1, B2 i PP. Jeśli mowa o innych substancjach, borówka czerwona posiada w swoim składzie glikozydy, kwasy organiczne, garbniki katechinowe i antocyjany.
Właściwości prozdrowotne żurawiny
Najbardziej znaną i najlepiej udokumentowaną właściwością żurawiny jest jej dezynfekujący wpływ na drogi moczowe. Naukowcy są zdania, że zawarte w żurawinie przeciwutleniacze uniemożliwiają przyczepianie się bakterii do ścian nabłonka dróg moczowych i pęcherza, hamując ich rozwój.
Bardzo silne antyoksydanty obecne w żurawinie (w tym witaminy C i E) spowalniają proces starzenia się komórek, pobudzają syntezę kolagenu i elastyny, a także zapobiegają chorobom Parkinsona i Alzheimera.
Znane jest też działanie żurawiny w profilaktyce chorób zębów i przyzębia, dzięki bakteriobójczemu działaniu fruktozy i procyjanidynów. Związki te wpływają na zmianę kształtu komórek bakteryjnych, uniemożliwiając ich przyleganie do powierzchni szkliwa i dziąseł. Liczba bakterii w jamie ustnej jest mniejsza, wolniej narasta płytka nazębna. Żurawina nie tylko uniemożliwia rozwój bakterii, ale również ma działanie grzybobójcze, chroniąc tym samym przed zakażeniami grzybiczymi.
Właściwości prozdrowotne żurawiny
Wspomniane procyjanidyny, czyli bardzo silne przeciwutleniacze, chronią komórki przed destrukcyjnym działaniem wolnych rodników, zmniejszając ryzyko nowotworu. Badania naukowców wskazują, że żurawina może być pomocna w leczeniu nowotworów piersi, płuc, jamy ustnej, prostaty oraz białaczki.
Bogactwo flawonoidów z kolei sprawia, że żurawina pozytywnie wpływa na układ krążenia. Zmniejsza się ciśnienie krwi oraz podnosi poziom "dobrego" cholesterolu.
Zdaniem naukowców, żurawina może odgrywać dużą rolę w profilaktyce choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Badania wykazały, że substancje owoców żurawiny uniemożliwiają bakteriom Helicobacter pylori przyleganie do ścianek narządów układu pokarmowego.
Właściwości prozdrowotne borówki
Stosowanie borówki zaleca się na wiele dolegliwości. W lecznictwie doceniono właściwości tego owocu i jego liści. Brusznica to, podobnie jak żurawina, doskonały specyfik na choroby układu moczowego. Wykazuje działanie dezynfekujące. Niezwykle ważna jest rola brusznicy w zapaleniach i zakażeniach dróg moczowych i nerek oraz w kamicy nerkowej. Dzięki działaniu moczopędnemu przyczynia się także do obniżenia ciśnienia krwi.
Borówkę czerwoną powinno się stosować w czasie problemów z układem pokarmowym, dzięki właściwościom odkażającym i przeciwbakteryjnym. Znajdujące się w niej garbniki mają działanie ściągające, zaś kwas salicylowy przyczynia się do łagodzenia stanów zapalnych.
Przeciwwskazania
Ze względu na obecność szczawianów w żurawinie, przeciwwskazaniem do jej spożywania jest kamica nerkowa i osteoporoza, szczawiany utrudniają bowiem wchłanianie wapnia. W przypadku borówki czerwonej jest podobnie - zawiera ona sporo kwasu szczawiowego i nie powinna być spożywana przez ludzi, u których wydalanie szczawianów z organizmu jest upośledzone.
Zastosowanie w sztuce kulinarnej
Najczęściej żurawina w postaci suszonej wykorzystywana jest jako słodka przekąska. Z powodzeniem można jej użyć do deserów, wzbogacić poranną porcję śniadaniowego musli lub wykorzystać jako składnik sosów, dodatek do mięs. Dobrze smakują również ciasta z żurawiną.
Owoce borówki brusznicy to idealny składnik na przetwory. Dżem z brusznicy zachwyca smakiem i bogactwem właściwości. Warto spróbować połączenia: pieczone jabłka + brusznica. W Polsce, z owoców borówki (najlepiej z dodatkiem gruszki) robi się galaretki do ciemnych mięs i dziczyzny. Galaretka borówkowa jest podstawą prawdziwego sosu Cumberland. Zmieszana z chrzanem, skórką pomarańczową i gruszkami z odmian o dużej liczbie komórek kamiennych jest podstawowym angielskim dodatkiem do dziczyzny.
Żurawina powoli wypiera naszą rodzimą borówkę brusznicę. Czerwone borówki są bardziej wytrawne, dlatego pasują do mięs, zwłaszcza dziczyzny. Żurawiny z kolei mają większe i nieco bardziej mięsiste owoce. Nadają się zatem zarówno do wytrawnych sosów, jak i do słodkich wypieków. Żurawinę gotuje się zdecydowanie krócej niż borówkę, wystarczy podgrzewać ją dopóki nie zacznie pękać. Zbyt długo gotowane owoce niestety nabierają gorzkawego posmaku.
Podsumowanie
Jak widać różnice między borówką, a żurawiną są niewielkie. Co najważniejsze oba owoce zawierają wiele cennych składników odżywczych i mają korzystny wpływ na organizm. Jeśli więc nie ma przeciwwskazań do ich stosowania, warto sięgać jak najczęściej po jedne i drugie.
AD/mp/WP Kuchnia